Auteurs: Sander de Bruyn, Geert Warringa, Ingrid Odegard.
Samenvatting
In Nederland wordt vlees in grote hoeveelheden geproduceerd en tegen een relatief lage prijs verkocht. Een aantal externe kosten die gepaard gaan met vleesproductie, zoals kosten voor milieu, gezondheidsschade en natuur, zijn niet bij de prijs van een stukje vlees inbegrepen. Natuur & Milieu heeft CE Delft gevraagd om de ‘echte kosten’ voor een kilo vlees, uitgesplitst naar een kilo kip, varken of rund, te berekenen.
De ‘echte prijs’ is de prijs die in de consumentenmarkt voor vlees betaald zou moeten worden als alle maatschappelijke kosten in de prijs van vlees verwerkt zouden zijn. De echte prijs van vlees bestaat uit de productiekosten plus alle kosten die níet door de consument van vlees worden gedragen, zoals klimaatverandering, milieuvervuiling en ontvangen subsidies.
De analyse in dit rapport laat zien dat de prijs voor een kilo varken, kip of rund substantieel hoger zou zijn als álle maatschappelijke kosten en baten zouden worden meegerekend. Varkensvlees zou maar liefst 53% duurder moeten zijn om alle maatschappelijke schade te kunnen vergoeden. Rundvlees zou gemiddeld 40% duurder moeten zijn. Daarbij veroorzaken vleeskoeien en kalveren méér schade en vlees van afgedankte melkkoeien minder maatschappelijke schade dan het gemiddelde van 40%. Voor kippenvlees geldt dat de prijs gemiddeld 26% hoger zou moeten zijn dan de huidige gemiddelde winkelprijs.
Tabel 1 geeft de resultaten van onze analyse waarbij de echte prijs de resultante is berekend als de som van de prijs in de retailmarkt plus de klimaat- milieu- en landgebruiksschade plus ontvangen subsidies en afgewentelde kosten van dierziekten minus externe (landschappelijke) baten. Deze analyse laat zien dat voor alle vleessoorten de milieuschade, en dan met name de negatieve effecten van ammoniakuitstoot op de luchtkwaliteit in Nederland, de grootste kostenpost is.
Als we de schadekosten vermenigvuldigen met de gemiddelde consumptie blijkt dat de Nederlandse consumptie van vlees tot ongeveer 4,5 miljard euro schade leidt.
In deze analyse zijn conservatieve aannames gehanteerd over het aantal schadeposten dat is meegenomen. Potentieel belangrijke effecten als antibioticaresistentie, verdroging, dierenwelzijn en gezondheidseffecten verbonden aan de consumptie van vlees zijn om diverse redenen niet meegenomen bij deze berekening. Daarom moeten de hier vermelde bedragen worden gezien als een minimum.