Zo doe je een Socratic interview

Het Socratic Interview

Deze oefening kan je doen met een collega, familielid, partner, vriend maar ook met een
wildvreemde (in de trein bijvoorbeeld). Het is zeer effectief in conflictueuze of complexe
situaties, ook in gecompliceerde situaties in de relatiesfeer of die tussen ouder en
adolescent, docent en leerling etc. Voor zakelijke doeleinden functioneert het als
informatiebron en als versterking van de collegiale relatie: je probeert de ander niet te
overtuigen maar focust op de argumentatie van de ander. Dat kan betekenen dat een van
de twee of beide, door de bewuste kunst van het luisteren, van inzicht verandert. Je moet
een stille omgeving hebben en even ongestoord de tijd nemen, zo´n 40 minuten.
Je kan eventueel aantekeningen maken, beter is alles te onthouden.

Het interview:
Door jou wordt er één vraag gesteld, dat mag elke vraag zijn, diepzinnig of eenvoudig als het
maar geen vraag is over feiten. Dus niet: Wat is de temperatuur buiten? Hoe heten jouw
kinderen? Wat is een benzinemotor?

Wel vragen als: Wat is een goede samenwerking? Wat is je gevoel bij dit project?  Waar word je gelukkig van? Wat is jouw mening over thema X? Wat is het goede volgens jou? Wat is een goede relatie? Wat is een mens volgens jou? Hoe wil jij leven? Enz. enz.

De geïnterviewde krijgt de tijd om na te denken en tijd om te antwoorden. Daarna herhaal
je zo goed mogelijk het antwoord en vraag of je het antwoord goed hebt weergegeven. Als
de geïnterviewde aangeeft dat je het niet goed hebt herhaald, vraag je of de persoon het
antwoord nogmaals wil geven. Dan herhaal jij het weer en checkt of het nu goed
weergegeven is door jou. Indien ja, dan vraag je "kun je dit verder toelichten?" (je geeft geen
enkele mening nog positief nog negatief, je toont geen aansporing of afkeuring):

Als de persoon de toelichting heeft gegeven, ga je het antwoord wederom herhalen. Als dat
goed is gedaan, vraag je om nadere toelichting. Dit proces kan herhaald worden zo vaak als beide het volhouden en de tijd dat toelaat.

De interviewer heeft geen enkel moment haar of zijn opinies of reacties gegeven, als het
goed is gegaan heeft de interviewer zich volledig geconcentreerd op het redeneren van de
geïnterviewde. Wellicht heeft de interviewer geen eigen gedachten meer ontwikkeld
gedurende de luisteroefening. Dat kan een moment van verlichting zijn: bevrijd van eigen
verslavende gedachten. De geïnterviewde heeft zijn of haar argumentaties via de stem van
een ander binnen gekregen, hetgeen een andere vorm van reflectie is. Ook is het enorm fijn 
als iemand zo goed naar jou luistert.