Delen van de tentoonstelling De Zwarte Bladzijde waren ook te zien in Paramaribo, Suriname. De tentoonstelling in het museum vormde het sluitstuk van het herdenkingsjaar ‘150 jaar afschaffing slavernij’ dat door de Nederlandse ambassade in Suriname werd georganiseerd. De Zwarte Bladzijde in Het Scheepvaartmuseum werd door bijna een kwart miljoen mensen bezocht.
De Leusden
In de vergadering van het dagelijks bestuur (‘de Heeren Tien’) van de West-Indische Compagnie (WIC) van 25 oktober 1718, werd tot de bouw van het schip Leusden besloten. Cornelis Bors van Waveren trad namens de WIC op als opdrachtgever voor de bouw van de Leusden. Hij was bestuurder van de stad Amsterdam en daarnaast was hij heer van Leusden, een landgoed in de buurt van Amersfoort. Zo komt het schip waarschijnlijk aan de naam Leusden; de bestuurders vernoemden nieuwe WIC-schepen wel vaker naar hun eigen landgoederen en buitenplaatsen.
Trans-Atlantische driehoekshandel
In zijn negentienjarig bestaan heeft de Leusden in totaal tien reizen gemaakt van West-Afrika naar Amerika, als onderdeel van de trans-Atlantische driehoekshandel. In totaal vervoerde de Leusden daarbij 6.564 tot slaaf gemaakte Afrikanen, waarvan bijna een kwart de overtocht niet overleefde. Dit werd onder andere veroorzaakt door de erbarmelijke omstandigheden aan boord: vooral de uitbraak van besmettelijke ziekten was dodelijk onder de gevangenen die dicht opeengepakt werden vervoerd.
Bekijk deze video extern op:
YouTube
De scheepsramp
De tiende reis van het slavenschip Leusden liep op 1 januari 1738 rampzalig af. Het schip sloeg lek in de monding van de Marowijnerivier. Uit angst voor een opstand sloot de bemanning de gevangenen op in het ruim en timmerden de luiken dicht. De Leusden kapseisde en maakte water, 664 gevangenen verdronken kansloos. De bemanning wist veilig van boord te komen. Zij namen een kistje met goud en zestien gevangenen mee. In de archieven van de WIC werd dit ongeluk afgedaan als een bedrijfsongeval. In werkelijkheid was het de grootste scheepsramp in de Nederlandse maritieme geschiedenis. Het scheepswrak van de Leusden is nooit gevonden. Wetenschapper dr. Leo Balai, die zijn proefschrift schreef over de scheepsramp van de Leusden, vermoedt dat het zich nog steeds in de monding van de Marowijne bevindt.
Dr. Leo Balai schreef een artikel over de scheepsramp van de Leusden, dat is opgenomen in de publicatie Slaven en Schepen. Lees het artikel hier.
Op zoek naar de gebeurtenissen van 1738
De bezoeker ging in de De Zwarte Bladzijde zelf op zoek naar de gebeurtenissen van 1738, het jaar waarin het slavenschip Leusden zijn laatste reis maakte. Gaandeweg leerde de bezoeker over de economische achtergrond van de slavenhandel en ervaarde hij hoe het leven aan boord van een slavenschip was. De bezoeker maakte tijdens zijn zoektocht kennis met verschillende opvarenden van de Leusden.
Bekijk deze video extern op:
YouTube
