Ontwerpend onderzoek

Doughnut Economics eindigt met: ‘...When it comes to new economic thinking, draw the change you  want to see in the world (too). By combining the well-known power of verbal framing with the hidden power of visual framing, we can give ourselves a far better chance of writing a new economic story – the one that we so desperately need for a safe and just twenty-first century. It’s easy to get started. Just pick up a pencil and draw.’ Die uitnodiging geef ik hier van harte door. 

Inhoud en vormgeving: Ruurd Priester
De foto’s in dit boekje zijn van circulaire hub De Groene Afslag, een voorbeeld van ontwerpen voor leven
Begeleiding: Sabine Niederer, Visual Methodologies Collective
Redactie: Twan Eikelenboom
Uitgever: Faculteit Digitale Media en Creatieve Industrie, Hogeschool van Amsterdam, 2022
Druk: Drukkerij Jubels, Amsterdam
Voor een gratis PDF-download of het bestellen van gedrukte exemplaren, ga naar ruurdpriester.nl

Op deze publicatie is de Creative Commons ‘Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationaal (CC BY-SA 4.0)’-licentie van toepassing. 

Inzichten vanuit de gedragspsychologie kunnen als aanvulling op deze overheidsinstrumenten gezien worden. De term gedragsbeïnvloeding wordt meestal gebruikt wanneer men een specifieke problematische gedraging wil omzetten in bepaald gewenst gedrag. Om dit te bereiken worden bewezen methodieken uit de gedragspsychologie ingezet. Dit gebeurt vaak in de vorm van een interventie, communicatieboodschap of aanpassing van de openbare ruimte (bijvoorbeeld door een extra duwtje in de rug te geven).

Onder gedragsbeïnvloeding verstaan wij:
het ontwerpen en uitvoeren van interventies of communicatieboodschappen die elementen uit de gedragspsychologie bevatten, met als doel gedrag te beïnvloeden ter ondersteuning van bestaand overheidsbeleid, waarbij de keuzevrijheid van de ontvanger behouden blijft.

Gedragsbeïnvloeding kan een positieve bijdrage leveren op tal van domeinen. Veel problemen in de openbare ruimte kunnen baat hebben bij gedragsbeïnvloedende maatregelen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld zwerfafval, fietsparkeren, wildplassen of roodlichtnegatie. Maar ook kan gedragsbeïnvloeding zinvol zijn bij zaken zoals huishoudelijk afval scheiden, de naleving van duurzaamheidsmaatregelen, gezond gedrag of meer bewegen. Een belangrijke randvoorwaarde is dat de voorzieningen goed op orde zijn. Zo heeft het weinig zin om een gedragsmaatregel tegen afvalzakken naast containers te testen als de containers onvoldoende geleegd blijken te worden.

De grenzen van gedragsbeïnvloeding zijn niet altijd even duidelijk, omdat beleid en voorzieningen ook gedrag beïnvloeden. Ook bestaat een maatregel soms uit een combinatie van instrumenten. Het belangrijkste kenmerk van gedragsbeïnvloeding is dat het in tekst, beeld of design gebruik maakt van methodieken uit de gedragspsychologie.

In Amsterdam wordt veel kennis verzameld over de stad. Deze kennis is nodig om goede beslissingen te kunnen nemen. In een democratie worden beslissingen over de stad genomen door de mensen van de stad. De mensen van de stad wonen in de stadsdelen. In de stadsdelen is nog meer kennis aanwezig over de leefomgeving, over de verbindingen die van belang zijn, over wat mensen graag samendoen, over waar mensen graag samen zijn of juist alleen. In het stadsdeel komt de kennis van de stad en de bijzondere kennis van het stadsdeel samen.

De stad Amsterdam onderzoekt en verzamelt veel informatie en veel data. Met deze kennis worden grafieken en kaarten gemaakt om zo beter beleid te kunnen maken. Amsterdam heeft een open en integer databeleid. De kaarten, grafieken en zelfs de oorspronkelijke datasets staan op internet op de website van de gemeente Amsterdam. In de stadsdelen vinden verschillende experimenten plaats om ook de kennis van de stadsdelen beter zichtbaar te maken voor anderen. Het gaat over het huis, de straat en het plein waar we elke dag zijn. De lokale kennis in onze eigen woonomgeving maakt verschil. Deze kennis is tastbaar, die kan je beïnvloeden, die kan je maken en die kan je checken.

Je kan je eigen huis aanraken op de maquette en tegelijk in de digitale laag zien wat er allemaal aan kennis over je buurt te vinden is. Je kan verhalen vinden en verhalen toevoegen. Je kan jezelf op de kaart zetten, zien wie er allemaal naast je staat en met wie je je kan verbinden. Met ons allen op de kaart, met wat we doen en met wat we voelen en met wat we weten, zo ontstaat kennis voor democratie.