• Gebiedsontwikkeling,
• Leefbaarheid

De woelige geschiedenis van het August Allebéplein

Rond 1960 was het een hoopvol plein van ‘licht, lucht en ruimte’ in het gloednieuwe Overtoomse Veld. In 1998 was er een dieptepunt met ernstige rellen. Nu wordt het plein opgeknapt en komt de buurt met veel nieuwbouw weer tot bloei.

August Allebé (1838-1927) was een Amsterdamse schilder. Van 1890 tot 1906 was hij directeur van de Rijksacademie van beeldende kunsten. Rond 1920 heette het stuk Apollolaan waar nu het Hilton hotel staat August Allebéplein. Hier was aan het einde van de Minervalaan een fraai plein gepland dat er nooit kwam.

Nieuw plein
In februari 1960 verhuisde de naam naar een nieuw plein in Overtoomse Veld in Nieuw-West. In Nieuw-West, een grote nieuwe stad gebouwd aan de oude stad, kregen gezinnen prettige, ruime woningen. Het was de tijd van de wederopbouw.
Het was een periode dat de vaders werkten en de moeders het huishouden deden en bij de kinderen waren.


B-films
Opvallend was de bioscoop Cinema West aan het plein, later Cinema International genoemd. Al na een half jaar bleek het aantal bezoekers sterk tegen te vallen. In de zaal, die plaats bood aan 531 personen, zaten vaak maar 40 tot 50 mensen. Door deze onderbezetting was het onmogelijk eersteklas premièrefilms te laten zien. Meestal werden er zogenaamde B-films en oudere films vertoond. De bioscoop werd verbouwd zodat de stoelen bij aardbevingsscènes echt konden trillen. Maar hij bleef slecht lopen en de bioscoop sloot in 1999.

Vanaf de jaren '70 kwamen er veel Turkse en Marokkaanse mensen te wonen en verhuisde een groot deel van de oorspronkelijke bewoners. Naast de bioscoop kwam een moskee. Tegenwoordig staat er een politiebureau naast het gebedshuis.

Rellen
In 1998 waren er ernstige rellen op het plein, waardoor het nationale bekendheid kreeg en het journaal haalde. In een aflevering van het TV programma Andere Tijden uit 2018 - 20 jaar na de rellen - wordt de gebeurtenis gereconstrueerd.

Het conflict ging over groepen jongens met een Marokkaanse achtergrond die tot ’s avonds laat op straat waren. Bewoners waren bang en sommige winkeliers werd het leven zuur gemaakt. Buurtregisseur Jerry Prins besloot streng te handhaven nadat de vorige wijkagent was weggepest. Dit leidde uiteindelijk tot een woede-uitbarsting tegen Jerry Prins. De agent werd met de dood bedreigd en verdween uit de buurt. Het stadsdeel besloot met de jongeren en hun vaders in gesprek te gaan. Er kwamen meer voorzieningen, Marokkaanse buurtwerkers, en een ‘preventieve’ benadering.

Tot bloei
Nu, twintig jaar later, is de buurt weer tot bloei aan het komen. Er is veel - ook hoge - nieuwbouw en er komen veel nieuwe bewoners, waaronder studenten. De wijk is nu veel gemengder en de sfeer beter.

Patatfilosoof
Selahattin Vural is in Nieuw-West beter bekend als Abi Patat. Zijn zaak is vlakbij het plein. Hij is een legendarische buurtbewoner en staat ook bekend als de patatfilosoof. Hij werd genomineerd voor de eretitel ‘Amsterdammer van het jaar’. Abi kreeg al de Amsterdamspeld.

Abi, onlangs in De Telegraaf: “Ik heb hier elf inbraken meegemaakt en mijn zaak is uitgebrand. Wat die brand betreft, ik heb dagen niet kunnen geloven dat ze me dat hadden aangedaan. Maar de buurman zag drie jongens wegrennen en de politie ontdekte op camerabeelden dat er een molotovcocktail naar binnen was gegooid.”

Over de buurt is hij nu optimistisch: “Ik moet zeggen, het wordt echt beter. De politiek heeft door dat je iedereen moet verplichten zijn beste beentje voor te zetten. Goed gedrag belonen. Dat begint bij rekening met elkaar houden. De stad geeft ongelofelijk veel mogelijkheden, maar vraagt ook verantwoordelijkheid. Dat is wat ik vooral de jongeren probeer mee te geven. Bij een patatje. Deze buurt is mijn leven.”