Maatschappelijke democratie
Maatschappelijke democratie is de basis van de democratische piramide. Deze piramide bestaat uit 5 niveaus.
Democratische piramide
Het topniveau van de democratische piramide is: Politieke democratie. Daaronder volgen vier niveaus waarop zeggenschap van burgers aan de orde is, de maatschappelijke democratie:
- Medezeggenschap: strategische vraagstukken
- Medezeggenschap: operationele vraagstukken
- Collectieve zeggenschap: bewonerscommissies en ouderraden
- Individuele zeggenschap: burger en professional, het basisniveau.
De ROB stelt vast dat zeker op lokaal niveau veel gemeenten experimenteren met nieuwe democratievormen, waarbij mensen direct invloed kunnen uitoefenen op belangrijke beslissingen in hun wijk of straat. In verschillende gemeenten wordt gewerkt met samenlevingsagenda’s, burgerjury’s, buurtbudgetten en maatschappelijke akkoorden in plaats van coalitieakkoorden. Woningcorporaties, zorginstellingen en onderwijsorganisaties blijven achter bij die ontwikkeling. ROB-voorzitter Jacques Wallage:
Een volle, rijke democratie is niet alleen een levende politieke democratie, maar óók een levende maatschappelijke democratie. Burgers zijn meer dan alleen staatsburgers, zij willen invloed op hun eigen leefwereld, ook buiten de politiek om. Daarom heeft de maatschappelijke democratie een forse impuls nodig.
Van afnemer naar eigenaar
De verantwoordelijkheid voor de domeinen zorg, onderwijs en wonen is de laatste decennia verschoven van overheidsorganisaties die publieke en politieke verantwoording afleggen, naar maatschappelijke organisaties. Die zijn hun patiënten, huurders en leerlingen en hun ouders vooral als afnemer van een dienst gaan benaderen. Ten onrechte betoogt de ROB. Wallage:
Het narratief van de burger als klant die een dienst afneemt is helaas nog dominant. Woningcorporaties, zorginstellingen en onderwijsorganisaties moeten mensen weer gaan zien als hun eigenaar. Daaruit volgt dan ook dat ze ruimte moeten krijgen om mee te denken, te beslissen en te helpen met uitvoeren. Een beperkte betrokkenheid ondergraaft de legitimiteit van deze organisaties, de onderlinge solidariteit die in de publieke sector nodig is en miskent de brede democratische rol van burgers.
De ROB wil met dit advies bijdragen aan het maatschappelijk debat over democratie die méér is dan alleen politieke democratie.
Het is het laatste advies dat verschijnt onder voorzitter Jacques Wallage. Hij neemt 29 juni 2017 na acht jaar afscheid van de Raad voor het Openbaar Bestuur. Zijn pleidooi voor verdere democratisering van politiek en samenleving was in die periode een constante in de adviezen van de Raad voor het Openbaar Bestuur.
Publicatiedatum: 28-06-2017
Bron: website ROB