Collectie
(18)
Innovatieagenda 2023: Digitale Stad
-
Collectie
Branding and belonging in public organisations
In deze collectie staat informatie en documentatie horende bij het promotieonderzoek van Egbert Wolf. Wolf werkt als adviseur corporate communicatie bij Gemeente Amsterdam en schrijft daarnaast in deeltijd aan een proefschrift over een onderwerp dat van belang is voor de stad Amsterdam.
Zijn onderzoek richt zich op de vraag hoe het proces van 'branding' begrepen kan worden binnen het samenspel van stakeholders en bestuurders/beleidsmakers, wanneer het gaat om om publieke organisaties in steden die als doel hebben betekenisvolle relaties te leggen.
Looptijd onderzoek: 2018-2023
Begeleiding: Prof. dr. Ed Peelen, (UvA, Content Marketing, Faculteiten Economie en Bedrijfskunde, Maatschappij- en Gedragswetenschappen); Prof. dr. Martine van Selm, (EUR, dean Erasmus School of History, Culture and Communication) -
Collectie
Algoritmeregister Amsterdam
De gemeente wil voor Amsterdammers inzichtelijk maken wat algoritmen zijn en hoe deze gebruikt worden. Algoritmen worden gebruikt voor verschillende toepassingen in de stad, zoals het meten van drukte in de openbare ruimte of het automatisch doorsturen van een melding van zwerfafval naar de juiste afdeling. Maar deze toepassingen laten niet altijd zien hoe algoritmen werken. Daarom willen we het gebruik hiervan eerlijker en transparanter maken.
Het algoritmeregister is een overzicht van de algoritmes die de gemeente Amsterdam gebruikt bij gemeentelijke dienstverlening. Verder vindt u in deze collectie de contractvoorwaarden voor het implementeren van algoritmen binnen een organisatie. -
Collectie
Sensorenregister Amsterdam
Met ingang van 1 december 2021 moeten sensoren die met een professioneel doel in de openbare ruimte van Amsterdam geïnstalleerd zijn en geschikt zijn om data te verzamelen, gemeld worden bij de gemeente Amsterdam. Andere bewoners of ondernemers kunnen het register inzien. Om aan deze doelstelling te voldoen is deze website, het Sensorenregister, ontworpen en de website Slimmeapparten komen te vervallen.
In deze collectie vindt u meer informatie over het Sensorenregister. -
Collectie
Digital Urban Planning
In het Digital Urban Planning Lab verkennen we nieuwe technologieën en methoden voor stadsplanning. Zo zoeken we oplossingen voor de vraagstukken in groeiende steden, zoals het woningtekort en klimaatverandering. Dit doen we met kwantitatief onderzoek, zoals vernieuwende datamodellen. En met kwalitatief onderzoek, waarbij we bewoners betrekken.
We gebruiken moderne technologieën om gegevens te analyseren en besluitvormers te helpen bij het maken van betere beslissingen. Bijvoorbeeld over vervoer, huisvesting en milieu. Besluitvormers krijgen actueel inzicht in stedelijke verschijnselen, zodat ze kunnen inspelen op nieuwe uitdagingen en kansen.Projecten en planning
Tijdens CityLab 2022 heeft Burgemeester Femke Halsema de relevantie van het werk van het Digital Urban Planning Lab bevestigd. Ook in 2023 zal het Lab werken aan innovatieve digitale instrumenten voor participatie.Amsterdam Digital Twin
Samen met andere gemeenten werken we aan een digitaal 3D-model van de stad, een digitale tweeling. Het Digital Urban Planning Lab voegt komende jaren nieuwe datalagen toe aan de Amsterdam Digital Twin. Zo krijgen we nieuwe inzichten in stadsplanning en stadsbeheer.Digitale Participatie in Zuidoost
Voor Masterplan Zuidoost onderzoeken we hoe we jongeren kunnen betrekken bij de toekomst van hun stadsdeel. Dit doen we met nieuwe technologieën, zoalsinteractieve 3D visualisaties en augmented reality. Zo kunnen bewoners door hun toekomstige wijk lopen.Monitor gebiedsontwikkeling
We willen gebiedsontwikkeling in Amsterdam transparanter en inclusiever maken met een openbare applicatie. Hierin vind je de informatie, status, en 3D-modellen van alle gebiedsontwikkelingsprojecten in de stad. Zo kunnenbewoners de voortgang van Amsterdam volgen op het gebied van energietransitie en woningaanbod. -
Artikel
Communicatie over en interactie met sensoren
Er worden steeds meer slimme systemen ingezet in de openbare ruimte. Het Responsible Sensing Lab werkt met nationale partners aan één vorm van communicatie om bewustzijn over het gebruik van sensoren en daarmee ook de inspraak van burgers te vergroten.
Beschrijving
Het gebruik van ‘smart city’ toepassingen om stedelijke processen te monitoren, analyseren en aan te sturen neemt toe. Deze slimme toepassingen maken de stad in veel gevallen leefbaarder voor haar bewoners, maar hebben ook gevolgen voor sociale normen en waarden. Burgers zijn zich vaak niet bewust van deze systemen en de impact die ze hebben op hun leven.
Op dit moment is er geen standaardaanpak wat betreft de communicatie over sensoren en het creëren van interactie met inwoners van slimme steden. Bovendien zorgen de verschillende vormen van communicatie die momenteel gebruikt worden voor verwarring.
Doelstelling
Omdat we ervan overtuigd zijn dat bewustzijn en begrip voorwaarden zijn voor democratie, werken we samen met een groep landelijke partners aan een effectieve en inclusieve vorm van communicatie over sensoren in de openbare ruimte en de systemen die hieraan gekoppeld zijn. Zo worden democratische waarden als privacy, transparantie en controleerbaarheid gewaarborgd en interactie, inspraak en participatie bevorderd.
In het project ‘Communicatie over en interactie met sensoren’ werken we met een groot aantal partners aan een effectieve en inclusieve vorm van communicatie (fysiek en/of online) over sensoren in de stad die bijdraagt aan interactiemogelijkheden met burgers. Op lange termijn is het doel een standaardaanpak te formuleren op het gebied van communicatie over sensoren.
Looptijd
januari 2021 - ongoing
Opdrachtgevers
- Gemeente Amsterdam
- Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS)
- Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
- Provincie Noord-Brabant
- Gemeente Den Haag
- Gemeente Rotterdam
- Gemeente Utrecht
Bronvermelding
Responsible Sensing Lab - Communicatie over en interactie met sensoren
-
Artikel
Advies voor gebruik van generatieve AI in gemeenten
Het AI team van de gemeente Amsterdam experimenteert met generatieve AI om advies te kunnen geven over het praktische gebruik van generatieve AI binnen gemeentes.
Dit document laat de resulaten zien van onze initiële vergelijking van LLMs, met een nadruk op open source alternatieven. Het is gebaseerd op literatuuronderzoek en op het draaien van tests op gemeentelijke scenario's (zonder tuning en met minimale prompt engineering). -
Artikel
Fieldlab Arenagebied
Beschrijving
In Arenapoort West is een testgebied opgezet voor oplossingen op het gebied van mobiliteit, veiligheid, duurzaamheid en leefbaarheid. We testen hier nieuwe ideeën die bijdragen aan een veilige en prettige omgeving voor bezoekers, forenzen en bewoners. De opgedane kennis kan gebruikt worden op andere plekken in Amsterdam of Nederland.
Het Fieldlab ArenA Gebied is bijzonder geschikt voor deze experimenten vanwege de diverse groepen mensen die er samenkomen: omwonenden, forenzen en grote aantallen evenementenbezoekers. De Gemeente Amsterdam, de Politie en de Johan Cruijff ArenA werken nauw samen om het gebied verder te verbeteren en kansen te benutten.
Doelstelling
Het doel is om innovaties te testen die bijdragen aan een veilige en comfortabele omgeving voor zowel bezoekers als bewoners. De kennis die wordt opgedaan, kan vervolgens worden toegepast op andere locaties in de stad of zelfs het hele land.
Initiatieven
- Actuele informatie uitwisselen met partners van een evenement in het gebied. Zodat bezoekers geïnformeerd worden tijdens hun bezoek aan het ArenA-poortgebied over bijvoorbeeld de drukte en de geldende maatregelen.
- Privacy-vriendelijke druktemetingen en dronedetectie testen. Zodat we onveilige situaties op tijd kunnen signaleren en maatregelen kunnen nemen.
- Bewoners, ondernemers en bezoekers mee laten denken over het ontwerp en de communicatie over sensoren op straat.
- Onderzoeken hoe we digitale en fysieke middelen kunnen combineren zodat we bijvoorbeeld straatverlichting kunnen aanpassen op basis van digitale gegevens over de drukte. Of de aanpak van zwerfafval kunnen verbeteren.
Projecten
Digital twin
- Data visualisaties en simulaties
- Integrale data ontsluiting
In dit project kijken we naar manieren om informatie uit bestaande bronnen (zoals gegevens over drukte) op een digitale kaart van de stad (https://3d.amsterdam.nl/) te laten zien. Op deze manier willen we ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot dezelfde informatie.
Transparante crowd monitoring
- Inlichten van bezoekers over het druktebeeld en maatregelen (subjectieve veiligheid)
Soms is het niet meteen helder wanneer er actie wordt ondernomen in een drukke situatie. Mensen ervaren drukte op verschillende manieren. We kijken of we crowd management duidelijker kunnen maken, zodat iedereen kan zien en begrijpen wanneer er actie wordt ondernomen bij bepaalde druktemetingen.
Drone detectie & whitelisting
- Andere systemen testen
- Whitelisting
- Preventie- en handhavingsmaatregelen
In Amsterdam is het meestal niet toegestaan om een drone te gebruiken. Toch merken we dat er elk jaar duizenden illegale dronevluchten plaatsvinden. Deze zijn niet toegestaan omdat Amsterdam in het beheerde luchtruim van Schiphol ligt. We bekijken of er technologieën zijn die drones op een respectvolle manier kunnen opsporen, met aandacht voor privacy. Daarna gaan we werken aan een plan met preventieve maatregelen.
Druktemeting
- Privacy- beschermende techniek door middel van MMwave
Je kunt drukte op verschillende manieren meten. In de voorgaande versie van het Fieldlab, genaamd de Digitale Perimeter, hebben we een open-source algoritme gemaakt dat drukte kan meten op basis van video-opnames. Hoewel niemand de video's van de camera bekijkt, wordt het nog steeds als een camera beschouwd. In dit project onderzoeken we andere sensoren om te zien of ze dezelfde hoge nauwkeurigheid als een camera kunnen bereiken.
Gedragsdetectie
- Geweld
- Verdacht gedrag
In de stad hangen verschillende toezichtcamera's. Deze worden door collega's van Toezicht & Handhaving en de politie bekeken. We onderzoeken of er oplossingen bestaan die het bekijken slimmer en efficiënter laten verlopen. Tijdens een incident kan er informatie gestuurd een camerabeeld worden bekeken.
Communicatie over sensoren
- Op een toegankelijke manier informatie verstrekken. BOB uitnodigen om mee te denken over ontwerp van communicatie
In de stad zijn allerlei sensoren in verschillende vormen en maten geplaatst. Vaak is het onduidelijk waar een bepaalde sensor voor dient. We werken samen met andere gemeenten om verschillende manieren van communiceren te onderzoeken. Op die manier willen we helderder maken wat het doel en de nut van een sensor is.
Participatie
- Goed buurmanschap
- Hoe kunnen we er voor zorgen dat bewoners geen overlast van een evenement (maatregelen) ervaren
- Meldingsbereidheid verhogen
Het Fieldlab ligt in een evenementengebied in Amsterdam Zuidoost. Samen met de buurt en de verschillende community's proberen we het Fieldlab te verbinden met de omgeving.
Betrokkenheid sociale professionals
- Samenwerking met sociale- en speciale teams
Er zijn vele organisaties en teams aanwezig in het gebied. We onderzoeken hoe de ideale samenwerking tussen al deze teams het beste eruit kan zien.
Impact op soft targets verminderen
- Welke fysieke en digitale maatregelen kunnen we nemen om de impact op soft targets te verminderen?
Nudging (zwerfafval, wayfinding, algehele sfeer)
- Way-finding
- Zwerfafval tegen gaan
- Algemene beleving
- Adaptieve verlichting
De Johan Cruijff boulevard gaat de komende jaren aanzienlijk veranderen. In dit project kijken we naar manieren om de openbare ruimte te veranderen en te verbeteren. Tijdens evenementen heeft dit gebied een heel andere functie dan op gewone werkdagen. Daarom moeten de manieren waarop mensen met de openbare ruimte omgaan, zich aanpassen aan het moment.
Generatieve AI bij tegenstrijdige waarnemingen
- Hoe gaan we om met verschillende waarnemingen van
sensoren?
Sensoren zijn ontworpen om slechts een beperkt aantal dingen te detecteren. Dit kan gemakkelijk worden beïnvloed door de hoek waaronder ze worden geplaatst of door bijvoorbeeld het weer. In dit project onderzoeken we of we een model kunnen maken dat kan voorspellen wat de juistheid is van de verschillende metingen van een sensor.
Looptijd
Dit project is in september 2019 onder de naam Digitale Perimeter gestart. Sinds 2023 heet dit het Fieldlab Arenagebied. De looptijd van dit project is van mei 2023 - mei 2026.
Opdrachtgevers
- Gemeente Amsterdam
- Johan Cruijff ArenA
- de Politie
Bronvermelding
Amsterdam.nl - Fieldlab Arenagebied
Johan Cruijff ArenA - Lanceringsevent Fieldlab ArenA Gebied...
-
Artikel
Agenda Digitale Stad tussenrapportage 2022
In maart 2019 is de Agenda Digitale Stad gepresenteerd aan de hand van drie hoofdambities: Vrije, Inclusieve en Creatieve Digitale Stad. In deze rapportage staan de activiteiten die we ontplooien binnen de speerpunten van de Agenda Digitale Stad, die bijdragen aan het bereiken van deze ambities.
De speerpunten staan ook benoemd in de begroting (programma 12.1 Digitale Stad, interactie en informatie). De speerpunten zijn: • Beschermen van de digitale rechten; • Het verantwoord inzetten van
data en technologie door onszelf en anderen in de stad; • Het tegengaan van digitale ongelijkheid;
• Toegankelijk maken van de dienstverlening.Behandeld in Tijdelijke Algemene Raadscommissie van 29 juni 2022
Behandelend ambtenaar: Jeffrey Boxem
Voor meer informatie/voordracht klik hier
Bron:
Gemeente Amsterdam
Digitalisering & Innovatie
innovatie@amsterdam.nl
amsterdam.nl/innovatie -
Artikel
Datastrategie Gemeente Amsterdam
Amsterdammers maken zich zorgen over hun data. Zeker nu in coronatijden iedereen online leeft, realiseren we dat we afhankelijk zijn geworden van technologie. En dat we in de digitale wereld steeds meer datasporen achterlaten. Tegelijkertijd delen we ook steeds meer data. Met elkaar, met de overheid en bedrijven.
Deze datastrategie is het kader om een balans te vinden tussen belangen van (individuele) burgers, bedrijven en overheden. In die balans kies ik ervoor allereerst en altijd de data van Amsterdammers te beschermen ten gunste van een inclusieve en rechtvaardige digitale gemeenschap (Touria Meliani, 2021).Werken, winkelen, relaties; het leven speelt zich steeds meer digitaal af. Veel van wat we online doen wordt opgeslagen als data. Ook thuis en in de openbare ruimte wordt je gedrag in data omgezet: je slimme energiemeter en tv, camera’s op straat en natuurlijk je smartphone houden elke stap die je zet bij. In het Stedelijk kader verwerking van persoonsgegevens staat hoe de gemeente omgaat met persoonsgegevens. Uitgangspunt is dat Amsterdammers en onbespied en anoniem kunnen bewegen in de openbare ruimte. Maar er worden meer data verwerkt in de stad dan alleen persoonsgegevens. En door meer partijen dan de gemeente.
Behandeld in Commissie Kunst Diversiteit en Democratisering 17 maart 2021 en februari 2021
Behandelend ambtenaar: CIO Office: Maarten van Haasteren (m.van.haasteren@amsterdam.nl ) CTO: Ger Baron (g.baron@amsterdam.nl )
Voor meer informatie Commissie KDD 17/4 klik hier
Voor meer informatie Gemeenteraad 21/4 klik hier
-
Artikel
Afwachten en anticiperen: Hoe de gemeente Amsterdam stuurt op ontwikkelingen in het digitale publieke domein
Het publieke domein verandert door de razendsnelle toename van digitale toepassingen. Online fora waar oproepen tot protest kunnen worden gepubliceerd hebben bijvoorbeeld invloed op wat er in de fysieke publieke ruimte plaatsvindt. De grenzen tussen het digitale en het fysieke worden steeds diffuser omdat deze werelden steeds vaker in elkaar overlopen. Dat kan op een aantal gebieden een verrijking zijn, maar leidt tegelijkertijd tot nieuwe vragen: technologie biedt oplossingen én creëert problemen. Een technische oplossing voor een maatschappelijk vraagstuk is daarmee nooit absoluut. In de literatuur wordt dit reflexieve moderniteit genoemd: moderniteiten keren zich steeds weer tegen zichzelf.
Die ambivalentie van digitalisering biedt overheden – op alle niveaus – een sluimerend gevoel van ongemak: hoe houd je grip op zo’n ontwikkeling? Gebruiken we wel alle kansen en mogelijkheden en staan alle risico’s wel voldoende op ons netvlies? En hebben we hier als overheid eigenlijk wel invloed op, en iets van te vinden? In dit essay reflecteren Georgina Kuipers, Christiaan van der Kaaij, Henk den Uijl, Valerie Frissen en Jorgen Schram op de vraag wie of wat eigenlijk waar verantwoordelijk voor is als het gaat om het beheer van het digitale publieke domein in een stad – in dit geval Amsterdam. De vraag hoe met een ontwikkeling als digitalisering om te gaan is een zeer actuele kwestie, maar tegelijkertijd een klassieke afweging. Wie is eigenaar, wie is verantwoordelijk?
Aan de hand van vier Amsterdamse cases (te weten: deel- en platformeconomie, deelmobiliteit, flitsbezorging en dark stores en zorgplatformen) laten de auteurs zien dat er een paradox besloten ligt in het optreden van de gemeente. Die paradox staat niet in de weg maar dient gekoesterd en nader uitgewerkt te worden in de vormgeving van beleid voor digitalisering in het publieke domein. De auteurs staan achtereenvolgens stil bij (1) de complexiteit die achter de idee van eigenaarschap en verantwoordelijkheid in het publieke domein schuilgaat, (2) hoe de gemeente Amsterdam stuurt op ontwikkelingen in het digitale publieke domein, (3) hoe paradoxaal omgegaan kan worden met verantwoordelijkheid en (4) hoe publieke interventie op dit soort vraagstukken (niet) plaats kan vinden. Als afsluiting van het essay bieden we een praktische handreiking om verder te werken aan de strategische balans tussen afwachten en anticiperen.Auteurs: Georgina Kuipers, Christiaan van der Kaaij, Henk den Uijl, Valerie Frissen & Jorgen Schram.
Dit essay is geschreven in opdracht van de gemeente Amsterdam.
-
Artikel
When Billboards Stare Back - Rapport Nesta
Het rapport 'When Billboards Stare Back - How cities can reclaim the digital public space' van de Britse innovatiestichting Nesta geeft aanbevelingen voor het beschermen van de privacy van burgers in de digitale openbare ruimte. Nesta roept steden en lokale overheden op om lokale bevoegdheden slim in te zetten om het gat te vullen tussen de technologische ontwikkelingen en regulering op nationaal en Europees.
In opdracht van de Cities Coalition for Digital Rights (CC4DR), waar Amsterdam deel van uitmaakt, heeft innovatiestichting Nesta onderzocht hoe Europese steden en regio's de privacy van hun inwoners beter kunnen beschermen, vooral als het gaat om gegevens die door de private sector worden ingewonnen. Denk aan eye-tracking-camera's die in billboards zijn ingebouwd, of incassobedrijven die gebruik maken van nummerplaatherkenning (ANPR-camera’s), of het gebruik van wifitracking door ondernemers.
Uit de praktijkvoorbeelden die het in rapport When Billboards Stare Back. How Cities Can Reclaim The Digital Public Space zijn verzameld, blijken gemeenten voorop te lopen met innovatief beleid voor sensoren in de openbare of semi-private ruimtes, dat de inzet van onder meer camera’s of geluidssensoren beperkt en ervoor zorgt dat het recht op privacy niet wordt ondermijnd. De gemeente Amsterdam heeft bijvoorbeeld om deze reden een meldingsplicht voor sensoren opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening.
Het rapport laat zien dat nationale overheden de technologische ontwikkelingen in de publieke ruimte niet altijd goed kunnen bijbenen. Ook blijkt dat er onvoldoende Europese of nationale wetgeving is om technologische ontwikkelingen altijd goed te reguleren. Als er wetgeving is dan zijn de regels veelal abstract, waardoor ze in de praktijk niet altijd goed zijn toe te passen.
Daarom roept Nesta steden en lokale overheden op om het gat tussen de technologische ontwikkelingen en regulering op nationaal en Europees niveau op te vullen door slim gebruik te maken van bevoegdheden. Daarbij is het belangrijk dat steden privacy en grondrechten van hun burgers vooropstellen en tegelijkertijd verantwoorde nieuwe manieren van dienstverlening en innovatie van de private sector stimuleren. Zo wordt de persoonlijke levenssfeer van burgers ook beschermd in de publieke ruimte.
Aanbevelingen voor steden en lokale overheden
Het rapport bevat een aantal concrete acties die steden kunnen ondernemen om hun invloed en effectiviteit te vergroten bij het beschermen van de gegevens van hun inwoners en bezoekers.
- Maak effectief en slim gebruik van de bevoegdheden en instrumenten die steden al hebben zoals vergunningverlening en inkoop, zodat private partijen verantwoord omgaan met de inzet van sensoren in de publieke ruimte.
- Betrek private partijen, burgers en het maatschappelijk middenveld op een ‘bottom-up’ manier. Pak daarbij een communicatieve en bemiddelende rol.
- Zorg dat gegevensbescherming standaard onderdeel uitmaakt van het werk en integreer privacy expertise in de organisatie.
- Pas de Algemene verordening gegevensbescherming aan door het introduceren van een plicht om Data Protection Impact Assessments vooraf aan datacollectie in de publieke ruimte te melden bij lokale overheden en de toezichthouders.
- Zorg voor bewustwording over de positie van steden bij datacollectie door private partijen en lobby voor effectiever toezicht op sensoren in de fysieke publieke ruimte, en specifiek voor publieke ruimten die beheerd worden door private partijen.
Over CC4DR
De Cities Coalition for Digital Rights (CC4DR) is een internationaal netwerk van steden die samen optrekken op het gebied van digitale rechten en beleidsvorming. De coalitie is in november 2018 gelanceerd door Amsterdam, Barcelona en New York en inmiddels zijn zo’n 50 steden wereldwijd lid van de coalitie.
De coalitie zet zich in voor het bevorderen en verdedigen van digitale rechten in de stedelijke context door middel van juridische, ethische en operationele kaders om mensenrechten in digitale omgevingen te bevorderen. Gezamenlijke acties in netwerken zoals de CC4DR zijn essentieel om als gemeenten samen de uitdagingen aan te gaan die digitale technologieën met zich meebrengen. Gemeente Amsterdam is een van de oprichters van de coalitie en de uitdaging die aanleiding was voor het onderzoeksrapport van Nesta speelt ook in Amsterdam: sensoren en apparaten in de fysieke openbare en semi-private ruimte waarmee bedrijven persoonlijke gegevens verzamelen en waarmee het recht op privacy wordt ondermijnd. In samenwerking met andere steden en organisaties wordt samengewerkt om hier een antwoord op te vinden.
Het volledige rapport is ook te lezen op de website van Nesta.
Behandelend ambtenaren: Anne-Maartje Douqué en Talar Kalayciyan.
-
Artikel
Shuttercam
Zouden inwoners van een stad het op prijs stellen als alle camera's in de openbare ruimte duidelijk laten zien of ze wel of niet in gebruik zijn? Wat als je door zulke shutters duidelijk kunt zien of een camera aan of uit staat, vergelijkbaar met de manier waarop veel mensen hun webcam afschermen? Het Shuttercam-project van het Responsible Sensing Lab onderzoekt deze vragen.
Beschrijving
Het Shuttercam-project onderzoekt het effect van shutters, zogenaamde afschermkappen die over camera’s geplaatst zijn. Wat als je als voorbijganger duidelijk kunt zien of en wanneer een camera aan of uit staat? En wat als je zo’n camera zelf kunt uitzetten, net zoals bij een webcam?
Het project begon met een time-lapse-camera bij het kantoor van AMS Institute die werd uitgerust met een shutter. De effecten van deze minipilot werden onderzocht door personeel en bezoekers te interviewen.
De Shuttercams in de omgeving van de Johan Cruijf ArenA hielden de drukte rondom het stadion in de openbare ruimte in de gaten tijdens evenementen en hielpen opstoppingen en onveilige situaties te voorkomen. Ze waren een aanvulling op het Public Eye-project van de gemeente Amsterdam en de ArenA: een privacy-vriendelijke open-source oplossing voor het meten van drukte.
De pilot met de Shuttercams in de omgeving van de ArenA liep tot januari 2023. Tijdens de pilot werden voorbijgangers om hun mening gevraagd, maar ook de ervaringen van de mensen die achter de schermen met de telcamera’s werken en de camera's onderhouden werden meegenomen in het onderzoek.
Doelstelling
De gemeente wil graag zaken meten om de stad beter in te richten. Tegelijkertijd is het belangrijk dat niemand zich bespied voelt. Met het Shuttercam-project onderzoekt het Responsible Sensing Lab hoe we camera’s in de openbare ruimte zo kunnen ontwerpen dat ze rekening houden met waarden als privacy, autonomie en transparantie.
De experimenten testten ook het principe van ‘dataminimalisatie’. Dat wil zeggen dat de gemeente ernaar streeft niet onnodig te monitoren in de openbare ruimte.
Looptijd
Pilot de Johan Cruijff ArenA: juli 2022 - januari 2023
Opdrachtgevers
- Public Eye
- Johan Cruijff Arena
Aanvullend materiaal
Bronvermelding
Responsible Sensing Lab - Shuttercam
-
Project
Werkplaats Extended Reality en de Publieke Ruimte
In deze projectruimte delen de leden van de Academische werkplaats Extended Reality en de Publieke Ruimte hun werk met elkaar en, waar dat mogelijk is, open met anderen.
In de Academische werkplaats Extended Reality en de Publieke Ruimte werken gemeenteambtenaren en onderzoekers van de UvA, HvA, het Rathenau Instituut en andere organisaties samen om kansen, risico's en andere vraagstukken rondom extended reality en de publieke ruimte te identificeren, bediscussiëren en adresseren.
De werkplaats is opgericht in januari 2023. Heb je vragen of wil je deelnemen? Neem contact op met Timo Nieuwenhuis, onderzoeker bij de afdeling Stedelijke Innovatie en R&D van de gemeente Amsterdam.
-
Artikel
MokumMatch
Beschrijving
MokumMatch is ontwikkeld op basis van onderzoek naar het gebruik van technologie om het vertrouwen te vergroten tussen bewoners en gemeente en andere officiële hulpverleningsinstanties en een eerste stap te zetten in richting het oplossen van schuldenproblemen. MokumMatch koppelt bewoners op basis van 7 vragen aan een top 3 aan formele en informele instanties waar ze een keuze uit kunnen maken voor een eerste gesprek.
MokumMatch is gemaakt op basis van de door bewoners gedefinieerde waarden: Zelfbeschikking, Keuzevrijheid en Waardevrij.
Met het prototype geven we invulling aan deze drie waarden en aan de eerste stap van de 6 door bewoners gedefinieerde stappen in het hulpverleningsproces, namelijk de constatering dat ze een probleem hebben en daar met iemand over willen praten, zonder meteen in een hulpverleningssituatie terecht te komen.
MokumMatch is volledig ontwikkeld samen met bewoners en vooral door bewoners.Door bewoners gedefinieerde waarden
- Keuzevrijheid
Amsterdammers willen zelf kiezen wie hen helpt en of ze geholpen willen worden.- Zelfbeschikking
Amsterdammers eisen vrijheid in de ondersteuning die wij bieden en wat zij daarvan willen ontvangen (en wat niet).- Vrij van waardeoordelen
Amsterdammers willen behandeld worden als gelijkwaardige mensen zonder dat ze zich mislukkeling voelen of als kind worden bejegend.
Amsterdammers hebben aangegeven dat ze zelf de Regie en eigenaarschap willen hebben over hun hulpverleningstraject en daarin vooral op basis van bovenstaande waarden eigen keuzes en beslissingen willen maken en nemen.Dit vraagt een radicale omslag in het huidige hulpverleningsmodel waarbij niet old school de hulpverlener optreed als autoriteit en keuzes voor cliënten maakt en vertelt wat ze wel moeten doen, maar meer als consultant/facilitator die cliënten bijstaat met advies, zodat cliënten zelf weloverwogen keuzes kunnen maken op basis van hun eigen persoonlijke situatie en behoeften.
Doelstelling
Het versterken van het vertrouwen dat bewoners in Amsterdam Noord (met schuldenproblematiek) ons zien (gemeente en andere formele partijen) als partner bij het formuleren van oplossingen die zij nuttig en nodig achten om sterker en onafhankelijker te worden.
Looptijd
Februari 2022 - ntb
Opdrachtgevers
Programma De Armen Ineen, directie WPI
-
Artikel
De Ethische Bijsluiter
Beschrijving
Context
In de snel digitaliserende wereld van vandaag staat de Gemeente Amsterdam voor de uitdaging om technologie op een ethische en verantwoorde manier te gebruiken. Technologie is niet neutraal en kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor de stad en haar inwoners. Het is essentieel om de waarden van de samenleving te respecteren en te beschermen tijdens dit proces.
Probleemstelling
Het gebruik van technologie in de stad kan ethische vraagstukken oproepen en onbedoelde bijwerkingen hebben. Het is van cruciaal belang om deze uitdagingen aan te pakken en ervoor te zorgen dat technologische innovaties in lijn zijn met de normen, belangen en wensen van alle betrokkenen.
Oplossing
Om deze ethische uitdagingen het hoofd te bieden, introduceert de Gemeente Amsterdam een Ethische Bijsluiter. Deze bijsluiter fungeert als een gids voor het analyseren van de morele effecten van digitale projecten en biedt concrete actiestappen om ethische kwesties aan te pakken. Hiermee wordt beoogd digitale initiatieven in lijn te brengen met de Tada-waarden en de belangen van de Amsterdamse gemeenschap.
Methodologie
De Ethische Bijsluiter omvat zes stappen:
- Formuleer De Morele Kans: Identificeer de waarde van het project voor de stad, wie er baat bij heeft en welke impact het heeft op inwoners.
- Waarden Wegen: Identificeer mogelijke risico's en bijwerkingen door gebruik te maken van de Tada-waarden als leidraad.
- Formuleer een Voorlopige Conclusie: Maak een tussentijdse beoordeling van het project, inclusief eventuele voorbehouden.
- Benoem en Prioriteer Beheersmaatregelen: Ontwikkel maatregelen om risico's te beheersen en rechten te beschermen.
- Communicatie en Moresprudentie: Documenteer alle stappen in de bijsluiter om transparantie en openbaar debat te bevorderen.
- Hulplijnen: Bied verschillende hulpbronnen aan, zoals teamdiscussies en ethisch advies, om te helpen bij het nemen van ethische beslissingen.
Met deze Ethische Bijsluiter wil de Gemeente Amsterdam digitalisering leiden op een manier die in lijn is met de ethische normen en waarden van de stad, terwijl de belangen van alle betrokkenen worden behartigd.
Doelstelling
De doelstelling van de Ethische Bijsluiter van de Gemeente Amsterdam is het waarborgen van ethische en verantwoorde digitalisering binnen de stad. In een tijd van voortschrijdende technologieën erkent de Gemeente de noodzaak om de waarden, rechten en belangen van haar inwoners te beschermen.
De bijsluiter dient als praktische gids om ethische uitdagingen in digitale projecten te identificeren, analyseren en aan te pakken. Het doel is om projecten te leiden die in lijn zijn met de Tada-waarden en die positieve impact hebben op de Amsterdamse samenleving.
Door middel van transparantie, openbaar debat en concrete actiestappen wil de Gemeente Amsterdam digitalisering inzetten als een instrument voor positieve verandering, waarbij de ethische normen en belangen van alle betrokkenen worden gerespecteerd en beschermd.
Looptijd
Dit project is gestart in 2018 en gaat door in de volgende fase van borging binnen het quality assurance process van de gemeente in 2023.
Opdrachtgevers
Directie Digitale Strategie & Informatie in samenwerking met Directie Digitalisering & Innovatie.
Aanvullend materiaal
Home - Tada.city - Met data maken we steden slimmer. Maar ook wijzer?
Het Tada Manifest
-
Artikel
Bloomberg CityLab 2022
As cities face global challenges from climate change to pandemic recovery, CityLab 2022 gathered mayors, urban visionaries, business leaders and cultural experts in Amsterdam to explore scalable solutions for global problems.
Amsterdam welcomed over 40 global mayors, city innovators, activists and artists to gather at the preeminent global cities summit Bloomberg CityLab 2022 to discover solutions for cities’ most pressing challenges. From leading communities through pandemic recovery to welcoming refugees, global conflict to climate change, the event highlighted the importance of cities as key sites of resilience and change.
How Amsterdam Uses Data to Innovate | CityLab 2022 | Bloomberg Philanthropies
Mike Bloomberg Opening Remarks at CityLab 2022 in Amsterdam | Bloomberg Philanthropies
Tackling Extreme Heat in Cities | CityLab 2022 | Bloomberg Philanthropies
Waterproofing Cities During The Climate Change Crisis | CityLab 2022 | Bloomberg Philanthropies
How Mexico City is Leading the World in Going Digital | CityLab 2022 | Bloomberg Philanthropies
Sources:
-
Artikel
Strategie Innovatiedistricten Amsterdam (Concept)
In dit document leest u hoe de gemeente Amsterdam een extra impuls wil geven aan innovatie in de stad, om bij te dragen aan oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Deze strategie is een uitwerking van de Omgevingsvisie Amsterdam 2050. Het stimuleert de ontwikkeling van de kenniskwartieren en campussen in de stad tot innovatiedistricten. Een innovatiedistrict is een gebied waar vooruitstrevende bedrijven, onderzoeks- en kennisinstellingen, broedplaatsen, startups en andere bedrijvigheid bij elkaar zijn gevestigd.
Het eerste hoofdstuk gaat over de opgave waar de stad voor staat en hoe dat zich verhoudt tot deze strategie. In het tweede hoofdstuk is de opkomst van de kenniseconomie uiteengezet en waarom steden daar een belangrijke rol in spelen. Het tweede hoofdstuk richt zich op de kenniseconomie in Amsterdam. Vervolgens staat in het derde hoofdstuk de ambitie voor de innovatiedistricten beschreven. In het vierde hoofdstuk volgt per district een analyse. Het laatste hoofdstuk is het actieplan.Van 13 december 2022 tot en met 7 februari 2023 kon u reageren op de conceptstrategie Innovatiedistricten Amsterdam. Deze strategie gaat over het ontwikkelen van 8 kenniskwartieren tot innovatiedistricten.
-
Artikel
Gemeentelijke grip op private sensorgegevens
In dit onderzoeksrapport analyseren we het toepasselijke juridisch kader bij verwerkingen van
sensorgegevens door private partijen over het gedrag van mensen in de openbare ruimte en adviseren we de gemeente over de wijze waarop zij de gemeentelijke juridische instrumenten zou kunnen inzetten om de naleving van de fundamentele rechten te verbeteren. Daarnaast analyseren we het juridisch kader rondom B2G-gegevensdeling en adviseren we hoe de gemeente de eerdergenoemde juridische instrumenten zou kunnen toepassen om, waar dat nodig is, vaker B2G-gegevensdeling te kunnen laten plaatsvinden ten behoeve van een betere vervulling van de gemeentelijke publieke taak en ten behoeve van innovatiedoeleinden van andere professionele partijen die actief zijn binnen de gemeente. De adviezen steunen op juridisch onderzoek en op semigestructureerde interviews met medewerkers van de gemeente Amsterdam en van bedrijven die actief zijn in de gemeente Amsterdam.Onderzoek in opdracht van de gemeente Amsterdam
Mr. dr. H.L. Janssen
Mr. L.W. Verboeket
Mr. A. Meiring
Mr. dr. J.V.J. van Hoboken
Prof. mr. M.M.M. van Eechoud
Prof. mr. J.E. van den Brink
Prof. mr. R. Ortlep
Dr. B. BodóUniversiteit van Amsterdam
Instituut voor Informatierecht
Afdeling Publiekrecht, sectie Staats- en bestuursrecht