Article

Kennis en optimalisatie agenda voor het Amsterdamse ouderenbeleid

Reflectie op 8 speerpunten voor beleid van de Amsterdamse coalitie Ouderen

De Amsterdamse coalitie Ouderen en Amsterdam UMC werken samen aan het opstellen van een kennis- en optimalisatieagenda voor een goed onderbouwd en toetsbaar beleid voor gezondheid en welzijn van Amsterdamse ouderen. Amsterdam UMC heeft zich in het kader van het NFU-programma ‘Onderzoek en innovatie met en voor de gezonde regio’ gecommitteerd aan de ambitie om samen met relevante partijen regionale kennis- en innovatieagenda’s voor gezondheid en zorg op te stellen en heeft in dat kader aansluiting gezocht bij het stads-brede ‘Amsterdam Vitaal en Gezond’ programma (AVG).

De Amsterdamse coalitie Ouderen (onderdeel van Amsterdam Vitaal en Gezond) heeft drie pijlers geformuleerd voor beleid voor de komende vier jaar, namelijk ‘Vitaliteit’, ‘Keten van zorg en ondersteuning’ en ‘Wonen met zorg’. Onder deze pijlers hangen acht speerpunten voor beleid op de korte termijn, namelijk: valpreventie; dialoog laatste levensfase; dementieketens; acute zorg en nachtzorg wijkverpleging; verkorting ligduur ELV; 24/7 aanmeldportaal VVT; digitale gegevensuitwisseling professionals en passende woonvormen.

In deze agenda wordt voor ieder van de acht speerpunten geïnventariseerd in hoeverre onderzoekers en praktijkdeskundigen het geschetste probleem en de oplossingsrichting herkennen, welke mogelijkheden zij zien om bij dit speerpunt de praktijk van preventie, ondersteuning en zorg te optimaliseren, welke kennis reeds beschikbaar is en welke kennisvragen om nader onderzoek vragen.

De aanpak voor het opstellen van deze agenda bestond uit individuele interviews met deskundigen in de praktijk en wetenschappers met expertise op het gebied van ziekte en gezondheid van ouderen en ouderenzorg. Een aandachtspunt bij het lezen van de agenda is dat de geïnterviewden werden uitgedaagd kritisch te zijn met het oog op verdere uitwerking van de speerpunten en dat niet expliciet is gevraagd wat zij goed vonden aan de speerpunten. De uitkomsten van de interviews zijn geanalyseerd. Deze analyse is ter toetsing voorgelegd in een bijeenkomst met leden van de Amsterdamse coalitie Ouderen en onderzoekers van Amsterdam UMC, in een bijeenkomst met de Regionale ouderendelegatie Amsterdam en in een schriftelijke ronde met de geïnterviewden. De uiteindelijke agenda is vastgesteld in een projectcommissie bestaande uit leden van de Amsterdamse coalitie Ouderen en medewerkers van Amsterdam UMC.

Op basis van een analyse van terugkerende thema’s in bovengenoemde interviews en bijeenkomsten zijn de volgende algemene aandachtspunten geformuleerd voor beleid en onderzoek op het gebied van de Amsterdamse ouderenzorg.

  • Onderzoek de behoeften, opvattingen en ervaringen van Amsterdamse ouderen, met aandacht voor de diversiteit van deze groep, en betrek ouderen bij het maken van beleid
  • Besteed in onderzoek en beleid expliciet aandacht aan de verschillende groepen migrantenouderen en ouderen met een lage sociaaleconomische status
  • Streef in het beleid naar het bevorderen van de veerkracht van ouderen en onderzoek de toegevoegde waarde van dit concept voor beleid
  • Besteed aandacht aan alle aspecten van het functioneren van ouderen, dus naast fysiek functioneren ook mentaal en sociaal functioneren en het gevoel om een betekenisvolle rol in de samenleving te vervullen
  • Faciliteer de samenwerking tussen verschillende disciplines en beroepsgroepen, in een breed zorgnetwerk en in interdisciplinair onderzoek
  • Versterk de samenwerking tussen medisch en sociaal domein en onderzoek onder welke voorwaarden deze samenwerking meerwaarde biedt
  • Creëer de betrokkenheid en versterk de positie van de informele zorg

Naast de hier besproken aandachtspunten voor beleid op de korte termijn, kwamen in de interviews en bijeenkomsten diverse uitdagingen voor het beleid op de lange termijn naar voren, zoals de overbelasting en onderbemensing van de ouderenzorg, de groeiende kloof tussen groepen met een hoge en lage sociaaleconomische status en de rol van technologie, digitalisering en platformisering.

De interviews lieten zien dat lang niet alle kennis die is verkregen uit wetenschappelijk onderzoek doordringt in de praktijk. Het versterken van de samenwerking tussen wetenschap en praktijk is dus van groot belang voor het optimaliseren van de Amsterdamse ouderenzorg. Ook verdient het aanbeveling om na te gaan welke aandachtspunten van de coalitie specifiek gelden voor het Amsterdamse ouderenzorgbeleid, welke aandachtspunten van de coalitie tevens gelden voor andere grote steden en welke op nationaal niveau spelen.

In het vervolgtraject van deze agenda zal Amsterdam UMC samen met de Amsterdamse coalitie Ouderen kennistafels organiseren over gerichte thema’s die voortkomen uit deze agenda, om te faciliteren dat de reeds beschikbare kennis wordt ingezet om het beleid van de coalitie Ouderen vorm te geven en om de nog ontbrekende kennis die nodig is om dit beleid verder vorm te geven te vertalen in onderzoeksvragen, als basis voor toekomstig onderzoek.

 

Colofon

Amsterdam Vitaal & Gezond is een samenwerkingsverband van gemeente Amsterdam, zorgverzekeraar Zilveren Kruis, Sigra (regionaal samenwerkingsverband van organisaties in zorg en welzijn, Cliëntenbelang Amsterdam en Elaa.

Auteurs van deze notitie:

  • Dr. Marieke ten Have, kwartiermaker NFU-project ‘Onderzoek en innovatie in de regio’, Amsterdam UMC
  • Prof. dr. Henriëtte van der Horst, hoogleraar huisartsgeneeskunde en voorzitter divisie Eerstelijnszorg, Public Health & Methodologie, tevens kwartiermaker NFU-project ‘Onderzoek en innovatie in de regio’, Amsterdam UMC
  • Mw. Femmy Muller, senior zorginkoper/regiocoördinator zorginkoop Zilveren Kruis
  • Dhr. Johan Osté, senior beleidsadviseur zorg bij Gemeente Amsterdam en secretaris Amsterdamse coalitie Ouderen
  • Dhr. Ronald Schmidt, lid raad van bestuur Cordaan en voorzitter Amsterdamse coalitie Ouderen

Bronnen: Amsterdam Vitaal & Gezond; NFU

Additional info

Image credits

Header image: Banner donkerblauw

Icon image: Kennisagenda Amsterdam Vitaal & Gezond

Media

Documents