Verschillende programma’s en initiatieven richten zich op jongeren in maatschappelijke achterstand. Daarbij is domein-overstijgend werken van belang. Doorgaans focussen de programma’s en initiatieven zich op de ontwikkeling van competenties en het versterken van hulpbronnen in de omgeving. Het onderzoeksprogramma Agency arrangeren; speelruimte voor jongeren als changemakers richt zich op de vraag hoe dergelijke programma’s agency van jongeren (kunnen) vergroten. Agency wordt gezien als een gelaagd begrip dat betrekking heeft op persoon, gedrag en omgeving. Het betreft het zelfvertrouwen en vermogen om deel uit te maken van de wereld (persoon), het daadwerkelijk initiatief nemen om dit te doen (gedrag), het bewust zijn van wat er in de omgeving het zelfvertrouwen en capaciteit kan belemmeren en bevorderen en ondersteuning daarbij weten te vinden (omgeving).
Het doel is om inzicht te krijgen in hoe de onderzochte programma’s/initiatieven ‘agency’ arrangeren, en jongeren ondersteunen als ‘change-makers’ in hun eigen leven en binnen de instituties waarmee ze te maken hebben. Jongeren in een maatschappelijke achterstand kunnen bijvoorbeeld opgroeien in een gezin met minder geld, een wijk met onveiligheid en/of weinig positieve voorbeelden. Zo’n jongere kan een gebrekkige agency ontwikkelen, wat vervolgens de kans op achterstand verder vergroot. In het onderzoeksprogramma zoeken we naar manieren hoe agency van jongeren versterkt kan worden. Hieruit vloeit de volgende onderzoekvraag voort:
Welke elementen van domein-overstijgende initiatieven ondersteunen jongeren van 12-18 jaar die in een maatschappelijke achterstandspositie verkeren en/of anderszins kwetsbaar zijn, in het ontwikkelen van agency?
Bij drie initiatieven in dit onderzoeksprogramma – Studiezalen, Schooljongerenwerk Open Schoolgemeenschap Bijlmer en Studio 52nd – is een Jongerenonderzoeksteam (JOT) gevormd en actief geweest volgens de methodiek ontwikkeld door Stichting Alexander.
Het rapport over het jongerenonderzoek binnen het onderzoeksprogramma Agency arrangeren; speelruimte voor jongeren als change-makers bestaat uit een integrale analyse van werkzame factoren in de drie door jongeren onderzochte initiatieven, en de afzonderlijke onderzoeksverslagen over het jongerenonderzoek per initiatief. Voor elk initiatief zijn aanpak, uitvoering en resultaten van het jongerenonderzoek beschreven in een apart onderzoeksverslag. Deze drie verslagen zijn opgenomen als bijlagen in dit rapport.
Auteur: Mamtaz Yusuf (Stichting Alexander) in opdracht van Kenniscentrum Ongelijkheid
© Stichting Alexander, Amsterdam, 3 april 2023