In het Digital Urban Planning Lab verkennen we nieuwe technologieën en methoden voor stadsplanning. Zo zoeken we oplossingen voor de vraagstukken in groeiende steden, zoals het woningtekort en klimaatverandering. Dit doen we met kwantitatief onderzoek, zoals vernieuwende datamodellen. En met kwalitatief onderzoek, waarbij we bewoners betrekken.
We gebruiken moderne technologieën om gegevens te analyseren en besluitvormers te helpen bij het maken van betere beslissingen. Bijvoorbeeld over vervoer, huisvesting en milieu. Besluitvormers krijgen actueel inzicht in stedelijke verschijnselen, zodat ze kunnen inspelen op nieuwe uitdagingen en kansen.
Projecten en planning Tijdens CityLab 2022 heeft Burgemeester Femke Halsema de relevantie van het werk van het Digital Urban Planning Lab bevestigd. Ook in 2023 zal het Lab werken aan innovatieve digitale instrumenten voor participatie.
Amsterdam Digital Twin Samen met andere gemeenten werken we aan een digitaal 3D-model van de stad, een digitale tweeling. Het Digital Urban Planning Lab voegt komende jaren nieuwe datalagen toe aan de Amsterdam Digital Twin. Zo krijgen we nieuwe inzichten in stadsplanning en stadsbeheer.
Digitale Participatie in Zuidoost Voor Masterplan Zuidoost onderzoeken we hoe we jongeren kunnen betrekken bij de toekomst van hun stadsdeel. Dit doen we met nieuwe technologieën, zoalsinteractieve 3D visualisaties en augmented reality. Zo kunnen bewoners door hun toekomstige wijk lopen.
Monitor gebiedsontwikkeling We willen gebiedsontwikkeling in Amsterdam transparanter en inclusiever maken met een openbare applicatie. Hierin vind je de informatie, status, en 3D-modellen van alle gebiedsontwikkelingsprojecten in de stad. Zo kunnenbewoners de voortgang van Amsterdam volgen op het gebied van energietransitie en woningaanbod.
Slimme technologieën zoals sensoren kunnen helpen bij het oplossen van stedelijke uitdagingen. Echter, hoe verhoudt het verzamelen van data zich tot publieke waarden? Het Responsible Sensing Lab onderzoekt hoe deze waarden kunnen worden geïntegreerd in het ontwerp van sensorische systemen in de publieke ruimte.
Het Responsible Sensing Lab werd officieel gelanceerd tijdens een interactief livestreamevenement in januari 2021. In de kern is het een laboratorium waar rigoureus, transparant en repliceerbaar onderzoek wordt uitgevoerd naar hoe slimme technologieën in de openbare ruimte zo ontworpen kunnen worden dat ze bijdragen aan een ‘verantwoorde’ digitale stad.
Een Lab voor een ‘verantwoorde’ smart city
De overheid gebruikt steeds meer ‘slimme’ technologieën: van apparaten die allerlei metingen verrichten (zoals sensoren) tot technologieën die processen in de stad regelen, zoals verkeerslichten, oplaadstations, adaptieve straatverlichting, slagbomen en digitale signalen.
Het Responsible Sensing Lab onderzoekt, ontwikkelt en integreert slimme technologieën zoals hierboven beschreven om stedelijke uitdagingen op te lossen. Tegelijkertijd onderzoeken we hoe je publieke en democratische maatschappelijke waarden kunt integreren in het ontwerp van deze innovaties.
(Her)ontwerpen, prototypes en implementatie
Binnen het Responsible Sensing Lab worden academici in contact gebracht met uitvoerders die verantwoordelijk zijn voor de digitale systemen in de stad. Het Lab nodigt deze verschillende partijen uit om samen met de gemeente Amsterdam te werken aan het (her)ontwerpen van verantwoorde sensoren in de publieke ruimte en prototypes te testen.
Oftewel, het Lab is een plek waar teams bestaande uit multidisciplinaire stakeholders – zoals computerwetenschappers, beleidsmakers, psychologen, ontwerpers en hardware-experts – zich kunnen richten op bestaande hardware-, software- en andere stedelijke sensorische systemen.
Kernwaarden
Binnen het Responsible Sensing Lab gebruiken we de waarden van de gemeente Amsterdam (Tada, Agenda Digitale Stad) als startpunt. We onderzoeken wat deze waarden betekenen als ze worden toegepast in hedendaagse software en hardware en in het vormen van beleid. Door het toepassen van deze waarden in het ontwerp van de 'smart city', stellen we de beleving van de inwoner centraal.
Daarbij laten we ons inspireren door de methode ‘value sensitive design’. Deze benadering helpt ons te focussen op ontwerpkeuzes die inherent zijn aan het type sensorische hardware, de distributie van intelligentie tussen cloud en back-end en interactiemogelijkheden van burgers.
Er is een driejarige samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente Amsterdam en AMS Institute. Binnen het Lab werken we nauw samen met experts van de faculteit Industrieel Ontwerp van de TU Delft.
In Arenapoort West is een testgebied opgezet voor oplossingen op het gebied van mobiliteit, veiligheid, duurzaamheid en leefbaarheid. We testen hier nieuwe ideeën die bijdragen aan een veilige en prettige omgeving voor bezoekers, forenzen en bewoners. De opgedane kennis kan gebruikt worden op andere plekken in Amsterdam of Nederland.
Het Fieldlab ArenA Gebied is bijzonder geschikt voor deze experimenten vanwege de diverse groepen mensen die er samenkomen: omwonenden, forenzen en grote aantallen evenementenbezoekers. De Gemeente Amsterdam, de Politie en de Johan Cruijff ArenA werken nauw samen om het gebied verder te verbeteren en kansen te benutten.
Doelstelling
Het doel is om innovaties te testen die bijdragen aan een veilige en comfortabele omgeving voor zowel bezoekers als bewoners. De kennis die wordt opgedaan, kan vervolgens worden toegepast op andere locaties in de stad of zelfs het hele land.
Initiatieven
Actuele informatie uitwisselen met partners van een evenement in het gebied. Zodat bezoekers geïnformeerd worden tijdens hun bezoek aan het ArenA-poortgebied over bijvoorbeeld de drukte en de geldende maatregelen.
Privacy-vriendelijke druktemetingen en dronedetectie testen. Zodat we onveilige situaties op tijd kunnen signaleren en maatregelen kunnen nemen.
Bewoners, ondernemers en bezoekers mee laten denken over het ontwerp en de communicatie over sensoren op straat.
Onderzoeken hoe we digitale en fysieke middelen kunnen combineren zodat we bijvoorbeeld straatverlichting kunnen aanpassen op basis van digitale gegevens over de drukte. Of de aanpak van zwerfafval kunnen verbeteren.
Projecten
Digital twin
Data visualisaties en simulaties
Integrale data ontsluiting
In dit project kijken we naar manieren om informatie uit bestaande bronnen (zoals gegevens over drukte) op een digitale kaart van de stad (https://3d.amsterdam.nl/) te laten zien. Op deze manier willen we ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot dezelfde informatie.
Transparante crowd monitoring
Inlichten van bezoekers over het druktebeeld en maatregelen (subjectieve veiligheid)
Soms is het niet meteen helder wanneer er actie wordt ondernomen in een drukke situatie. Mensen ervaren drukte op verschillende manieren. We kijken of we crowd management duidelijker kunnen maken, zodat iedereen kan zien en begrijpen wanneer er actie wordt ondernomen bij bepaalde druktemetingen.
Drone detectie & whitelisting
Andere systemen testen
Whitelisting
Preventie- en handhavingsmaatregelen
In Amsterdam is het meestal niet toegestaan om een drone te gebruiken. Toch merken we dat er elk jaar duizenden illegale dronevluchten plaatsvinden. Deze zijn niet toegestaan omdat Amsterdam in het beheerde luchtruim van Schiphol ligt. We bekijken of er technologieën zijn die drones op een respectvolle manier kunnen opsporen, met aandacht voor privacy. Daarna gaan we werken aan een plan met preventieve maatregelen.
Druktemeting
Privacy- beschermende techniek door middel van MMwave
Je kunt drukte op verschillende manieren meten. In de voorgaande versie van het Fieldlab, genaamd de Digitale Perimeter, hebben we een open-source algoritme gemaakt dat drukte kan meten op basis van video-opnames. Hoewel niemand de video's van de camera bekijkt, wordt het nog steeds als een camera beschouwd. In dit project onderzoeken we andere sensoren om te zien of ze dezelfde hoge nauwkeurigheid als een camera kunnen bereiken.
Gedragsdetectie
Geweld
Verdacht gedrag
In de stad hangen verschillende toezichtcamera's. Deze worden door collega's van Toezicht & Handhaving en de politie bekeken. We onderzoeken of er oplossingen bestaan die het bekijken slimmer en efficiënter laten verlopen. Tijdens een incident kan er informatie gestuurd een camerabeeld worden bekeken.
Communicatie over sensoren
Op een toegankelijke manier informatie verstrekken. BOB uitnodigen om mee te denken over ontwerp van communicatie
In de stad zijn allerlei sensoren in verschillende vormen en maten geplaatst. Vaak is het onduidelijk waar een bepaalde sensor voor dient. We werken samen met andere gemeenten om verschillende manieren van communiceren te onderzoeken. Op die manier willen we helderder maken wat het doel en de nut van een sensor is.
Participatie
Goed buurmanschap
Hoe kunnen we er voor zorgen dat bewoners geen overlast van een evenement (maatregelen) ervaren
Meldingsbereidheid verhogen
Het Fieldlab ligt in een evenementengebied in Amsterdam Zuidoost. Samen met de buurt en de verschillende community's proberen we het Fieldlab te verbinden met de omgeving.
Betrokkenheid sociale professionals
Samenwerking met sociale- en speciale teams
Er zijn vele organisaties en teams aanwezig in het gebied. We onderzoeken hoe de ideale samenwerking tussen al deze teams het beste eruit kan zien.
Impact op soft targets verminderen
Welke fysieke en digitale maatregelen kunnen we nemen om de impact op soft targets te verminderen?
Nudging (zwerfafval, wayfinding, algehele sfeer)
Way-finding
Zwerfafval tegen gaan
Algemene beleving
Adaptieve verlichting
De Johan Cruijff boulevard gaat de komende jaren aanzienlijk veranderen. In dit project kijken we naar manieren om de openbare ruimte te veranderen en te verbeteren. Tijdens evenementen heeft dit gebied een heel andere functie dan op gewone werkdagen. Daarom moeten de manieren waarop mensen met de openbare ruimte omgaan, zich aanpassen aan het moment.
Generatieve AI bij tegenstrijdige waarnemingen
Hoe gaan we om met verschillende waarnemingen van sensoren?
Sensoren zijn ontworpen om slechts een beperkt aantal dingen te detecteren. Dit kan gemakkelijk worden beïnvloed door de hoek waaronder ze worden geplaatst of door bijvoorbeeld het weer. In dit project onderzoeken we of we een model kunnen maken dat kan voorspellen wat de juistheid is van de verschillende metingen van een sensor.
Looptijd
Dit project is in september 2019 onder de naam Digitale Perimeter gestart. Sinds 2023 heet dit het Fieldlab Arenagebied. De looptijd van dit project is van mei 2023 - mei 2026.
Amsterdam Drone Lab is een publiek-private projectorganisatie waarin bedrijven en instellingen, en de gemeente Amsterdam, samen duurzame en veilige toepassingen voor drones testen.
Beschrijving
Het testen van toepassingen voor drones is belangrijk omdat veranderde Europese wet- en regelgeving rond onbemande luchtvaart, in de volksmond drones, allerlei nieuwe mogelijkheden biedt voor bedrijven en instellingen in het lagere luchtruim boven de stad.
Als publiek-private netwerkorganisatie is Amsterdam Drone Lab voortdurend op zoek naar samenwerken voor duurzame en veilige toepassingen voor onbemande luchtvaart.
We stellen onszelf steeds volgende vraag: hoe houden we de stad leefbaar voor burgers en welke rol speelt deze technologie hierin? En welke toepassingen bieden oplossingen waar de burgers het meest aan hebben?
Samenwerken in de praktijk betekent dat wij
via use-cases van bedrijven en instellingen onderzoek doen naar zinvolle drone-toepassingen. Dat betekent testvluchten bedenken en (operationeel) uitvoeren en bijvoorbeeld match-making doen via ons uitgebreide netwerk. Mogelijke use-cases zijn inspectie van grootschalige infrastructuur, snel vervoer van waardevolle goederen en opsporing en toezicht.
scenario’s opstellen waarmee we onbemande luchtvaart kunnen inpassen in de ruimtelijke ordening van de stad. Daarnaast monitoren we de ontwikkelingen rond drones (in de stad) en werken we mee aan de voorbereiding van handhaving en toezicht voor wat betreft onbemande luchtvaart.
het brede publiek betrekken bij ontwikkelingen en toepassingen van drones, belevingsonderzoek doen en de (veranderende) wet- en regelgeving rond drone-vliegen in de stad uitleggen aan het brede publiek.
Doelstelling
De projectorganisatie en partners, hebben zichzelf ten doel gesteld om het beleid rond drones in de stad, en de inrichting van de stad voor onbemande vluchten, proactief te verkennen en te organiseren.
Door dit nu te doen, en niet pas later, hoopt Amsterdam Drone Lab en haar partners te komen tot duurzame en veilige toepassingen, voor een leefbare, vitale en bereikbare stad.
Looptijd
2020 - januari 2025
Partners
Airhub, Gemeente Amsterdam, Just Eat Takeaway, KPN, LVNL, Ministerie van IenM, Marineterrein Amsterdam, Ministerie van Defensie, PostNL, NLR, RAI, ROC Schiphol, Veiligheidsregio Amsterdam, Waternet
Artificial Intelligence (AI) oftewel, kunstmatige intelligentie, zijn apparaten die reageren op data of impulsen uit hun omgeving, en op basis daarvan zelfstandig beslissingen nemen. Het gaat bij AI dus niet om de rekenkracht, maar om de mogelijkheid (zelfstandig) te leren en beslissingen te nemen.
De apparaten zijn zich echter niet bewust van de taken die ze uitvoeren. Ze volgen algoritmes en herkennen patronen. Door te leren van hun eigen fouten, leveren ze een beter resultaat. Je spreekt dan ook wel van Machine Learning.