Gezond Leven

Amsterdamse Gezondheidsmonitor

De gemeente Amsterdam heeft informatie nodig over de gezondheid en de zorgbehoefte van de Amsterdamse bevolking om een invulling te geven aan het lokaal gezondheidsbeleid. In opdracht van de gemeente verzamelt de GGD Amsterdam deze informatie. Daartoe heeft de GGD de Amsterdamse Gezondheidsmonitor (AGM) ontwikkeld, een vierjaarlijkse gezondheidsenquête onder zelfstandig wonende Amsterdammers van 18 jaar en ouder. De AGM wordt sinds 2000 elke vier jaar georganiseerd. De gezondheidsenquête bevat o.a. vragen over de lichamelijke en psychische gezondheid, leefgewoonten en de leefomgeving. De resultaten van het onderzoek worden gepubliceerd in factsheets en op de website Gezondheid in Beeld. De Amsterdamse Gezondheidsmonitor is onderdeel van het landelijke project ‘Gezondheidsmonitor volwassenen/ouderen’ van de 25 GGD’en, RIVM, CBS en GGD Ghor Nederland.

Clientperspectief in de monitor crisisketen

Sinds 2017 wordt de acute crisisketen psychiatrie in Amsterdam gevolgd door een monitor die de inzet van de verschillende partijen (Politie, Vangnet (GGD), Ambulance, Spoedeisende psychiatrie, Spoedeisende Hulpen) maandelijks in kaart brengt. Vanaf 2023 worden hierin ook de ervaringen van cliënten met deze crisisketen opgenomen. Hiertoe worden respondenten geworven die in het afgelopen jaar met de politie in aanraking zijn gekomen, die een zorgpartij hierbij heeft ingeroepen. De verhalen van de respondenten worden samen met hen geduid. De resultaten en verbeterpunten worden in dialoogsessies tussen ervaringsdeskundigen en beleidsmakers besproken om zo veel mogelijk direct tot verbeteringen in de keten te komen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door het Centrum voor Clientervaring in samenwerking met de GGD.
Looptijd: Doorlopend vanaf eind 2022.

Drugsgerelateerde Sterfte

In 2020 heeft het Trimbos-instituut van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de opdracht gekregen om te verkennen hoe in Nederland een register voor drugsgerelateerde sterfte opgezet kan worden. De opdracht vond plaats vanuit de beleidsbehoefte om beter inzicht te krijgen in drugsgerelateerde sterfte. Nauwkeurigere informatie hierover is van belang voor de ontwikkeling van preventie initiatieven op dit terrein.

Het project is uitgevoerd door het Trimbos-instituut in samenwerking met de GGD Amsterdam. In dit rapport wordt verslag gedaan van de activiteiten die het Trimbos-instituut en de GGD Amsterdam hebben uitgevoerd in het kader van dit project. Door ook gegevens te verzamelen over de omstandigheden van overlijden en de achtergrond van de overledene, kunnen preventiemaatregelen aangescherpt worden. Hieronder vindt u de link naar het rapport.

Effecten coronacrisis op de zorg van kwetsbare groepen

Veel organisaties hebben grootschalig hulp verleend aan kwetsbare mensen tijdens de crisis. In deze hulp aan kwetsbaren zijn keuzes gemaakt op basis van de gegeven richtlijnen. Nu moeten gemeente, GGD en zorg- en welzijnsorganisaties beslissingen nemen over het vervolg: wat betekent de coronacrisis op middellange termijn voor de kwetsbare groepen, voor de organisatie van hulp en voor de hulporganisaties zelf? Gezien een mogelijke tweede COVID-19-golf is het van groot belang om de organisatie van de hulpverlening aan kwetsbare groepen tijdig te onderzoeken en daar lessen uit te trekken.

Onderzoekers, hulpverleners en ervaringsdeskundigen maken samen een inventarisatie van de kennis en ervaringen die opgedaan zijn en ontwikkelen hulpoplossingen, rekening houdend met het spanningsveld tussen gezondheidszorg, economie en sociale effecten. Dit project besteedt expliciet aandacht aan de ethische dilemma’s bij hulp aan kwetsbare groepen.

Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen: Aalsmeer, Amstelveen, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn

GGD Amsterdam voert periodiek een gezondheidsmonitor uit onder de volwassen bevolking (19 jaar en ouder) in de regio gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn. Een gezondheidsmonitor is een middel om informatie over de gezondheidssituatie van de bevolking in de regio te verkrijgen en over de factoren die deze gezondheidssituatie beïnvloeden. Het is een onderzoek, door middel van een vragenlijst (op papier of via internet), uitgevoerd bij een representatieve steekproef uit de gehele volwassen bevolking. Op basis van de gezondheidsmonitor kunnen gemeenten en partners uit de zorg- en welzijnssector het gezondheidsbeleid vorm geven.

Implementatiepilot stoppen met roken in Amsterdam Noord

In het Amsterdamse tabaksontmoedigingsbeleid ‘Samen naar een rookvrij Amsterdam’ (2019) is stoppen met roken een speerpunt, waarbij er extra aandacht is voor rokers met een laag inkomen. In 2017 heeft het Amsterdam UMC in het kader van het Armoedebeleid van de gemeente Amsterdam onderzocht wat juist deze rokers kan stimuleren om wel van het effectieve stoppen met roken-aanbod gebruik te maken. De interventie ‘Voel je Vrij Doorlopende groepstraining Stoppen met Roken’ kwam hieruit voort. Dit programma lijkt veelbelovend, omdat het zowel effectief was, als haalbaar, geschikt en acceptabel voor de doelgroep. In vervolg hierop werd in 2022 een implementatiepilot met deze groepstraining uitgevoerd. Dit rapport beschrijft de bevindingen uit begeleidende onderzoek daarbij.

Interventie onderzoek sociaal domein

Binnen de afdeling Epidemiologie, Gezondheidsbevordering en Zorginnovatie (EGZ) van de GGD Amsterdam is de afgelopen jaren, in samenwerking met collega’s binnen het cluster Sociaal, invulling gegeven aan de opdracht ‘Weten wat werkt in het Sociaal domein’ om de kennis en de kennisinfrastructuur op het gebied van evaluatieonderzoek gericht op de effecten van interventies binnen het cluster Sociaal te versterken. Het doel van deze opdracht is om middels evaluatieonderzoek te leren van wat werkt en op deze wijze bij te dragen aan het verbeteren van dienstverlening aan de Amsterdammers. Binnen de gemeente Amsterdam en zeker ook binnen het sociaal domein wordt steeds meer belang gehecht aan de inzet van bewezen effectieve interventies ofwel om meer evidence based te gaan werken/handelen. Evaluatie onderzoek draagt hier een belangrijke steen aan bij. Onderzoek helpt om een betrouwbaar oordeel te kunnen geven over geschiktheid van methoden en aanpakken. Dat betekent dat wetenschappelijke kennis een belangrijke rol moet krijgen bij de ontwikkeling van beleids- en praktijkinterventies (vanaf nu interventies) zodat de kans op succes wordt vergroot. Vervolgens zal uit evaluatieonderzoek moeten blijken of de interventies werken.

Jeugdgezondheidsmonitor Amstelland

Met de Jeugdgezondheidsmonitor wordt periodiek de lichamelijke en psychosociale gezondheid van kinderen in de regio Amstelland in kaart gebracht. Nemen bepaalde gezondheidsproblemen af of juist toe? De Jeugdgezondheidsmonitor is gebaseerd op informatie verzameld via papieren of digitale vragenlijsten bij kind en ouder. Daarnaast worden registraties gebruikt uit het digitale kinddossier van de jeugdgezondheidszorg. De Jeugdgezondheidsmonitor geeft inzichten in de gezondheid van kinderen op regionaal, gemeentelijk en schoolniveau. Op basis van de Jeugdgezondheidsmonitor kunnen gemeenten en scholen het jeugdgezondheidsbeleid vorm geven.

Jeugdgezondheidsmonitor Amsterdam

Met de Jeugdgezondheidsmonitor wordt periodiek de lichamelijke en sociaal-emotionele gezondheid van kinderen en jongeren in kaart gebracht. Nemen bepaalde gezondheidsproblemen af of juist toe? Zijn er bepaalde risicogroepen voor een gezondheidsprobleem? De Jeugdgezondheidsmonitor is gebaseerd op informatie verzameld via (papieren of digitale) vragenlijsten bij kind en ouder en via registraties in het digitale kinddossier van de jeugdgezondheidszorg. De Jeugdgezondheidsmonitor geeft inzichten in de gezondheid van kinderen en jongeren op gemeentelijk niveau, maar ook op stadsdeel-, gebieds-, wijk- en schoolniveau. Op basis van de Jeugdgezondheidsmonitor kunnen gemeenten, stadsdelen, gebieden en scholen het gezondheidsbeleid vorm geven. Daarnaast worden de data van de Jeugdgezondheidsmonitor gebruikt om een bijdrage te leveren aan nationaal en internationaal wetenschappelijk onderzoek.

Meten=weten: de kunst om veiligheid te meten

Voor de publieke gezondheidszorg is het van belang zicht te hebben op en het monitoren van risicogroepen, risicogebieden en de veiligheidsontwikkelingen van betrokkenen nadat er sprake is geweest van huiselijk geweld en kindermishandeling. Een probleem bij het gebruik van registratie gegevens van (her)meldingen is dat het onbekend is of het aantal meldingen een goed beeld geeft van de werkelijke situatie. Onderzoek laat zien dat het merendeel van de gevallen van kindermishandeling niet wordt gemeld. Het “meten” en het volgen van veiligheid is of subjectief of men geeft een toekomstige risicoschatting o.b.v. risicotaxtie-intrumenten. Onbekend is hoe men de actuele veiligheid in het proces van melding naar duurzame veiligheid objectief kunt volgen.

De centrale vraagstelling van dit project luidt:
Hoe kunnen we veiligheid, in de relatie tot huiselijk geweld en kindermishandeling, het best voorspellen, meten en monitoren?

Middelengebruik bij suïcide

In kaart brengen en vergelijken van de aard van intoxicatie bij suïcidepogingen en suïcides, waarbij gekeken wordt naar zowel verstrekte hulpverlening en psychofarmaca, als aangetroffen middelen suïcidanten en pogers.

Praten over gedachten aan zelfmoord kan bij de crisislijn van 113 Zelfmoordpreventie via 0900-0113 of www.113.nl

Monitor advies en meldpunt OGGZ

Het Advies- en Meldpunt OGGZ is een regionale meldfunctie voor personen met verward gedrag met een niet-acute hulpbehoefte. Het meldpunt is 24/7 bereikbaar voor zowel burgers als professionals uit de regio Amsterdam-Amstelland. Het doel van het meldpunt is toeleiding naar passende hulpverlening, waarbij een oplossing voor zowel de cliënt als diens omgeving wordt geboden.

De monitor Advies- en Meldpunt OGGZ geeft inzicht in deze zorgketen vanaf de melding tot de follow-up in de gebieden/wijken. Hoeveel meldingen van cliënten met niet-acuut verward gedrag zijn er? Welke meldingen worden er gedaan bij het centraal meldpunt? Wie zijn de melders? Wat is de achtergrond van de personen die worden gemeld? Welke meldingen behoeven nader onderzoek, eventueel ter plaatse? Hoe is de decentrale follow-up in de gebieden en wijken?

Monitor Beleidsprogramma Aanpak Dakloosheid 2021-2025

In 2021 is het beleidsprogramma Dakloosheid “Een nieuwe start. Samen op weg naar Perspectief” van start gegaan met vier speerpunten: (1) vroegsignalering en vroeginterventie, (2) vergroten van het aanbod aan woonoplossingen, (3) goede ondersteuning op maat en (4) duurzaam maatschappelijk herstel. Op elk van deze speerpunten zijn acties en ambities geformuleerd. Het beleidsprogramma is voor het eerst integraal opgezet door de directies Zorg, Wonen, Werk, Participatie en Inkomen (WPI). Het behelst een doorontwikkeling in, intensivering van en aanvulling op het bestaande aanbod en de doorlopende ondersteuning die de gemeente Amsterdam en samenwerkingspartners organiseren bij (dreigende) dakloosheid. De monitor volgt de implementatie van het beleidsprogramma en plaatst dit in context brengt tot gerelateerde maatschappelijke trends en het aanbod aan maatschappelijke opvang. Deze kwantitatieve monitor met een focus op het aanbod, is gecombineerd met een kwalitatieve monitor met een focus op het clientperspectief.

Monitor stroomstootwapen (SSW)

De Nationale Politie treft op dit moment de voorbereidingen voor de landelijke uitrol van het stroomstootwapen. Naar verwachting kan het stroomstootwapen vanaf 2022 landelijk worden gebruikt door de basisteams. Omdat de inzet van het stroomstootwapens mogelijk een risico kan vormen voor de gezondheid van doelpersonen, heeft de Minister van Justitie en Veiligheid besloten om in de voorbereiding van de invoer van het stroomstootwapen de opzet van een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek mee te nemen. Dit onderzoek zal worden uitgevoerd door het Nivel, in samenwerking met de GGD Amsterdam.

Onderzoek gedragsmaatregelen corona en welbevinden Amsterdam

Sinds maart 2020 heeft de Nederlandse overheid diverse maatregelen getroffen om de corona-epidemie te beheersen. Om beter te begrijpen hoe mensen denken over de afgekondigde maatregelen, wat hun drijfveren zijn om zich hier aan te houden en wat de impact op mensen is, voeren het RIVM en GGD GHOR Nederland in samenwerking met de GGD’en een groot onderzoek uit. Het onderzoek gaat over het gedrag van mensen, wat vindt men van de gedragsmaatregelen van de overheid en hoe het fysiek, mentaal en sociaal met hen gaat in dit coronatijdperk. De RIVM Gedragsunit heeft hiervoor een vragenlijst ontwikkeld. Vanaf half april 2020 wordt elke twee à drie weken een online vragenlijst uitgezet; in totaal zijn er in ieder geval 11 meetmomenten. Voor dit onderzoek zijn deelnemers van de panels van GGD’en en gemeenten benaderd. In Amsterdam zijn hiervoor deelnemers van het Stadspanel van OIS benaderd. Ook via een open link op sociale media kunnen mensen meedoen. Deelnemers kunnen in de eerste vragenlijst aangeven of ze aan elke ronde willen meedoen. Over elke ronde verschijnt een publicatie die de uitkomsten voor Amsterdam beschrijft. Ook wordt een deel van de data gepubliceerd op het coronadashboard van de GGD Amsterdam.

OGGZ Monitor

De openbare gezondheidszorg draagt zorg aan personen of gezinnen waarbij de basisvoorwaarden van het bestaan ontbreken of bedreigt worden als gevolg van (psychiatrische) gezondheidsproblemen en onvoldoende door de hulpverlening worden bereikt. Bijvoorbeeld dakloze verslaafden, vereenzaamde psychiatrische patiënten of slachtoffers van huiselijk geweld. In de OGGZ monitor worden de ontwikkelingen binnen de Amsterdamse Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en haar doelgroep periodiek in kaart gebracht. Het gaat daarbij vooral om de trends in de tijd en (voor de komende monitor) om de vergelijkbaarheid met andere steden. Deelgebieden die van bijzonder belang zijn voor Amsterdam worden apart beschreven in specifieke monitoren (alcoholmonitor, monitor Maatschappelijke Opvang).

Sterk en Zwak in Amsterdam

Met de ZRM als voorbeeld wordt in dit project een beschrijving van de (O)GGZ situatie van een wijk / gebied van Amsterdam gemaakt. Op verschillende relevante domeinen wordt aan de hand van indicatoren een score gemaakt waardoor overzichtelijk is in welke wijken op welke domeinen er sprake is van een probleemsituatie.

Veerkracht pilot 2: Proefimplementatie en evaluatieonderzoek van 'Op weg met veerkracht' in Amsterdam

In 2018 heeft de GGD Amsterdam, in samenwerking met oudere migranten, een nieuw cultuursensitief interventieprogramma ‘Op weg met veerkracht’ ontwikkeld. Het betreft een groepscursus die ouderen in staat stelt om hun veerkracht te versterken middels positief denken, het oefenen met assertiviteit, reflectie op hun sociale netwerk en het doen en ontdekken van plezierige activiteiten. Veerkracht definiëren we als ‘het vermogen om zodanig te reageren op tegenslag dat (mentale) gezondheid en/of welbevinden terugkeert dan wel behouden blijft, waarbij dat vermogen als een dynamisch proces wordt opgevat waarin de omgeving een aandeel heeft’.
Het programma wordt in de eigen taal gegeven door een ervaren trainer/coach. Door middel van groepsgesprekken en oefeningen worden verschillende thema’s zoals positief denken, sociale relaties, gezond oud worden en grenzen stellen behandeld.
In 2018 vond een pilot in de vier grote steden plaats onder ca. 100 ouderen van Afghaanse en Marokkaanse achtergrond. De resultaten uit het evaluatieonderzoek zijn veelbelovend en zowel de deelnemers als de uitvoerders waren zeer tevreden over de cursus. Na deelname aan het programma zijn positieve resultaten behaald op verschillende determinanten van veerkracht. Zo zijn de deelnemers significant minder eenzaam en meer tevreden met hun gezondheid en persoonlijke relaties. Ook ervaren ze minder negatieve emoties zoals boosheid en verdriet en konden ze hier beter mee omgaan. Daarnaast geven ze aan dat ze beter om kunnen gaan met problemen en voldoende energie hebben voor het dagelijks leven.

In 2019 heeft Stichting Maagdenhuis subsidie verleend aan GGD voor het organiseren en evalueren van een vijftal cursusgroepen onder Amsterdamse ouderen en voor een tweede (effect)nameting onder deelnemers uit de eerste pilot (2018) om vast te stellen of de positieve veranderingen ook na langere periode beklijven.

Vaccinatiegraad en vaccinatiebereidheid

Al jaren zien we een dalende vaccinatiegraad in de regio Amsterdam. De gemeenteraad heeft een motie van de VVD aangenomen (april 2019) inzake verdergaand onderzoek naar de oorzaken van de lagere vaccinatiegraad in Amsterdam.

Voor de beantwoording van deze vraag is onderzoek naar de vaccinatiegraad en -bereidheid naar sociaal-demografische kenmerken noodzakelijk. Op basis van de resultaten is het mogelijk om gericht interventies in te zetten op scholen, consultatiebureaus en in wijken om de vaccinatiegraad te verhogen.

Vroegsignalering middelengebruik bij patiënten op SEH en in de arrestantenzorg

Introductie van de aandachtsfunctionaris vroegsignalering middelengebruik op de spoedeisende hulp afdeling en in de arrestantenzorg.

Sarphati Amsterdam

Sarphati Amsterdam, research for healthy living’ is een wetenschappelijk onderzoeksinstituut in Amsterdam dat zich vooral richt op het onderzoeken van leefstijlgerelateerde aandoeningen als (ernstig) overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten.

Thrive - Amsterdam Mentaal Gezond

‘Thrive Amsterdam Mentaal Gezond’ is een sociale beweging door en voor alle Amsterdammers. Ons doel: bevorderen van mentale gezondheid en veerkracht van alle Amsterdammers!

Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht

In Amsterdam hebben 1 op de 5 kinderen en jongeren overgewicht of obesitas. Dit heeft ernstige gevolgen voor hun gezondheid op korte en lange termijn. Daarom zet de gemeente flink in op het voorkomen en terugdringen van overgewicht bij kinderen, met als stip aan op horizon: alle Amsterdamse kinderen op gezond gewicht in 2033.

Om gezond op te kunnen opgroeien hebben kinderen de inzet van iedereen nodig. Ten eerste die van het kind en de ouders zelf, maar ook die van professionals in het onderwijs, de zorg, welzijn- en buurtorganisaties, sportclubs en bedrijven. Met de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht werkt de gemeente Amsterdam samen met andere partijen aan een gezond gewicht voor de Amsterdamse jeugd.

In het Meerjarenprogramma leest u meer over de inzet 2018-2021 per onderdeel van de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht.

Lopende onderzoeken Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht (AAGG)

Deze collectie bevat informatie over alle lopende onderzoeken. Van deze onderzoeken zijn nog geen (publiceerbare) documenten beschikbaar. Voor meer informatie over de onderzoeken kan contact worden opgenomen met de daarvoor genoemde personen onderaan het artikel.

Afgeronde onderzoeken Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht

Deze collectie bevat afgeronde onderzoeken in het kader van de Amsterdams Aanpak Gezond Gewicht. Voor meer informatie over de onderzoeken kan contact worden opgenomen met de daarvoor genoemde personen onderaan het artikel.

Gezond Leven 2023

Gezond Leven 2022

De afdeling Gezond Leven van de GGD Amsterdam is dé kennis-, advies en innovatie afdeling voor gezondheidspreventie, waar verschillende disciplines in eén afdeling samenwerken om de gezondheidsverschillen in Amsterdam en Amstelland terug te dringen.

Als afdeling Gezond Leven zetten we samen in op preventie, het bevorderen en het beschermen de gezondheid van alle Amsterdammers en Amstellanders, waarbij we gezondheid opvatten in de breedste zin van het woord. Gezond Leven is dé kennis-, advies- en innovatieafdeling voor duurzame preventie en het creëren van gelijke kansen op gezondheid voor alle Amsterdammers en Amstellanders.

We hebben extra aandacht voor de meest kwetsbare groepen, waar de mogelijkheden voor het behalen van gezondheidswinst het grootst zijn. We werken vanuit positieve gezondheid, doen waar nodig onderzoek en sluiten aan bij de leefwereld van de Amsterdammers en Amstellanders in al hun diversiteit. Met en voor de inwoners werken we aan een gezonde sociale, fysieke en zorgomgeving.

Werken vanuit het regenboogmodel
Onze werkwijze gaat uit van het regenboogmodel van Dahlgren. In het regenboogmodel staat het individu in het midden: de (kwetsbare) burger met gezondheidsklachten. De verschillende ringen eromheen ordenen de factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van gezondheidsverschillen. Hoe verder die van het individu afstaan hoe meer die factoren meer op systemisch niveau zijn en meer in bv. regelgeving zit. Welke factoren en gezondheidsgedragingen zijn er? Op welk niveau zitten welke knoppen en waar kunnen we aan draaien?