Deze podcast is gemaakt door Marjolijn Ruyg (concept, redactie, interviews, vormgeving), Vasilis van Gemert (interviews, audio-techniek), Leonie van Dijk (montage, redactie, productie), Christian Pappalardo (Soundscapes) en Frank Kloos (Intromuziek). Deze Podcast is mogelijk gemaakt door een subsidie van het Centre of Expertise for Creative Innovation en Centre of Expertise City Net Zero.
-
Collectie
AI in de kunst- en cultuursector
Artificial Intelligence (AI) of kunstmatige intelligentie brengt ook de creatieve wereld in beroering. Sommige kunstenaars ziet AI als een verlengstuk van hun artistieke mogelijkheden: ze kunnen er sneller door werken en het brengt hun ideeën tot leven. Anderen voelen een dreiging. Wat als jouw werk als stemacteur wordt overgenomen door AI, of wanneer er AI-kunstwerken worden gemaakt die ook het Stendhal-syndroom veroorzaken? In deze collectie wordt onderzoek naar AI in de kunst- en cultuursector verzameld.
-
Collectie
Innovatieagenda 2023: Digitale Stad
Offline diensten verdwijnen steeds meer en de effecten hiervan zijn niet alleen een uitdaging voor de oudere generatie, maar ook voor een deel van de nieuwe generatie. Het effect hiervan is zowel in het fysieke als het sociale domein zichtbaar: mensen kunnen niet meekomen of krijgen dingen niet geregeld. Technologie kan ongelijkheid of tegenstellingen vergroten.
De focus van dit thema ligt op het zorgvuldig toepassen van de digitale mogelijkheden in het maatschappelijk domein, bijvoorbeeld op het gebied van zorg, welzijn of duurzaamheid. We willen een toekomstbestendige digitale stad bieden op z’n Amsterdams: menselijk en betrouwbaar.
Innovatie draagt onder andere bij door trends te volgen, dialogen en samenwerkingen te organiseren, en initiatieven in de stad te starten of ondersteunen. We regelen bijvoorbeeld voorzieningen voor digitale educatie, organiseren gesprekken over digitale rechten, of ontwikkelen zelf inclusieve algoritmen die niet discrimineren op basis van persoonskernmerken. -
Collectie
Podcast: De Digitale Stad
In deze podcast gaan Marjolijn Ruyg en Vasilis van Gemert in gesprek met vier experts die zich vanuit verschillende disciplines bezighouden met de digitale stad. We doen dit aan de hand van een plek in Amsterdam die voor onze gast een goed voorbeeld is van Urban Interaction Design. Wij zijn benieuwd naar de ontwikkelingen die zij zien en zijn nieuwsgierig naar hun visie op de digitale stad.
Met een elektrische Volkswagen busje toeren we door de stad en spreken onze gasten op locatie, en in de bus. Zo rijden we naar het Leidseplein, het Mr. Visserplein, het Wachterliedplantsoen en het Marineterrein. Elke aflevering wordt afgesloten met een speciaal ontworpen soundscape (door sounddesigner Christian Pappalardo) die geïnspireerd is op de specifieke locatie en het gesprek. -
Artikel
Position Paper: Generatieve kunstmatige intelligentie (AI)
De ontwikkeling van generatieve AI gaat razendsnel en de effecten ervan op de culturele arbeidsmarkt zijn nu al te merken. Het was niet voor niets één van de speerpunten van de langdurige acteurs- en schrijversstakingen in de VS. Wereldwijd maken mensen in de culturele en creatieve sector zich grote zorgen. Ook in Nederland zijn die zorgen er, en terecht, constateert de Kunstenbond. Er moet snel actie worden ondernomen. Daarom presenteren wij de Position Paper: Generatieve kunstmatige intelligentie (AI).
De Kunstenbond onderzocht onder hun leden hoe zij aankijken tegen de ontwikkelingen rond Artificial Intelligence (AI):
- 96% van de (stem)acteurs vreest voor verlies aan werkgelegenheid door AI
- Hetzelfde geldt voor 75% van audio- visuele makers en 75% van de componisten
- 94% van de respondenten wil dat wij als vakbond ons inzetten om te voorkomen dat AI zonder toestemming of vergoeding gebruikt maakt van bestaand creatief werk of opnamen van stem en/of lichaam.
- 75% wil dat wij actie ondernemen om te voorkomen dat werkgelegenheid onder druk komt te staan door AI.Als vakbond van de creatieve en culturele sector houdt de Kunstenbond zich actief bezig met de ontwikkelingen van generatieve AI en de impact en consequenties de impact en consequenties hiervan op het creatieve werkveld. Wij zetten ons in voor eerlijke en menswaardige wet- en regelgeving voor de ontwikkeling van generatieve AI, zodat dit niet ten koste gaat van de mensen die het werk hebben gemaakt waarmee AI getraind wordt. Daarnaast voeren we campagne om de bewustwording te vergroten van de impact van generatieve AI op de kunstsector en delen we tips hoe kunstenaars hun werk kunnen beschermen. Tot slot hebben we ook oog voor de mogelijkheden en kansen die AI de
sector te bieden heeft en wat ervoor nodig is om zoveel mogelijk mensen hiervan te laten profiteren. Denk hierbij aan kennisdeling of bijscholing. Bron: KunstenbondLinks
Een door AI gegenereerd ‘schilderij’ of muziek waarbij de stem van een bekende artiest zo goed nagebootst is dat het niet van echt te onderscheiden valt: AI (kunstmatige intelligentie) begint door te dringen in de kunstwereld. Welke impact hebben technologische ontwikkelingen, met name AI, op de creatieve en culturele sector? Wat zijn de bedreigingen, wat zijn de kansen? En wat doet de Kunstenbond hiermee? Op deze pagina lees, kijk en luister je er alles over.
-
Artikel
Stand van het Nederlands digitaal erfgoed 2021
Dit onderzoek is een vervolg op de nulmeting Nederlands digitaal erfgoed uit 2019. Naast kennisopbouw over digitaal erfgoed heeft het onderzoek ook tot doel om de effecten van het Intensiveringsprogramma Digitaal Erfgoed 2019-2021 in kaart te brengen. In het rapport wordt beschreven hoe de beschikbaarheid, toegankelijkheid, vindbaarheid en gebruik van digitaal erfgoed zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld.
Auteurs: dr. Max Kemman, mr. drs. Melvin Hanswijk, Anna Grond MSc, Jennie Weemhoff MA, dr. Frank Bongers, drs. Maurits van der Graaf | Pleiade
Bron: Rijksoverheid
-
Collectie
Digitale Daadkracht
Digitale Daadkracht is een reeks gratis kennissessies over digitalisering in de kunst- en cultuursector. DEN Kennisinstituut cultuur & digitalisering en het Amsterdams Fonds voor de Kunst organiseren deze kennissessies voor culturele organisaties en creatieve makers. Ontdek innovatieve ontwikkelingen op het gebied van digitale kunstbeleving en online cultureel aanbod en zet stappen om je eigen digitale strategie te bouwen.
De reeks telt acht afleveringen en liep van 11 mei 2021 tot 29 juni en werd uitgezonden door Pakhuis de Zwijger.Bronnen: Amsterdams Fonds voor de Kunst (AfK), Pakhuis de Zwijger en DEN
-
Artikel
De kunst van AI voor iedereen
Artificiële Intelligentie (AI) beheerst op veel manieren ons dagelijks leven. En dit wordt alleen maar meer door de groeiende beschikbaarheid van data, rekenkracht en opslagcapaciteit. De Nederlandse AI Coalitie (NL AIC) coördineert de Nederlandse activiteit op dit gebied. Het initiatief onderscheidt verschillende toepassingsgebieden, waaronder cultuur en media. Met een directe bijdrage van ruim 58 miljard euro (3,7 procent van het BBP) en een dagelijks bereik van meer dan 15 miljoen mensen vormt de cultuur en mediasector de schakel naar een AI-ready samenleving. Het huidige tempo van digitalisering kan echter leiden tot ontwrichting van democratische kernprincipes, met gevaar voor welzijn en economische groei. Dit geldt nog sterker in een internationale context; denk aan de invloed van big techbedrijven. Daarom moeten alle lagen van de bevolking in de opmars van AI worden betrokken. AI staat voor All Inclusive. De werkgroep Cultuur en Media wil hieraan bijdragen.
Na een uitgebreide consultatieronde onder stakeholders uit de sector heeft de werkgroep dit position paper ontwikkeld waarin de volgende aandachtsgebieden worden geadresseerd:
- Inspiratie en productie tegenover
- Distributie en receptie, aangevuld met doorsnijdende aandachtsgebieden als
- Meerstemmigheid en diversiteit,
- Ethische en juridische randvoorwaarden en
- Waardecreatie en verdienvermogen.
De bovengenoemde aandachtsgebieden vormden de leidraad in de discussie van de subwerkgroepen, geleid door een wetenschapper en professional uit de sector. De resultaten van deze discussies hebben geleid tot de ontwikkeling van dit position paper.
Deel I toont enerzijds hoe AI de transitie in cultuur en media stuurt (‘AI for culture’) en anderzijds hoe deze sector kan bijdragen aan inbedding en toepassing van AI (‘culture for AI’) in Nederland. Het gaat dan om economische en maatschappelijke bijdragen, maar ook om ethische en juridische vraagstukken. Zo’n ketenbrede aanpak is nodig om de economische en maatschappelijke waarde van cultuur en media in ons land te vergroten.
Deel II onderscheidt vier grote uitdagingen voor de sector die met concrete use cases worden geïllustreerd:
- Hoe alle Nederlandse cultuur- en mediaorganisaties AIready te maken en alle stakeholders optimaal toegang te verlenen tot de kansen die AI biedt voor de beste beleving van cultuur en media.
- Hoe value-driven AI-systemen te ontwerpen en ontwikkelen.
- Hoe open en verantwoorde AI-ecosystemen te ontwikkelen die waarde creëren voor Nederland, in het bijzonder voor onze cultuur- en mediasector.
- Hoe het hoofd te bieden aan internationale, voornamelijk Amerikaanse en Aziatische Big Techplatformen via op Europese waarden gebouwde AI-systemen. En hoe daarmee de waardepropositie en het verdienvermogen van Nederlandse cultuur- en mediaorganisaties te verstevigen.
Deel III beschrijft hoe de sector en overheden kunnen bijdragen aan de versnelling van de digitale transitie van onze samenleving via AI. Dit vraagt om maatschappij-brede bundeling van krachten, met een pioniersrol voor de cultuur en mediasector. Eventueel succes hangt vooral af van door nationale en Europese overheden geboden kansen en mogelijkheden. Dit position paper biedt de kaders voor inhoudelijke en strategische samenwerkingen met partners en stakeholders binnen de cultuur- en mediasector, met als doel innovatie op het gebied van AI in Nederland te realiseren. Door krachten te bundelen kunnen we de transformatieve rol van AI mede vormgeven, met een focus op onze nationale en Europese normen en waarden. Alleen zo kunnen we de internationale concurrentie het hoofd bieden.
Introductie werkgroep NLAIC Cultuur en Media
Door voorzitter Eppo van Nispen tot Sevenaer:
Talkshow tijdens de Dutch Media Week
Bronnen: NL AI Coalitie werkgroep Cultuur en Media; Dutch Media Week
-
Artikel
Digitalisering als kans (RvC)
Verdere digitalisering van de culturele en creatieve sector biedt kansen voor creatieve vernieuwing en om meer mensen te bereiken en cultureel te inspireren. Ook draagt het bij aan de maatschappelijke relevantie en economische versteviging van de sector. Maar er ligt ook een grote kans voor Nederland om als creatieve hub toonaangevend te zijn in Europa. Dit is het juiste moment om te investeren in een meerjarige strategische digitaliseringsagenda voor cultuur.
Dat staat in een advies van de Raad voor Cultuur aan kabinet, provincies, gemeenten, cultuurfondsen en de culturele en creatieve sector. Het advies wordt vanaf 11:00 gepresenteerd tijdens een online symposium.
Het juiste moment
Digitaal cultuuraanbod ontwikkelt zich tot een steeds waardevollere toevoeging aan de culturele en creatieve praktijk. Nederland heeft een stevige digitale infrastructuur en een innovatieve technologiesector, wat een ijzersterk uitgangspunt oplevert voor de verdere digitale transformatie van de culturele en creatieve sector. Die transformatie is deels al ingezet door toegenomen technologische mogelijkheden. Zij werd versneld tijdens de coronacrisis. Het juiste moment om verder te investeren en de verworven kennis niet verloren te laten gaan is nu.
Uitdagingen
Hiervoor moet nog wel een aantal uitdagingen overwonnen. Zo staat versnippering binnen de sector de nodige samenwerking soms nog in de weg, waardoor het digitale wiel vaker dan eens moet worden uitgevonden. Ook het subsidie-instrumentarium van Rijk, fondsen en decentrale overheden is nog onvoldoende gericht op digitale creatie en productie. Zo wordt bij prestatieverantwoording van subsidiestromen het digitale bereik van cultureel aanbod nog niet altijd meegenomen. Ook wijst de raad op de noodzaak van grote investeringen in digitale productie en distributie van cultureel aanbod.
Samenwerkingslabs en hubs
De raad adviseert het kabinet om bij de ontwikkeling van de meerjarige strategische digitaliseringsagenda vooral in te zetten op samenwerking tussen de culturele en creatieve sector en andere domeinen, zoals technologie, wetenschap en onderwijs. Dit kan door het faciliteren van samenwerkingslabs en -hubs, waar kennis en vaardigheden vanuit diverse invalshoeken worden gecombineerd. Bestaande regionale en lokale kennis- en praktijknetwerken op diverse plekken in Nederland moeten daartoe in kaart gebracht en verstevigd. Grote en kleinere partijen kunnen profiteren van de vliegwielfunctie die deze samenwerking oplevert, zowel op artistiek als maatschappelijk en economisch vlak.
Interactief digitaal platform voor cultuur
Verder adviseert de raad om de mogelijkheden voor een interactief digitaal platform voor cultuur te verkennen en hierin de mogelijkheden van de NPO mee te nemen. Voorkomen moet worden dat de sector volledig is aangewezen op bestaande commerciële platforms, zoals bijvoorbeeld YouTube, waarschuwt de raad. De sector verliest daarmee eigenaarschap.
Digitale vaardigheden
Ten slotte wijst de raad op het tekort aan digitaal vaardig onderlegd personeel, zonder wie de digitale transformatie ondenkbaar is. Hier is echt actie op nodig, te meer omdat banen in de culturele en creatieve sector qua beloning niet kunnen concurreren met andere sectoren. De raad ziet om- en bijscholing in digitale vaardigheden binnen de sector als een kansrijke mogelijkheid. Onlangs maakte staatssecretaris Uslu van Cultuur en Media al een miljoen euro vrij in het kader van Permanente Professionele Ontwikkeling. Dat ziet de raad als een goede eerste stap.
Deskundigencommissie
Het raadsadvies is voorbereid door een commissie van deskundigen uit de culturele en creatieve sector, de wetenschap en het bedrijfsleven, onder voorzitterschap van Ilona Haaijer. Ook Emilie Gordenker, Henca Maduro, Wouter van Ransbeek, Alexander Ribbink, Edo Righini en Liesbet van Zoonen hadden zitting in de commissie.
Bron: Raad voor Cultuur
-
Artikel
Nederlandse Digitaliseringsstrategie
Digitalisering transformeert wereldwijd economieën en maatschappijen in een razendsnel tempo. Nederland heeft een goede uitgangspositie om de economische en maatschappelijke kansen van digitalisering te verzilveren. De digitale infrastructuur is van wereldklasse, de beroepsbevolking is goed opgeleid en we hebben een traditie van samenwerking, bijvoorbeeld tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. Tegelijkertijd roept digitalisering ook nieuwe, fundamentele vragen op. Bijvoorbeeld over de bescherming van onze privacy en de toekomst van onze banen.
Om de kansen van digitalisering te benutten en antwoorden te geven op deze vragen moet Nederland voorop lopen met digitalisering. Met onderzoek, met experimenten en met het toepassen van nieuwe technologie. Op die manier versterken we het Nederlands verdienvermogen, kunnen we beter richting geven aan technologische ontwikkelingen en zetten we vol in op de economische en maatschappelijke kansen van digitalisering.
Om voorop te kunnen lopen moeten we ook het vertrouwen van burgers en bedrijven vergroten. Daarom versterken we het fundament – o.a. privacybescherming, cybersecurity, digitale vaardigheden en eerlijke concurrentie - voor digitalisering. De uitdaging bij deze transformatie is om iedereen binnen boord te krijgen én te houden. Op de arbeidsmarkt, maar ook in de samenleving als geheel.
-
Artikel
Moonshot Digitale Cultuur
De Digitale Cultuursector bestaat uit een groot aantal makers, opleidingen, onderzoeksinstituten, gamebedrijven, producenten, festivals, instellingen, musea, galeries, ontwikkelingsinstellingen en fondsen. Deze wereld speelt zich af tussen twee uitersten: aan de ene kant zijn er born-digital projecten: deze zijn in hun kern digitaal. Ze hebben vaak technologie en haar impact als onderwerp en gebruiken
software en code als tools. Ze kunnen verschillende vormen aannemen, van puur online of digitaal tot installaties en performances, of gebruikmakend van alternatieve interfaces. Aan de andere kant van het spectrum zien we digitalisering: het proces waarbij analoge informatie omgezet wordt naar digitale middelen; dit wordt vaak ingezet om meer publiek te bereiken of om analoge vormen te archiveren.
In het rapport 'Digitalisering als kans' (2022) van de Raad voor Cultuur wordt vooral de digitalisering van cultuur onder de aandacht gebracht. De Raad constateert dat de Nederlandse culturele sector zich artistiek vernieuwd heeft tijdens de moeilijke coronajaren: ‘Digitaal cultuuraanbod bleek een waardevolle toevoeging op de bestaande culturele en creatieve praktijk’, aldus het rapport. Vanuit deze gedachte volgt het advies om de digitale transformatie door te zetten en ‘de positieve mogelijkheden van digitalisering te omarmen’ met als hoofddoel vergroten van het publieksbereik en het verdiepen van de bezoekerservaring. Het belang van digitalisering voor de culturele sector staat als een paal boven water. Dit heeft onder meer geleid tot publieke en private steun voor oprichten van Cultuurloket DigitALL.
In dit document staat Digitale Cultuur als op zichzelf staand medium en sector centraal. Als zodanig verdient het erkenning: het biedt hedendaagse vormen van expressie en zet aan tot kritisch kijken naar [nadenken over] de impact van digitale technologieën.Als sector heeft Digitale Cultuur een grotere reikwijdte dan de ‘klassieke’ disciplines in de culturele en creatieve sector. De inherent interdisciplinaire aard is hierbij zowel haar kracht als haar achilleshiel. Binnen de Nederlandse keten van onderwijs, onderzoek, ontwikkeling, productie en distributie, afname, gebruik, archivering/conservering van digitale werken wordt al sinds de jaren zestig geweldig aan de weg getimmerd. Vernieuwende, toonaangevende projecten worden door jong talent en ervaren makers gerealiseerd. De sector heeft met recht een internationale uitstraling. Desalniettemin is de financiering van deze hele keten een blijvende uitdaging voor deze sector. De ontwikkelinstellingen die zorg dragen voor het experiment, de ontwikkeling en kennisdeling binnen het eigen veld zijn van groot belang voor de levendigheid en diversiteit van de sector. De grote en kleine, nieuwe en gevestigde presentatie- en postacademische-instellingen vervullen samen een cruciale rol in dit ecosysteem als het gaat om talentontwikkeling, het aangaan van experimenten, het ontwikkelen van (alternatieve) netwerken, het doen van onderzoek, de productie van nieuw werk en het verankeren van digitale cultuur in de eigen omgeving. Voorbeelden van deze platformen zijn bijvoorbeeld V2_, STRP, IMPAKT, Submarine, Montevideo/NIMk/LIMA , STEIM, TodaysArt, The Grey Space in the Middle, Mu Hybrid Art House, en Tetem. De instellingen in kwestie functioneren als de R&D van de digitale cultuursector. Door middel van hun activiteiten verhouden ze zich tot actuele vragen die spelen binnen de lokale, nationale en internationale context. Zij vervullen (soms al decennialang) een belangrijke rol als opdrachtgever, als podium voor nieuw talent en mid-career makers en als ontmoetingsplek voor professionals en geïnteresseerd publiek.
Met de R&D van digitale projecten is veel tijd gemoeid: het gaat niet alleen om het maken van de content, de inhoud, maar ook om het onderzoeken van de (on)mogelijkheden en implicaties van de benodigde technologie. Qua financiering wordt het belang van deze ontwikkelfase en daartoe benodigde budgetten echter structureel onderschat.
Daarnaast spelen de Nederlandse filmfestivals een belangrijke rol voor een eerste vertoning aan het publiek. Cinekid, IDFA en NFF ontvangen vanuit de culturele basisinfrastructuur (BIS) structurele financiering. Zij werken al jaren aan Digitale Cultuurprogramma’s en hebben grote ontwikkelingen doorgemaakt. Het Digitale Cultuurprogramma bij Cinekid gaat al terug tot 1998 met het Kids & Bits programma in De Balie, IDFA Doclab bestaat al sinds 2007 en het programma Storyspace van het Nederlands Film Festival (NFF) is in 2016 van start gegaan. Vanwege hun BIS-status komen deze festivals niet in aanmerking voor aanvullende ondersteuning door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en zijn ze voor de Digitale Cultuurprogramma’s afhankelijk van kortlopende en kleinere projectsubsidies bij particuliere fondsen. Deze vorm van fondsenwerving is tijdrovend, bemoeilijkt het ontwikkelen van een meerjaren strategie.
We zien dat het potentieel van de Nederlandse Digitale Cultuur niet volledig wordt benut. Met deze Moonshot willen we de kansen en knelpunten van de sector in kaart brengen. De input voor dit Moonshot komt voort uit een aantal expertsessies bij Cinekid, NFF, IDFA en Het Nieuwe Instituut. Het Moonshot wil een gedetailleerd beeld schetsen van de sector, een overzicht geven van de stand van de successen, knelpunten en mogelijkheden.