• Universiteit van Amsterdam

• Wetenschappelijk,
• Historisch

• Kunst & Cultuur

Propaganda in steen: Een reconstructief onderzoek naar de commemoratieve en politiek-dynastieke boodschap van de grafmonumenten van het grafelijk Henegouwse Huis 1280-1356

De grafmonumenten van de dertiende- en veertiende-eeuwse graven van Henegouwen en van hun naaste verwanten (de Avesnes) kunnen – naast hun traditionele functie als tekens van religieuze memoria – worden beschouwd als agenten van hun politieke idealen. Zij functioneerden, zowel individueel als in onderlinge relatie, als een politiek propagandamiddel waardoor een boodschap van dynastieke continuïteit en verwantschap zowel binnen als buiten Henegouwen kon worden verspreid.
Omdat deze grafmonumenten de tand des tijds nauwelijks hebben doorstaan vormen een viertal reconstructies de basis van dit onderzoek. Zij kwamen tot stand op basis van verschillende typen bronnen; een serie van zes contemporaine rekeningen, vier vroeg moderne heraldische handschriften; fragmenten van grafmonumenten; technisch onderzoek (XRF reflectografie) en 3D-scanning. De reconstructies zijn gebruikt om te onderzoeken in hoeverre de monumenten een propagandistische boodschap verspreidden. Daarbij zijn de drie actoren die een rol spelen bij de totstandkoming en de verkondiging van een dergelijke politieke boodschap (de zender, de ontvanger en het medium) geanalyseerd.
Deze analyse heeft aangetoond dat het gebruikte materiaal, het iconografisch programma, de locatie en de samenhang van de monumenten van de Avesnesgraven duidelijkheid biedt over hun politieke boodschap. Een Avesnestombe was meer dan een monument ter nagedachtenis van de overledene alleen. Het moet worden beschouwd als een testament van een volledige familie, een verbeelding van traditie en successie, een propagandamiddel gebeiteld in steen.

Media