Dit is een publicatie van de nationale ombudsman, de veteranen ombudsman en de kinderombudsman en is afkomstig van de website van de nationale ombudsman.
-
Artikel
Tijd voor de burger (Nationale Ombudsman)
In 2022 viel Rusland Oekraïne binnen, wat resulteerde in een voortdurende oorlog die het leven van veel burgers verwoestte. Deze oorlog had wereldwijde gevolgen, waaronder stijgende energieprijzen en hoge inflatie. Ongeveer 90.000 Oekraïners vluchtten naar Nederland, waardoor de druk op de bestaande asiel- en opvangcrisis toenam. Deze crisis stapelde zich op andere grote problemen, zoals woningnood, de klimaattransitie, het stikstofprobleem, problemen in de jeugdzorg en complexe hersteloperaties van verschillende schandalen. De Nationale Ombudsman constateerde ook toenemende onvrede over regionale en lokale verschillen in de dienstverlening aan burgers. Ondanks het officiële einde van de coronapandemie in het begin van 2023, blijft er onzekerheid bestaan voor veel burgers in Nederland. Het is essentieel dat de overheid actief naar burgers luistert, hen betrekt bij besluitvorming en hen ondersteunt bij het vinden van oplossingen. De ombudsman roept op tot meer participatie met invloed, een proactieve overheid en een verschuiving van gelijkheid naar gelijkwaardigheid. Het jaarverslag benadrukt ook het belang van het goede gesprek tussen de overheid en burgers en benoemt de inspanningen van de Nationale Ombudsman om zichtbaar en toegankelijk te zijn voor het publiek.
-
Artikel
Herstel na de kinderopvangtoeslagaffaire (Universiteit Utrecht)
In dit rapport wordt vanuit een ethisch kompas naar het herstelproces voor de toeslagenaffaire gekeken. Dit herstelproces heeft politieke, bestuurlijke en juridische dimensies, maar hier staat de morele dimensie centraal: welke morele waarden zijn in het geding, welke mogelijke spanningen tussen die waarden kunnen we vaststellen, en welke oplossingsrichtingen worden door die waarden gesuggereerd? Dit levert een bredere kijk op dan vaak het geval is.
Deze bredere kijk zoomt uit ten opzichte van een exclusieve focus op de afhandeling van de materiële schade voor de ouders. Moreel gesproken gaat om méér dan materiële schade, en om méér partijen dan de ouders. Het ethisch kompas presenteert tien waarden, in drie categorieën.Bron: Claassen, R., & Robeyns, I. (2023). Herstel na de kinderopvangtoeslagaffaire: een ethische analyse.
-
Artikel
Werken met vertrouwen (Stadsdeel West)
Vertrouwen is niet alleen een vanzelfsprekendheid, het is net als schone lucht een ongrijpbaar begrip. Aan het begrip wordt in het dagelijkse gebruik en in de wetenschap vele betekenissen toegekend.
Een veel gebruikte definitie is die van Nooteboom: “Vertrouwen is de verwachting dat mensen ons niet in
de steek laten, ook al is dit mogelijk. Vertrouwen is de bereidheid dat risico te lopen.”
In het werk van veel medewerkers van Stadsdeel West speelt vertrouwen, zoals Nooteboom dit definieert, een rol: ze vertrouwen erop dat een ondernemer een regel naleeft (of doen dat juist niet); ze verlenen een subsidie met de verwachting dat een organisatie de afspraken nakomt; ze maken een initiatief van een bewoner mogelijk, enzovoorts. Maar ook andersom stellen bewoners en ondernemers in West, in meer of mindere mate, vertrouwen in medewerkers van het stadsdeel. Op elke plek waar sprake is van samenwerking, is sprake van een vorm van vertrouwen.
Op een nog praktischer, haast alledaags niveau speelt vertrouwen dus ook. Veelal zonder zich hier bewust van te zijn, werken medewerkers van het stadsdeel aan het vertrouwen bij bewoners, organisaties of ondernemers van West. Dit doen ze door bijvoorbeeld in gesprek te gaan, te luisteren, interesse te tonen, afspraken na te komen. Handelingen kortom, die triviaal lijken en “er bij horen”, maar een wezenlijk verschil kunnen maken in het contact en het vertrouwen tussen individuele bewoners en ondernemers en stadsdeelmedewerkers.Teksten: Joost Bos
Foto’s: archief stadsdeel West en Thomas Bokeloh
Ontwerp: Jel Design Gonnie Hengelmolen -
Artikel
Vertrouwen in burgers (WRR)
Beleidsmakers moeten meer openstaan voor burgers die zich inzetten voor de samenleving. Actief betrokken burgers zijn van groot belang voor een levende democratie. Het is daarom zaak meer te denken vanuit de burgers en hen vertrouwen en ruimte te bieden voor betrokkenheid. Dat concludeert de WRR in zijn rapport Vertrouwen in burgers (rapport nr. 88, 2012).
Betrokken burgers zijn belangrijk voor een levende democratie. Ze houden volksvertegenwoordigers en overheidsinstanties scherp en spelen een belangrijke rol in de inkleuring van de maatschappij; ze verschaffen het draagvlak voor het uitvoeren van beleid, vullen het in door hun alledaagse handelen, en zorgen voor maatschappelijke vernieuwing door het inbrengen van ideeën, onderwerpen en aanpakken. Burgers moeten echter wel betrokken kunnen en willen zijn. De afgelopen decennia hebben beleidsmakers zich vele inspanningen getroost om het betrokkenheidsaanbod aantrekkelijker te maken, maar de resultaten zijn teleurstellend. Voortdurend is het een verhaal van veel projecten, weinig leren en onvoldoende structurele inbedding; vooral de aansluiting op onze samenleving is zoek. En juist die samenleving verandert, snel en onvoorspelbaar. Ook de wijze waarop burgers betrokken zijn verandert. Niet langer gebeurt dat alleen op uitnodiging van beleidsmakers, maar steeds vaker op eigen initiatief, via directere kanalen en voorbijgaand aan het traditionele middenveld.
Bron: website WRR
-
Artikel
Trust and trouble - Building interpersonal trust within organizations (proefschrift)
Het doel van deze studie is om meer te weten te komen over hoe vertrouwen werkt als een interactief en asymmetrisch proces, hoe vertrouwen wordt opgebouwd tegen het onvermijdelijk optreden van problemen en hoe het beleid en de instellingen van de organisatie het genereren en behouden van vertrouwen beïnvloeden. Een theorie van het opbouwen van interpersoonlijk vertrouwen wordt ontwikkeld op basis van de theorie van relationele signalering. Het belangrijkste argument dat in deze studie naar voren wordt gebracht, is dat om interpersoonlijk vertrouwen op te bouwen in werkrelaties binnen organisaties, beide individuen in de relatie hun acties moeten laten leiden door een stabiel normatief kader. Zo wordt de stabiliteit van normatieve kaders een gezamenlijk doel en zal het waarschijnlijk gezamenlijk tot stand komen binnen de relatie. De theorie laat zien dat voor het opbouwen van interpersoonlijk vertrouwen (1) legitieme wantrouwensituaties moeten worden weggenomen door middel van belangenafstemmingsregelingen, (2) institutionele regelingen moeten worden getroffen die frame-resonantie stimuleren, (3) beide individuen regelmatig acties moeten uitvoeren die positieve relationele signalen en (4) beide personen die betrokken zijn bij een probleemsituatie moeten op zijn minst handelen op een manier die niet wordt gezien als negatieve relationele signalen. Er werd een meervoudige casestudystrategie toegepast die betrekking had op twee organisaties. Ingebed in de case study-strategie werd een multi-methodische benadering gebruikt met interviews, observaties, een vragenlijstonderzoek, documenten en verificatiebijeenkomsten als instrumenten voor drie soorten analyse: een kwantitatieve analyse van vertrouwen en problemen, een kwantitatieve enquêteanalyse en kwalitatieve analyses.
Bron: Six, F.E. (2004, June 24). Trust and trouble; Building interpersonal trust within organizations (No. ERIM PhD Series;EPS-2004-040-ORG). ERIM Ph.D. Series Research in Management. Rotterdam School of Management (RSM), Erasmus University. Retrieved from http://hdl.handle.net/1765/1271
-
Artikel
Vertrouwen Werkt: over werken aan vertrouwen in organisaties (proefschrift)
Professionals kunnen zich wijden aan hun vak als zij vertrouwen ervaren. Dan halen zij voldoening uit hun werk, voelen zij erkenning en presteren zij beter. In Vertrouwen Werkt onderzoekt Pauline Voortman van Trustworks hoe je - vanuit een handelingsperspectief - in organisaties vertrouwen kunt creëren. Het boek doet verslag van wetenschappelijk onderzoek rond de vragen wat vertrouwen in organisaties eigenlijk is, hoe vertrouwen werkt in de praktijk en hoe leidinggevenden actief kunnen werken aan vertrouwen - dit laatste vanuit de waarneming dat werken aan vertrouwen een verantwoordelijkheid is van leiders. Werken aan vertrouwen vraagt om aandacht voor zowel de ‘harde’ als de ‘zachte’ kanten van organiseren: duidelijkheid scheppen door het bepalen van een heldere visie, doelstellingen en de verdeling van verantwoordelijkheden enerzijds en aandacht voor waarden, emoties en interpersoonlijke vaardigheden anderzijds. De auteur heeft onderzoek uit verschillende disciplines bijeengebracht in een raamwerk, het ‘Trustworks Model’. Naast een theoretische analyse beschrijft het boek praktijkonderzoek rond de toepassing van dit model. Daaruit blijkt dat het model op de werkvloer wordt herkend en een handelingsperspectief biedt voor leiders, bestuurders en professionals in organisaties die willen werken aan vertrouwen. Deze combinatie van theorie en praktijk maakt dit boek een waardevol instrument om te komen tot (persoonlijk) leiderschap op basis van vertrouwen.
Bron: Voortman, P.M. (2012, May 24). Vertrouwen Werkt: over werken aan vertrouwen in organisaties. Erasmus University Rotterdam. Retrieved from http://hdl.handle.net/1765/32464
-
Artikel
Knellende mechanismen - eindrapport 2023 (HvU, HvA)
In de kinderopvangtoeslagaffaire is tienduizenden ouders ongekend onrecht aangedaan door de Rijksoverheid. Dit is aanleiding geweest voor dit onderzoek. Om inwoners goed te kunnen ondersteunen is het belangrijk dat knellende mechanismen in (de uitvoering van) wet- en regelgeving en beleid tijdig worden gesignaleerd en dat uitvoerders deze agenderen in het vertrouwen dat de signalen worden opgevolgd. Met dit onderzoek willen de gemeenten leren hoe signalering en agendering van knellende mechanismen kan verbeteren. Uit het onderzoek komen acht overkoepelende constateringen naar voren die inzicht geven in hoe uitvoerders omgaan met knellende mechanismen en wat de rol van de cultuur van de gemeente binnen de gemeente daarin is. Uit deze constateringen zijn acht lessen te trekken die betrekking hebben op wat binnen de uitvoering, en de (management)lagen daarboven, verbeterd kan worden aan de signalering, agendering en opvolging van knellende mechanismen.
Locaties: Amsterdam, Almere, Utrecht
Behandeld in Gemeenteraad 29 jun i 2023, Commissie Onderwijs, Zorg en Armoedebestrijding 19 april 2023
Behandelend ambtenaar: Werk, Participatie en Inkomen, Juul Willems, juul.willems@amsterdam.nl
Voor meer informatie/voordracht commissie klik hier
Voor meer informatie/voordracht gemeenteraad klik hier
Behandelend ambtenaar gemeenteraad 29/6/23 : Werk, Participatie en Inkomen, Merel Louter, m.louter@amsterdam.nl
-
Collectie
Literatuur over vertrouwen
In deze collectie zijn artikelen, rapporten, literatuur over vertrouwen en hieraan aanpalende onderwerpen te vinden.
Heeft u ook onderzoek, lopende projecten of materiaal wat hier moet staan? Stuur een mail naar de redactie: openresearch@amsterdam.nl