Auteur: Arnt Mein
Mein, A. (2021). Gemeentelijke juridische professionals in verandering. Recht der Werkelijkheid, 42(2), 64-82. https://doi.org/10.5553/RdW/138064242021042002004
Juridische professionals werkzaam in de gemeentelijke praktijk zien zich al geruime tijd geconfronteerd met veranderende verwachtingen ten aanzien van hun rol binnen de organisatie. Dit artikel draait om de vraag hoe juridische professionals werkzaam bij gemeenten omgaan met de veranderende verwachtingen ten aanzien van hun rol binnen de organisatie, in hoeverre zij zich aanpassen en welke factoren daarbij een rol spelen.
Auteur: Arnt Mein
Mein, A. (2021). Gemeentelijke juridische professionals in verandering. Recht der Werkelijkheid, 42(2), 64-82. https://doi.org/10.5553/RdW/138064242021042002004
Het begrip ‘maatwerk’, meer in het bijzonder ‘het toepassen van de menselijke maat bij de uitvoering van regelgeving’, heeft recent een hoge vlucht genomen. Veel overheidsorganisaties bezinnen zich op de vraag of zij voldoende maatwerk bieden en hoe dat dan zou moeten. Binnen het Juridisch Bureau van de gemeente Amsterdam is onlangs een programma gestart ter versterking van de werkwijze ‘passende aanpak bij bezwaar’. In het kader daarvan speelt ook de vraag hoe (inhoudelijk) maatwerk te bieden. Deze notitie dient als hulpmiddel om deze vraag te beantwoorden
Mein, A. (2022). Notitie maatwerk bij bezwaar. Hogeschool van Amsterdam, Lectoraat Legal Management. DOI
Het ontwikkelonderzoek ‘Passende hulp bij multiproblematiek’ had tot doel een instrument te ontwikkelen voor rechtshulpverleners om hen te ondersteunen bij het herkennen en signaleren van multiproblematiek bij rechtszoekenden, om die vervolgens passend door te verwijzen. Dit in het kader van de wens de rechtshulp aan rechtszoekenden met multi - problematiek te verbeteren, tegen de achtergrond van de herziening van het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand.
de Bakker, S., Verboon, E., Tonnon, S., & Mein, A. (2022). Passende hulp bij multiproblematiek: Een multi-criteria decision-tool ter ondersteuning van rechtshulpverleners bij het diagnose- en verwijsproces van cliënten met multiproblematiek. Hogeschool Utrecht, kenniscentrum Sociale Innovatie.
Aanleiding tot het ontwerpen van de routekaart was de wens van de Utrechtse gemeenteraad om de toegang tot de lokale rechtshulp te vergemakkelijken.1 Om aan deze wens uitvoering te geven heeft de gemeente Utrecht (afdeling Werk en Inkomen) het lectoraat Legal Management van de Hogeschool van Amsterdam de opdracht gegeven een routekaart te ontwerpen voor rechtszoekenden in Utrecht. De routekaart moet rechtszoekenden in staat stellen in één oogopslag te bepalen bij welke organisatie zij in Utrecht terecht kunnen voor advies en ondersteuning bij veelvoorkomende juridische problemen. De routekaart is bedoeld voor inwoners van Utrecht en is toegespitst op het sociaal domein
Auteur: Arnt Mein
Deze casestudy maakt deel uit van een onderzoek naar laagdrempelige, vroegtijdige en rechtsvaardige geschiloplossing in het sociaal domein, in opdracht van de Raad voor de Rechtsbijstand. Doel van dit onderzoek is het formuleren van ‘veelbelovende praktijken’ die kunnen bijdragen aan het voorkomen dan wel passend beslechten van geschillen in het sociaal domein. Dit tegen de achtergrond van de herziening van het stelsel voor gefinancierde rechtsbijstand, in het kader waarvan wordt gezocht naar innovaties voor de praktijk van geschilbeslechting.
In dit artikel doen we tussentijds verslag van een onderzoek naar geschilbeslechting in het sociaal domein onder zestien gemeenten. Uit het onderzoek komen veelbelovende werkwijzen naar voren, die in een volgende fase van het onderzoek zullen worden uitgeprobeerd.
Bron: Marseille, A. T., Winter, H. B., Wever, M., Mein, A. G., Aslimani, F., & de Winter, P. 2021. Hoe voorkomen en oplossen van conflicten in het sociaal domein: wat werkt?
Dit essay in het online magazine 'Bewogen Stad' van de HvA (CoE UGSI) beschrijft de rol van de juristen bij de besluitvorming over de tijdelijke terrasuitbreiding in de gemeente Amsterdam in de zomer van 2020. Door de coronacrisis was er ineens van alles mogelijk. Hebben zij voldoende juridisch tegenwicht geboden?
Juristen bij overheidsorganisaties moeten kritischer kijken naar de beslissingen die ze nemen. De Toeslagenaffaire laat zien dat zij meer oog kunnen houden op de menselijke maat, betogen Gerdo Kuiper en Arnt Mein.
Legal management is een nieuw vakgebied, dat de praktijk van juridische professionals vanuit een organisatiekundig perspectief benadert. Binnen organisaties heeft legal management het doel de kwaliteit van de juridische functie te optimaliseren. In deze unieke uitgave schetsen experts de ontwikkeling van dit nieuwe vakgebied en gaan zij in op de stand van zaken van het legal management in verschillende sectoren van de Nederlandse rechtspraktijk: de centrale en decentrale overheid, het bedrijfsleven en de advocatuur. Voor iedereen die geïnteresseerd is in de organisatie van juridische dienstverlening en juridische processen.
De navolgende hoofdstukken zijn belangwekkend en vernieuwend. Ze gaan over de functie die juristen vervullen als ze niet onder een toga schuilgaan. Professionals die buiten de arena van de rechtszaal met hun specifieke deskundigheid bijdragen aan de totstandkoming van besluiten, gegeven strategische keuzes van publieke en private organisaties en instellingen. En dit zonder dat hiermee per definitie sprake is van een juridisch geschil waarover een gezaghebbend oordeel wordt gevraagd. Professionals ook die niet alleen juridisch-technisch weten te denken, maar die meer dan dat in staat zijn om de rug recht te houden waar integriteit of sociale verantwoordelijkheid met voeten dreigt te worden getreden.
In dit boek krijgt de rol van het recht in de context van organisaties en instellingen een duidelijk gezicht. Het is niet het gezicht dat wordt bepaald door het traditionele idee van het geldende recht als in een los van de werkelijkheid bestaande, gestolde en geobjectiveerde normativiteit. De regel die uit een hoge hoed wordt getoverd. Dit beeld van het recht roept herinneringen op aan de Politeia van Plato, in het bijzonder het verhaal van Socrates over de persoon die niet begrijpt dat er meer is dan wat direct zichtbaar is. Alleen wie de werkelijkheid achter verschijnselen onderzoekt zal de (morele) waarheid leren kennen. Het is een redenering die logisch tot de conclusie leidt dat alleen een kleine groep toegang heeft tot datgene waar het echt om gaat. Zo ook in het recht.
Deze notitie bevat de afsluitende rapportage van een onderzoek naar de behandeling van bezwaarschriften in vijf gemeenten in Noord-Holland. Dit praktijkgerichte onderzoek moet een burgervriendelijke en oplossingsgerichte werkwijze bij bezwaar dichterbij brengen. Het is in februari 2018 van start gegaan, het veldwerk is in januari 2020 afgerond. Het is uitgevoerd op basis van een subsidie in het kader van de RAAK-Publiek regeling voor praktijkgericht onderzoek aan hogescholen. In deze notitie wordt eerst de aanleiding en doelstelling van het onderzoek uiteengezet (par. 2) evenals de wijze waarop het is uitgevoerd (par. 3). Vervolgens worden de belangrijkste bevindingen weergegeven (par. 4). Voor nadere informatie, vooral op het niveau van de individuele gemeenten, zij verwezen naar de onderliggende deelrapportages. De notitie wordt afgesloten met een overkoepelende analyse (par. 5), op basis waarvan conclusies worden getrokken en aanbevelingen worden gedaan (par. 6).
Auteur: Arnt Mein
Oorspronkelijk was de juridische functie binnen gemeenten ondergebracht op centraal niveau, op de secretarie. De juristen vervulden daar een staffunctie ten behoeve van de gemeentesecretaris (veelal ook een jurist). In het kader van de spreekwoordelijke parafencultuur beoordeelden zij de stukken die werden voorgelegd aan het gemeentebestuur.
Eind vorige eeuw gingen gemeenten in het kader van het New Public Management over op het concern/dienstenmodel. Tegenover de bureaucratische werkwijze die tot dan toe werd gehanteerd, werd een meer bedrijfsmatige geplaatst naar het voorbeeld van de private sector. In dit kader werden zelfstandige, gedeconcentreerde diensten in het leven geroepen, die integrale verantwoordelijkheid droegen voor beleid en uitvoering. Leidinggevenden droegen voortaan ook de verantwoordelijkheid voor de juridische dimensie van het werk binnen hun dienst. In dat kader werden de juristen ondergebracht in de lijn, bij de vakdiensten. Op concernniveau bleef nog een bescheiden juridische staf over voor dienstoverstijgende juridische aangelegenheden en juridische kwaliteitszorg. Waar de juridische functie aanvankelijk nog duidelijk herkenbaar was, raakte die versnipperd over uitvoeringsorganisaties.
Auteur: Arnt Mein
Op overtreding van de zogenoemde inlichtingenplicht uit de Participatiewet staat een bestuurlijke boete (hierna: boete). Die verplichting houdt in dat de belanghebbende het college van burgemeester en wethouders op verzoek of uit eigen beweging mededeling doet van alle feiten en omstandigheden waarvan hem redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat die van invloed kunnen zijn op het recht op bijstand. De inlichtingenplicht vormt de keerzijde van het recht op bijstand. Overtreding van die verplichting, waardoor en onrechte (te hoge) bijstand is ontvangen, wordt ook wel uitkeringsfraude genoemd
Auteur: Arnt Mein
Wat is het bestaansrecht van onze opleiding Rechten, hier aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA)? Waartoe leiden wij op en wat voor juristen leveren wij af? Wat is eigenlijk ons beeld van de ideaaltypische juridische professional, opgeleid aan onze hogeschool? En in hoeverre sluit dat aan op de huidige praktijk, het beroepenveld?
Oplossingsgericht werken bij bezwaar is gemakkelijker gezegd dan gedaan.
De kansen en mogelijkheden van oplossingsgericht werken bij bezwaar worden niet
optimaal benut. Dat is jammer, want het kan bijdragen aan meer tevreden
bezwaarmakers en beter aanvaardbare besluiten. In dit handboek bieden de auteurs
aanknopingspunten om meer te halen uit oplossingsgericht werken in de
bezwaarpraktijk. Wat gaat goed en wat kan beter? Waar zijn
bezwaarbehandelaars en hun leidinggevenden mee geholpen?
Het boek is gebaseerd op onderzoek van het lectoraat Legal Management van de
Hogeschool van Amsterdam naar de bezwaarpraktijk in vijf gemeenten in
NoordHolland. Het onderzoek maakt duidelijk dat de beroepshouding van de
bezwaarjurist en de organisatiecultuur waarin die werkzaam is doorslaggevende
factoren zijn. Hoe meer responsief, hoe gemakkelijker het oplossingsgericht werken.
De lessen die uit het onderzoek zijn te trekken, worden verrijkt met ander onderzoek
naar de bezwaarpraktijk en aangevuld met praktische adviezen om oplossingsgericht
te werk te gaan. De hoofdstukken worden afgewisseld met interviews met experts uit
de wetenschap en beroepspraktijk.
Het handboek is bedoeld voor bezwaarjuristen en hun leidinggevenden, maar kan
ook worden gebruikt in het juridisch beroepsonderwijs.
In opdracht van de afdeling Inkomen van de gemeente Amsterdam heeft het Lectoraat Legal Management een handreiking opgesteld voor de medewerkers van het boeteteam.
Deze handreiking is bedoeld als hulpmiddel bij het proces van het afstemmen van de hoogte van de bestuurlijke boete wegens overtreding van de inlichtingenplicht op de verwijtbaarheid van de overtreder, diens draagkracht en de overige omstandigheden van het geval.
De bestuurlijke boete is een bestraffende sanctie, in reactie op een overtreding. Om deze reden, dient de hoogte ervan te zijn afgestemd op verwijtbaarheid, draagkracht en overige omstandigheden van het geval. Dit vloeit voort uit het evenredigheidsbeginsel. Een evenredige boete zal ook eerder als rechtvaardig worden ervaren. Dit impliceert maatwerk bij het opleggen van een boete. De boete is geen doel op zichzelf, maar een hulpmiddel om in het concrete te geval naleving te bevorderen.
Voer zonodig overleg met je collega’s om tot een passende boete te komen. Gebruik het zienswijzegesprek om nog ontbrekende informatie te verzamelen over de verwijtbaarheid, draagkracht en overige omstandigheden van het geval, zodat een passende boete kan worden opgelegd. Sluit het gesprek af door het belang te benadrukken van naleving van de inlichtingenplicht en (indien nodig) hoe aan die verplichting moet worden voldaan.
Dit rapport bevat het verslag van een evaluatie van de oplossingsgerichte behandeling van bezwaarschriften voor het stadsdeel Zuid van de gemeente Amsterdam. Het evaluatieonderzoek is uitgevoerd door de Hogeschool van Amsterdam (lectoraat Legal Management). In dat kader zijn in de eerste helft van 2017 hoorzittingen bijgewoond en vraaggesprekken gevoerd met bezwaarmakers, andere belanghebbenden en medewerkers van het stadsdeel Zuid en het Juridisch Bureau. Ook zijn dossiers geanalyseerd.
Mein, A. G. (2017). De oplossingsgerichte behandeling van bezwaarschriften voor stadsdeel Zuid.
Bron en meer informatie: website HvA
Achter de keuze om naar de rechter te stappen gaat vaak geen puur rationele afweging schuil. Emoties, zelfredzaamheid en mentale weerbaarheid zijn voor mensen medebepalend bij het al dan niet starten van een rechtszaak. Dit blijkt uit onderzoek van het Verweij Jonker Instituut en de Hogeschool van Amsterdam in opdracht van de Raad voor de rechtspraak.
Mein, A., & de Meere, F. (2018). Motieven van burgers om (niet) naar de rechter te gaan: onderzoeksrapportage. (Research Memoranda; Vol. 2018, No. 3). Den Haag: Sdu Uitgevers.
Bron en meer informatie: website HvA