EU & Internationaal

DeCarb-Pro programma

20 juni 2023

Marije Koudstaal, Mark van den Putte

2023 – 2026: Dit Interreg Noord West-Europe (NWE) programma gaat over het verminderen van de CO2-uitstoot van, door lokale overheden ingekochte producten (de zogeheten scope 3 uitstoot), door gericht op CO2-emissie reductie producten in te kopen.

Inkoop richt zich traditioneel op de goedkoopste prijs of de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI). DeCarb-Pro ontwikkelt in Europees verband een of meerdere methoden om de scope 3 CO2-uitstoot van de producten, die lokale overheden inkopen, in aanbestedingsprocessen mee te wegen. DeCarb-Pro ontwikkelt een of meerdere strategieën voor lokale overheden om CO2-beprijzing systematisch op te nemen in openbare aanbestedingen met onderscheid tussen de behoeften van kleine, middelgrote en grote lokale overheden, op basis van bestaande methoden en gangbare praktijken, gebruikmakend van bestaande kennis en ervaringen uit Nederland en Frankrijk. Niet alleen worden strategieën ontwikkeld. De levensvatbaarheid van de nieuwe methoden dienen te worden aangetoond in op te zetten proefprojecten bij kleine, middelgrote en grote lokale overheden.

Uiteindelijk moeten alle lokale overheden in Noord West-Europa in staat zijn om CO2-beprijzing te implementeren in aankoopbeslissingen van in te kopen producten. Hiervoor worden gezamenlijk opleidingsprogramma's ontwikkeld en geïmplementeerd, aangepast aan de behoeften van lokale overheden van elke omvang. Operationele structuren voor een verdere uitrol na 2027, na afloop van het project, worden voorbereid, zoals b.v. een helpdesk en andere ondersteunende structuren. Het programma is gestart in maart 2023 en zal doorlopen tot april 2027. Amsterdam brengt zijn expertise in en zal vanaf 2027 haar inkoopprocedures t.a.v. CO2-reductie aanpassen, aan wat na 2026 gangbaar is in Europees verband.

Decarbonisation in Procurement

- WIE: Gemeente Amsterdam (de Greenoffice, de directie Verkeer & Openbare Ruimte en het Ingenieursbureau), Klimaatverbond Nederland (Programmaleiding), Parijs, Climate Alliance Luxembourg (associate partner), Strasbourg Eurometropolis, Climate Agency of Strasbourg Eurometropolis, Wiesbaden, Metropoolregio Essen, Climate Alliance Germany, Groene Metropool Regio Arnhem & Nijmegen, HIER Klimaatbureau (voorheen SKAO), Flux 50 (België), South East Energy Agency (Ierland).
- WAAR: Noord West-Europa
- LOOPTIJD: 46 maanden, Startdatum mei 2023
- ROL VAN AMSTERDAM: Amsterdam is partner in dit Europees programma met een budget van 6,5 mln. waarvan 3,9 mln. ERDF-subsidie.
- SUBSIDIE VOOR AMSTERDAM: ERDF-subsidie € 370.000, in-kind bijdrage € 247.000.

Het DeCarb-Pro programma is gericht op het verminderen van de CO2-emissies in aangekochte producten (scope 3 uitstoot) door lokale overheden. Overheidsopdrachten hebben een belangrijke invloed op de CO2-emissies in Noord West-Europa: 15% oftewel 230 miljoen ton CO2 (2020) wordt voornamelijk uitgestoten onder de verantwoordelijkheid van de lokale overheden. Zonder een koolstofarme inkoop zullen de lokale overheden in Noord West-Europa waarschijnlijk de EU-reductiedoelstellingen voor 2030 en hun benodigde bijdrage aan de ambities van de EU Green Deal niet halen. De meest ingrijpende scope 3 emissiereducties zijn te realiseren bij inkoop van producten op het gebied van infrastructuur, bouw en energie.

Overheidsopdrachten in Europa worden nog veelal gedomineerd door prijzen. Door CO2-beprijzing te gebruiken bij aanbestedingen, vragen lokale overheden van bedrijven om te concurreren op producten en diensten met de laagste uitstoot voor de beste prijs. Uiteindelijk resulterend in een lagere uitstoot. Een strategie van CO2-beprijzing wordt zelden toegepast door lokale overheden, vanwege een gebrek aan instrumenten, kennis en standaardprocedures.

Het partnerschap in dit programma met lokale overheden, energieagentschappen, stadsnetwerken en marktpartners uit bijna alle landen in Noord West-Europa zal een strategische aanpak voor CO2-beprijzing voor inkoop ontwikkelen, te gebruiken voor alle lokale overheden in Nood West-Europa. De ontwikkelde instrumenten worden getest en gevalideerd in pilot-aanbestedingsprojecten in de 3 sectoren; infrastructuur, bouw en energie. De pilots zullen leiden tot concrete emissiereductie resultaten en zullen fungeren als showcases voor andere lokale overheden. Er worden interne en externe opleidingsprogramma’s ontwikkelt en uitgevoerd voor allen, die interesse hebben. Dit stelt lokale overheden in staat om zich te committeren, CO2-beprijzing in hun aanbestedingen door te voeren en bij te dragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot.

In heel Noord West-Europa staan lokale overheden voor dezelfde inkoopuitdagingen. Transnationale samenwerking vergemakkelijkt een snelle acceptatie in de landen in Noord West-Europa: het partnerschap bouwt voort op de eerdere ervaring van Nederlandse en Franse deelnemende partners op het gebied van CO2-beprijzing. Transnationale samenwerking ontwikkelt CO2-beprijzing voor een levensvatbaar wijdverbreid gebruik en ondersteunt de benodigde brede acceptatie en implementatie in Noord West-Europa.

Eindproducten voor Amsterdam

Het programma kent drie fasen. In de eerste fase worden bestaande methoden voor CO2-beprijzing, ervaringen en kansen geïnventariseerd en worden strategieën ontwikkeld passend bij de omvang van de lokale overheid. In een tweede fase worden deze strategieën uitgeprobeerd, geëvalueerd en gerapporteerd. In de derde en laatste fase worden interne en externe trainingsprogramma’s opgezet en wordt een doorkijk gegeven wat randvoorwaardelijk moet worden opgezet, om de succesvol bevonden methodes in heel Noord West-Europa toe te gaan passen.

De deliverables waaraan Amsterdam bijdraagt zijn:

Een inventarisatie van ervaringen en kansen voor CO2-beprijzing bij inkoop in regio’s met een gelijke omvang als die van Amsterdam (Parijs, Essen).
Een inventarisatie van mogelijkheden van integratie van CO2-beprijzing in de aanbestedingsprocedures van lokale overheden, rekening houdend met de behoeften van overheden van verschillende omvang.
Een concept strategische aanpak voor CO2-beprijzing in aanbestedingsprocedures.
Een gereedschapskist gevuld met methoden en instrumenten om CO2-beprijzing op te nemen bij de inkoop door lokale overheden.
Rapportage(s) over pilotprojecten op het gebied van koolstofbudgettering en CO2-beprijzing in de fasen planning, ontwerp en inkoop voor grote lokale overheden.
Evaluatierapporten van de pilotprojecten.
Integreren van CO2-beprijzing in de inkoopactiviteiten van de eigen organisatie met interne training voor alle betrokkenen.
Bepaling van noodzakelijke activiteiten voor het creëren van de juiste randvoorwaarden voor breed gedragen CO2-beprijzing in Noord West-Europa.
Uitvoeringsregeling voor meerjarige activiteiten voor consolidatie van CO2-beprijzing in aanbestedingen in Noord West-Europa.

Lees hier meer over wat de gemeente Amsterdam al doet aan het hergebruik van materialen

Contactpersoon: Mark van den Putte (van.den.putte@amsterdam.nl)

Bronnen en informatie: ntb