Bron: Teti Verhoeff (t.verhoeff@amsterdam.nl) en Aisling Kloosterhuis (a.kloosterhuis@amsterdam.nl)
Collectie
(9)
Innovatieagenda 2023: Vertrouwen
-
Artikel
Intro en update Project Ontwerpen van Vertrouwen
De directie Digitalisering en Innovatie van de Gemeente Amsterdam is opdrachtgever van een innovatie- en ontwikkeltraject op het gebied van vertrouwen. We ontwikkelen praktische gereedschappen waarmee we collega's (en op den duur ook Amsterdammers) gebruik laten maken van het YUTPA-raamwerk voor vertrouwen. Het doel is het beter begrijpen én versterken van vertrouwen tussen Amsterdammers en de Gemeente, collega's onderling en in hiërarchische situaties.
-
Project
Project - Ontwerpen van Vertrouwen
We willen het vertrouwen tussen Amsterdammers en de gemeente, en tussen ambtenaren onderling beter leren begrijpen en versterken.
Het vertrouwen tussen burger en overheid staat onder druk. Op meerdere plekken in de gemeentelijke organisatie werken we aan vertrouwen. Vertrouwen is een weerbarstig en complex onderwerp, en tegelijkertijd ook cruciaal voor hoe Amsterdammers zich verhouden tot de gemeente en vice versa. Daarom is het belangrijk om meer inzicht te krijgen in de verschillende factoren die invloed hebben op de beslissing die mensen -soms onbewust en vaak in een fractie van een seconde- nemen om iets of iemand te vertrouwen. Wij zien vertrouwen als het resultaat van een afweging tussen ervaren kwetsbaarheid en ervaren betrouwbaarheid. Hoe ervaar je je eigen kwetsbaarheid en de betrouwbaarheid van de wereld om je heen? Is de betrouwbaarheid groot, dan kun je kwetsbaar zijn. Is je kwetsbaarheid groot, dan stel je hoge eisen aan betrouwbaarheid.
De directie Digitalisering en Innovatie ontwikkelt -samen met toekomstige gebruikers- gereedschap, dat helpt te reflecteren op de interactie tussen ambtenaren en Amsterdammers, en tussen ambtenaren onderling. Dat doen we op basis van het YUTPA- raamwerk (letterwoord voor: ‘To be with You in Unity of Time, Place and Action’) dat is ontwikkeld door prof. dr. Caroline Nevejan. De 16 factoren binnen YUTPA hebben invloed op hoe mensen hun eigen kwetsbaarheid en de betrouwbaarheid van hun omgeving ervaren. Door het raamwerk gestructureerd ‘in te kleuren’ ontdek je ‘ontwerpruimte’ daar waar factoren nog niet zijn meegenomen. Ook kun je het framework invullen vanuit verschillende perspectieven. Als je die perspectieven over elkaar legt, zie je de verschillen. -
Artikel
RAAK-PRO: het inzetten van ethische technologie
Het gebruik van scanauto's door gemeenten neemt toe, bijvoorbeeld voor het lokaliseren van afval, groenonderhoud, uitvoering van het parkeerbeleid of voor reclameheffing. Samen met een groot aantal partners onderzoekt Het Responsible Sensing Lab hoe scanauto's op een ethische manier ingezet kunnen worden. Aan de hand van dit onderzoek ontwikkelen we een algemene ontwerpbenadering voor het op een ethische manier inzetten van technologie voor de smart city.
Beschrijving
Verschillende steden hebben manifesten en verklaringen gelanceerd, zoals het Tada-manifest en The Cities Coalition for Digital Rights. Hiermee benadrukt men het belang van het ontwikkelen van technologie voor de slimme stad vanuit maatschappelijk en menselijk perspectief. Deze pamfletten roepen om technologie die is gebaseerd op maatschappelijke waarden zoals transparantie, aansprakelijkheid en inclusiviteit.
In de praktijk vinden professionals het echter een uitdaging om deze principes te operationaliseren wanneer zij publieke waarden implementeren in technologie voor de slimme stad. Voorbeelden van technologieën waarvoor dit geldt zijn kunstmatige intelligentie en computervisie.
Doelstelling
Samen met onderzoekspartners, gemeenten en andere partners werken we aan een onderzoek-middels-ontwerp-traject met als doel een prototype van een ethische scanauto te ontwikkelen. Dit prototype dient als concreet en urgent voorbeeld van het inzetten van computervisie en algoritmisch bestuur in de openbare ruimte.
Met een focus op publieke scanauto's, is het uiteindelijke doel van dit project om een geïntegreerde, waardegedreven ontwerpbenadering te ontwikkelen voor het ethisch inzetten van smart city-technologie waarbij meerdere stakeholders betrokken zijn en hiervan de voordelen te laten inzien voor gemeenten, de industrie én inwoners.
De komende jaren zal het RAAK-PRO-consortium, zoals de groep partners binnen dit project wordt genoemd, een op-ontwerp-gebaseerde methode ontwikkelen om waarden uit manifesten voor ethische technologie te vertalen in concrete eisen in de context van aanbestedingsprocedures voor de slimme stad.
Het Responsible Sensing Lab heeft in de verschillende fasen de rol van expert, neemt deel in sessies en werkt samen met het team Computervisie van de gemeente en wetenschappers om wetenschappelijke inzichten te verbinden aan use cases uit de praktijk.
Looptijd
Q2 2022 - Q2 2027
Opdrachtgevers
- Hogeschool van Amsterdam
- Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS)
- Gemeente Amsterdam
- TU Delft
- Media Architecture Biennale
- Waag Futurelab
- ARVOO Group
- tapp
- Gemeente Rotterdam
- Gemeente Den Haag
Bronvermelding
Responsible Sensing Lab - RAAK-PRO: het inzetten van ethische technologie
-
Artikel
Academische Werkplaats Desinformatie
Beschrijving
De academische werkplaats desinformatie bestaat uit partners die elk kwartaal samen komen en met elkaar hun belangrijkste inzichten en vraagstukken delen.
Betrouwbare en goede dataverzameling, statistieken en betrouwbare netwerken zijn van groot belang voor het maken van beleid. Op de laag van informatiecreatie en het bouwen van statistieken gaan soms dingen mis door sociale netwerken. Zo kan evidence based beleid maken bemoeilijkt worden door global networks die effect hebben tot in de straten van Amsterdam en bijvoorbeeld lokaal gedachtegoed kunnen beïnvloeden. De gemeente moet zich daarom op nieuwe manieren verhouden tot de global network informatie-infrastructuur (lees technologie en sociale media). Hoe dit te doen roept vragen op. Deze worden binnen de context van een academische werkplaats verkent.
In november 2021 is de werkplaats gestart met de eerste bijeenkomst. In de bijenkomsten die daarop volgden zijn de mogelijkheden verkend om na te gaan wat de prangende vraagstukken van de gemeente zijn en of en hoe daar aan gewerkt kan worden, om zodoende een manier van werken te vinden die het best passend is bij onze gezamenlijke doelstelling: van elkaar leren en elkaar helpen.
Vanuit de gemeente zijn de directie openbare orde en veiligheid, de directie communicatie en de directie Onderzoek en Statistiek de belangrijke inhoudelijke deelnemers, daarnaast zijn er collegas van het stedelijke strategieteam, innovatie en digitalisering aangehaakt. De vraagstukken van deze directies worden geagendeerd. Vanuit de partners zijn aangesloten: Hogeschool van Amsterdam, Vrije Universiteit, Universiteit van Amsterdam, Hogeschool Rotterdam, Rathenau Instituut, Free Press Unlimited, Benedmo, en Netwerk Mediawijsheid. Met enige regelmaat worden er andere organisaties/bedrijven uitgenodigd met specifieke kennis en expertise op een voor de leden relevant terrein. Vanuit de kennisinstellingen zijn verschillende disciplines en wetenschappelijke afdelingen betrokken zoals Informatie en Recht, Taalbeheersing Argumentatietheorie en Retorica, Computational Sociology, Politieke Communicatie, Communicatie Wetenschap, AI, Veiligheid en Bestuurskunde.
Tussen de bijeenkomsten door vinden er continue verschillende samenwerkingen (of verkenningen) daartoe plaats tussen verschillende partners en gemeentelijke onderdelen.
- Zo wordt er naar subsidiemogelijkheden gezocht door als consortium van gemeente en VU en Hogeschool Rotterdam in te schrijven op subsidieoproepen die betrekking hebben op kwetsbaarheid en weerbaarheid in de online samenleving.
- Er wordt gewerkt aan een zogenaamd dashboard waar o.a. pieken in de dynamiek van sociale media te voorspellen zijn. In dat kader wordt er momenteel door O&S gewerkt aan het koppelen van relevante datasets die betrekking hebben op Amsterdam;
- En vinden er binnenkort gesprekken plaats het AI, Media en Democracy Lab van de HvA om gericht onderzoek te doen naar o.a. online gedrag van Amsterdamse jongeren;
- Wordt er met OOV naar mogelijke methodieken gezocht (naast die van de politie) die betere inzicht geven in openbare ordeverstoringen om daarmee de mobilisatiekracht beter te kunnen voorspellen bij demonstraties ed.
De periodieke bijeenkomsten vinden plaats onder voorzitterschap van Badia Bentayeb, adviseur Taskforce Digitiale Veiligheid.
Doelstelling
Onze kennis- en informatiepositie als gemeente Amsterdam te versterken en zodoende het juiste te kunnen blijven doen in de omgang met desinformatie.
Bijeenkomsten Academische Werkplaats Desinformatie
Looptijd
Start november 2021
Frequentie van bijeenkomsten: drie/vier keer per jaar.
Opdrachtgevers
- Ger Baron, Chief Technology Officer (CTO) Amsterdam
- Caroline Nevejan, Chief Science Officer (CSO) Amsterdam
- Jeroen Slot, hoofd Onderzoek, Informatie en Statistiek
Aanvullend materiaal
Projectpagina Academische Werkplaats Desinformatie (openresearch.amsterdam)
-
Artikel
Vormen van vertrouwen (essay)
Vertrouwen is een belangrijk woord in liefde, in vriendschap en in professionele relaties. In kranten, nieuwsprogramma’s, interviews en ook in dagelijkse gesprekken tussen vrienden of collega’s gaat het vaak over vertrouwen. Ook in handel en zaken zijn afspraken gebaseerd op vertrouwen. Vertrouwen is een kracht tegen misbruik van macht, onverschilligheid, willekeur, vervreemding en onvriendelijkheid. Het is een voorwaarde voor fysieke en mentale gezondheid. Met vertrouwen wordt veiligheid getoetst en het is daarmee de basis voor samenleven.
Het gaat over hoe we samen aanwezig zijn, over hoe we getuige van elkaar zijn en samen kunnen handelen. Vertrouwen beïnvloedt sociale interacties en bepaalt de sfeer tussen de deelnemers, het is de lijm die de boel bij elkaar houdt.
De fundamentele en meest essentiële vorm van vertrouwen is fysiek samen te zijn met anderen, tijd en plaats te delen en met elkaar in relatie te zijn. Als de wereld onzeker wordt, als wij kwetsbaarder worden en de systemen om ons heen complex en niet vanzelfsprekend betrouwbaar zijn, dan verliezen we vertrouwen. Door samen stil te staan bij hoe vertrouwen al dan niet ontstaat, kunnen we deze onzekerheden beter hanteerbaar maken.
In dit essay schrijft Caroline Nevejan over het door haar ontwikkelde raamwerk YUTPA, het gedachtegoed en de ontwikkelingen rondom deze 'talking tool'. In vijf hoofdstukken gaat ze dieper in op de grote veranderingen van onze maatschappij, 'aanwezig zijn' en het handelingsperspectief van de persoon en het systeem, afwegingen van vertrouwen, het YUTPA raamwerk en de dynamiek tussen kwetsbaarheid en betrouwbaarheid.Auteur: Caroline Nevejan
-
Collectie
Teamleren en sociale veiligheid
In deze collectie vindt je documentatie en informatie horende bij het promotieonderzoek van Carlijn Kriek. Zij werkt als organisatie- & loopbaanadviseur bij als bij de gemeente Amsterdam (Personeel & Organisatie) en schrijft daarnaast in deeltijd aan een proefschrift over een onderwerp dat van belang is voor de stad Amsterdam.
Het werk binnen de stad (en daarbuiten) wordt steeds complexer. Of het nu gaat om de
energietransitie, het effect van de coronapandemie op inwoners van de stad, kansenongelijkheid,
ondermijning of het herstel van de effecten van de toeslagenaffaire; de breinbrekers stapelen zich
op. De enige manier om hier als organisatie effectief op te reageren, is door flexibel samen te
werken. En van elkaar te leren. Binnen teams en tussen teams. Het is daarom nuttig om de
factoren die teamleren stimuleren, te onderzoeken.
Twee vragen staan in het onderzoek centraal: Wat is het effect van (hoge) sociale veiligheid op teamleren (en daarmee presteren)? En welke “tools” of vaardigheden kunnen we onze leidinggevenden aanreiken om dit in hun teams te vergroten?
Looptijd onderzoek: 2022-2026 -
Collectie
Ontwerpen voor complexiteit
In deze collectie staat informatie over het promotieonderzoek van Ellen Merkus. Zij werkt als planningsadviseur het projectmanagementbureau van de Gemeente Amsterdam en schrijft daarnaast in deeltijd aan een proefschrift over een onderwerp dat van belang is voor de stad Amsterdam.
Haar onderzoek richt zich op het gebruik van visualisaties om complexe vraagstukken beter invoelbaar te maken. Hierbij ligt de focus op praktijksituaties waar mensen met verschillende achtergronden perspectieven uitwisselen, en waar visualisatie helpt om gedeelde beelden en kennis op te bouwen.
Looptijd onderzoek: 2021-2025
Begeleiding: dr. ir. Jotte de Koning en dr. ir. Jan Carel Diehl (TU Delft, Faculteit Industrieel Ontwerpen)De stad Amsterdam, haar bewoners, bedrijven en instellingen hebben elkaar nodig in het
ontwikkelen van ideeën in antwoord op maatschappelijke vraagstukken. Een slim procesontwerp
schept de voorwaarden om goede ideeën uit de verf te laten komen. De noodzaak voor
procesinnovatie neemt toe wanneer ideeontwikkeling plaatsvindt op complexe vraagstukken waar
veel actoren belanghebbend zijn, er tegenstellingen zijn, en het vraagstuk aan verandering
onderhevig is. In deze processen is behoefte aan overzicht op het geheel groot. Door de dynamiek
in en tussen systemen te visualiseren ontstaat er overzicht. Dit onderzoek richt zich op de inzet
van visualisatie (procesverbeelding) die het mogelijk maakt de dynamiek op systeemniveau te
laten ‘zien’. Deze verbeelding stelt betrokken actoren in de gelegenheid geïnformeerd op elkaar te
kunnen reageren opdat zij tezamen ideeën kunnen ontwikkelen. -
Artikel
MokumMatch
Beschrijving
MokumMatch is ontwikkeld op basis van onderzoek naar het gebruik van technologie om het vertrouwen te vergroten tussen bewoners en gemeente en andere officiële hulpverleningsinstanties en een eerste stap te zetten in richting het oplossen van schuldenproblemen. MokumMatch koppelt bewoners op basis van 7 vragen aan een top 3 aan formele en informele instanties waar ze een keuze uit kunnen maken voor een eerste gesprek.
MokumMatch is gemaakt op basis van de door bewoners gedefinieerde waarden: Zelfbeschikking, Keuzevrijheid en Waardevrij.
Met het prototype geven we invulling aan deze drie waarden en aan de eerste stap van de 6 door bewoners gedefinieerde stappen in het hulpverleningsproces, namelijk de constatering dat ze een probleem hebben en daar met iemand over willen praten, zonder meteen in een hulpverleningssituatie terecht te komen.
MokumMatch is volledig ontwikkeld samen met bewoners en vooral door bewoners.Door bewoners gedefinieerde waarden
- Keuzevrijheid
Amsterdammers willen zelf kiezen wie hen helpt en of ze geholpen willen worden.- Zelfbeschikking
Amsterdammers eisen vrijheid in de ondersteuning die wij bieden en wat zij daarvan willen ontvangen (en wat niet).- Vrij van waardeoordelen
Amsterdammers willen behandeld worden als gelijkwaardige mensen zonder dat ze zich mislukkeling voelen of als kind worden bejegend.
Amsterdammers hebben aangegeven dat ze zelf de Regie en eigenaarschap willen hebben over hun hulpverleningstraject en daarin vooral op basis van bovenstaande waarden eigen keuzes en beslissingen willen maken en nemen.Dit vraagt een radicale omslag in het huidige hulpverleningsmodel waarbij niet old school de hulpverlener optreed als autoriteit en keuzes voor cliënten maakt en vertelt wat ze wel moeten doen, maar meer als consultant/facilitator die cliënten bijstaat met advies, zodat cliënten zelf weloverwogen keuzes kunnen maken op basis van hun eigen persoonlijke situatie en behoeften.
Doelstelling
Het versterken van het vertrouwen dat bewoners in Amsterdam Noord (met schuldenproblematiek) ons zien (gemeente en andere formele partijen) als partner bij het formuleren van oplossingen die zij nuttig en nodig achten om sterker en onafhankelijker te worden.
Looptijd
Februari 2022 - ntb
Opdrachtgevers
Programma De Armen Ineen, directie WPI
-
Artikel
Expositie - Antennes, 5G en je privacy
Beschrijving
Het kunstwerk ‘Antennes en ik’ laat een mechanisme zien dat beamforming wordt genoemd: de technologie om bundels (beams) van radiogolven via deze antennes precies op je mobiele apparaat te richten. Bijvoorbeeld als jij filmpjes op Instagram kijkt op je telefoon terwijl je onderweg bent. Deze techniek speelt een grote rol in ons dagelijks leven, en toch praten we er bijna nooit over.
In Nederland zijn bijna 16.000 antennes geïnstalleerd, die het mogelijk maken dat jij overal kunt internetten. En met de opkomst van 5G, de vijfde generatie telecommunicatietechnologie, komen er straks nog veel meer antennes bij. Met 5G krijg je een snellere verbinding, maar de locatie van je apparaten wordt bekendgemaakt aan telecombedrijven, zodat die weten waar ze de gegevens met hun antennes naartoe moeten sturen. Je hebt het misschien niet door, maar je apparaat –en jij als gebruiker daarvan– wordt continu gevolgd. Dit zie je normaal gesproken niet gebeuren, maar dankzij het kunstwerk ‘Antennes en ik’, wel.
Doelstelling
Door het kunstwerk leer je de technologie beter begrijpen en daardoor ook beter verwoorden wat je ermee wilt (of juist niet wilt).
Looptijd
December 2022 - februari 2023
Opdrachtgevers
Dit kunstwerk is een samenwerking tussen het Berlijnse kunstcollectief Weise7, het Critical Infrastructure Lab van de Universiteit van Amsterdam en de OBA. Mogelijk gemaakt door de gemeente Amsterdam en IN-SIGHT.it (MVI.19.032 als onderdeel van het MVI programma).
Bronvermelding