De rol van aankomstinfrastructuren in de sociaaleconomische kansen migranten
Om een baan te krijgen die past bij hun opleidingsniveau moeten niet-westerse vluchtelingen in Nederland vaak opnieuw een diploma halen. De kans dat ze dat gaan doen is mede afhankelijk van lokale factoren als de samenstelling van een buurt en het gemeentelijke politieke klimaat. Dit concluderen onderzoekers van de Universiteit Utrecht aan de hand van een analyse van microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Hoofdonderzoeker Ids Baalbergen presenteerde de gezamenlijke bevindingen tijdens de conferentie Reinventing the City 2024, georganiseerd door het Amsterdam Metropolitan Institute. Hieronder vind je zijn presentatie en een kort verslag van de sessie zelf.
Bron: Baalbergen, Bolt, Lin & Hooimeijer (2024), Arrival infrastructures and refugee enrollment in higher education, presented at the 2024 AMS Conference Reinventing the City.
Het onderzoek, uitgevoerd door Ids Baalbergen, Gideon Bolt, Yanliu Lin & Pieter Hooimeijer (Universiteit Utrecht), richtte zich op Syrische, Eritrese, Ethiopische, Iraakse en Iraanse vluchtelingen in Nederland. Op basis van CBS-microdata onderzochten zij de factoren achter opleidingskansen van deze vluchtelingen in Nederland.
Volgens bestaand onderzoek van Kanas en Van Tubergen uit 2009 hangt de sociaaleconomische situatie van deze migranten namelijk sterk af van de vraag of zij zich in Nederland opnieuw laten opleiden. zo legt Baalbergen uit. Wanneer vluchtelingen aan het werk gaan, zijn ze vaak overgekwalificeerd omdat diploma’s uit het land van herkomst in Nederland niet erkend worden in Nederland. Om dit te repareren moeten vluchtelingen in Nederland zich her- of omscholen. En in welke stad en wijk je terecht komt, zo blijkt uit het werk van de onderzoekers, bepaalt mede de kans of je dat kan gaan doen.
Ids Baalbergen presenteert tijdens de AMS conferentie 2024 (foto: redactie openresearch.amsterdam)
De auteurs vonden verschillende factoren die daarbij van invloed zijn, namelijk welke sociaaleconomische status je buren hebben, de nabijheid van onderwijsinstellingen, en of de werkeloosheid in de woonregio hoog is. Maar ook het lokale politieke klimaat blijkt van invloed: in gemeenten met verkiezingsuitslagen waaruit veel steun blijkt voor de PVV, JA21 en Forum voor Democratie is de kans kleiner dat vluchtelingen zich opleiden dan in gemeenten waar die steun minde groot is.
Hoewel er alleen naar verkiezingsuitslagen is gekeken en niet naar bestuurssamenstelling, denkt Baalbergen dat het verschil te verklaren is doordat er in gemeenten met een rechts bestuur van migranten in wordt verwacht dat ze zo snel mogelijk aan het werk gaan – het zogenaamde ‘work first’ beleid – in plaats van dat ze eerst de mogelijkheid krijgen om zich opnieuw op te leiden of om zich om te scholen.
'Dus als ik het goed begrijp heb je als vluchteling in Nederland vanwege de spreidingswet geen keuze in welke gemeente je terecht komt, maar waar je terecht komt bepaalt vervolgens wel je sociaaleconomische toekomst', wil een toehoorder weten. Baalbergen knikt. Een andere toehoorder reageert wil weten waarom er geen instanties zijn die diploma's van migranten uit de door de onderzoekers genoemde landen wél kunnen erkennen. Helaas was voor die discussie de tijd van de sessie te kort.
