Tada: U bent de eerste wethouder Digitale Stad van Nederland, het college heeft de Tada waarden opgenomen in het Coalitieakkoord, een Digitale Agenda en nu een Datastrategie die Tada waarden en digitale rechten vooropstelt. Waarom is dit in Amsterdam zo een belangrijk onderwerp?
Wethouder Meliani: Het is een belangrijk onderwerp omdat digitalisering, beter gezegd de inzet van ICT en het toenemend gebruik van data, onze manier van werken en samenleven verandert. We kunnen de computers, smartphones en apps in ons leven niet meer wegdenken. We kunnen steeds meer met technologie en ICT. De keerzijde van het gebruik is dat alles wat we ermee doen ook wordt vastgelegd met data. We laten overal digitale sporen achter en we weten niet goed wie wat van ons weet en hoe die digitale sporen worden gebruikt – en soms misbruikt worden- om ons denken en doen te beïnvloeden. Als burger wil je weten of de informatie over jou op een goede manier wordt gebruikt door overheden en bedrijven. Als dit toch niet het geval is, dan wil je ook van je grondrecht gebruik maken om je recht te halen. Bijvoorbeeld als je vindt dat informatie over jou niet klopt of zonder je toestemming wordt gebruikt. Maar, hoe moet je je recht halen als we niet duidelijk kunnen maken wat precies je rechten zijn in een digitale wereld en als we niet met overheden, bedrijven en burgers afspreken welke waarden en normen we belangrijk vinden. Je moet immers duidelijke afspraken maken eer je aangesproken kan worden op je daden. Voor Amsterdam zijn deze afspraken enorm belangrijk. We willen een inclusieve stad zijn waar iedereen gelijkwaardig wordt behandeld en gelijke rechten en kansen heeft. Dat is helaas nog niet vanzelfsprekend. Tada heeft de stad geleerd dat openheid en transparantie een goed begin is, maar dat alleen door samen te werken vertrouwen ontstaat. De menselijke maat behouden te midden van een digitaliserende wereld gaat niet vanzelf, daar moeten we ons allemaal voor inzetten.
De Datastrategie is gestoeld op twee doelstellingen: zeggenschap van burgers over hun data en data óver de stad is van de stad. Hiermee wil de stad tegenwicht bieden aan wat in de Datastrategie de ‘onhoudbare data-economie’ wordt genoemd. Dat is inderdaad hard nodig. Maar Amsterdam kan dat niet alleen. Wat kan Amsterdam doen om ook op landelijk en Europees niveau de op ethische waarden gebaseerde digitale samenleving te stimuleren?
We zullen er eerst voor moeten zorgen dat we met z’n allen de ethische waarden vooropstellen. Dan bedoel ik de politiek, het bedrijfsleven en de burgers. We moeten ervoor zorgen dat we met z’n allen een gezamenlijk belang hebben en nastreven, een belang waarbij de burger centraal staat en niet de overheid of de economische belangen. We doen dit door het op de verschillende politieke agenda’s te houden, lokaal, nationaal en internationaal, door met elkaar hierover te spreken, maar ook door wetenschappelijke kennis met elkaar te delen. Het doel is dat een op ethische waarden gebaseerde samenleving vanzelfsprekend is. Dat businessmodellen niet zijn gebaseerd op het verzamelen en verhandelen van data. Zoals we bijvoorbeeld nu nadenken over duurzaamheid. Dat was 25 jaar geleden een linkse hobby en nu staat duurzaamheid in de jaarverslagen van bijvoorbeeld Shell en Tata Steel.
Wat kunnen Amsterdamse burgers, bedrijven en wetenschap doen om zo een verandering kracht bij te zetten?
We moeten het onderwerp op de agenda’s houden en blijven bespreken. Als we het niet belangrijk genoeg vinden dan zullen de andere belangen de overhand nemen. En het lukt zeker om een goede balans te vinden tussen alle politieke en economische belangen. Neem een voorbeeld als kinderarbeid. De publieke verontwaardiging is nu inmiddels groot als bedrijven in verband worden gebracht met kinderarbeid. Je kan je nu niet voorstellen dat 120 jaar geleden het helemaal geen issue was om kinderen te laten werken. Ik hoop wel dat het niet nog 100 jaar gaat duren voordat we erachter komen dat digitalisering belangrijk is en dat we de mens centraal moeten stellen. Daar hebben wij als samenleving en als politiek een belangrijke rol in. We moeten en kunnen dit soort ethische waarden centraal gaan stellen en we zijn ook veel machtiger dan we denken. Als niemand meer gebruikt maakt van een bepaald platform omdat bijvoorbeeld de privacy niet gewaarborgd is, dan heeft zo’n platform geen bestaansrecht meer. De publieke opinie is een machtig wapen.
Klik hier om het hele interview te lezen.