De Wibautleerstoel is een door de gemeente Amsterdam ingestelde leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam, de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen. In 1991 is de leerstoel ingesteld door de Amsterdamse gemeenteraard. De leerstoel is bedoeld voor de studie van grootstelijke problematiek in Amsterdam.
De kandidaat wordt voor een periode van vijf jaar benoemd. Vanaf februari 2023 wordt de Wibautleerstoel bekleed door Femke Kaulingfreks. De centrale invalshoek van de leerstoel is verdieping van het thema ‘individu en gemeenschap’ en daaraan verbonden onderwerpen gemeenschapszin, zeggenschap, eigenaarschap en kansengelijkheid. De gemeente Amsterdam heeft de ambitie om de verbondenheid en het vertrouwen tussen burgers onderling en tussen burgers en de overheid in de superdiverse stad Amsterdam te versterken. Aan de leerstoelhouder wordt gevraagd om onderzoek te doen naar relaties tussen de gemeente, burgers, bedrijven en maatschappelijk middenveld ten behoeve van het versterken van onderlinge verbondenheid, vertrouwen en solidariteit. Het onderzoek kan zodoende bijdragen aan zowel de versterking van gemeenschapszin als aan de relatie tussen Amsterdammers en de gemeentelijke overheid.
De leerstoelhouder wordt gevraagd om zich te richten op nieuwe vormen en praktijken van stedelijke democratie in de Metropoolregio Amsterdam waarbij zeggenschap en eigenaarschap opnieuw worden vormgegeven. De relatie met ongelijkheid (in politieke, culturele, sociaaleconomische en ruimtelijke zin) is hierbij in het bijzonder van belang.
De leerstoel werd achtereenvolgens bekleed door:
- Willem Heinemeijer (1992 - 1993)
- Annemieke Roobeek (1994 - 1996)
- Jan Terlouw (1997 - 2000)
- Geert Mak (in 2000 voor vijf jaar benoemd, maar op eigen verzoek al in 2003 vervangen)
- Paul Scheffer (2003 - 2011)
- Zef Hemel (2011 - 2023)
- Femke Kaulingfreks (2023 - heden)