Informatievoorziening
De meeste medewerkers van de Ouder- en Kind Teams (OKT's) ontvangen informatie over de voorschool via mail, van de eigen leidinggevende, of van een contactpersoon bij de gemeente of de koepelorganisatie van voorscholen. Gevraagd naar hun voorkeurskanalen blijken de meeste respondenten een voorkeur voor de mail te hebben. Een website staat op de tweede plaats en ook persoonlijk contact scoort hoog. Alle respondenten ontvangen graag alleen informatie bij updates, de meesten liefst niet vaker dan 2 keer per jaar.
De meeste respondenten geven aan dat ze, om ouders goed te kunnen adviseren, de volgende informatie over de voorschool missen:
- Info over de kosten en over de verschillen tussen voorschool en kinderdagverblijf.
- Een lijstje met voorscholen in de buurt of contactpersonen bij voorscholen.
- Visuele informatie of filmpjes en informatie in andere talen.
Ouders krijgen vooral informatie over de voorschool in Amsterdam:
- Tijdens het gesprek met de jeugdgezondheidszorg als het kind 14 maanden oud is (en de respondenten vinden dit ook het beste moment om ouders te informeren).
- Via de folder en de website van de gemeente.
- Tijdens gesprekken bij de Ouder- en Kind Teams
Ouders informeren over de voorschool kan het beste mondeling en/of met een folder, vindt meer dan de helft van de respondenten. Ook een brief van de gemeente of de website worden genoemd als geschikte communicatiemiddelen, behalve als ouders de Nederlandse of Engelse taal niet machtig zijn of digibeet zijn.
De medewerkers merken in hun gesprekken met ouders dat de informatie over de voorschool over het algemeen wel duidelijk is. Maar: informatie over de kosten, tijden en de aanmeldprocedure van de voorschool in Amsterdam is voor veel ouders onduidelijk.
Ouders kiezen voor de voorschool om:
- Hun kind te laten spelen met andere kinderen en sociale vaardigheden te laten opdoen.
- Hun kind Nederlands te laten leren.
- Even tijd voor zichzelf te hebben.
Waarom kiezen ouders níet voor de voorschool?
- Hun kind gaat al naar het kinderdagverblijf.
- Ouders vinden de tijden van de voorschool onhandig.
- Ouders vinden hun kind nog te jong voor de voorschool.
- De kosten vormen een belemmering.
Moeilijk bereikbare doelgroepen
- Ouders die geen Nederlands spreken en/of een migratie-achtergrond hebben.
- Ouders die niet weten hoe het systeem werkt.
- Ouders met een (lichte) verstandelijke of lichamelijke beperking.
- Als er veel problemen spelen in een gezin.
Om toch in contact te komen met deze ouders, gaan medewerkers op huisbezoek. Ook proberen ze telefonisch een gesprek aan te knopen. Bijna unaniem vindt men het beste communicatiemiddel een face-to-face gesprek. Ook de voorscholen, ambassadeurs in de wijk (bijvoorbeeld andere ouders, huisarts, logopedist) en een tolk worden genoemd als onderdeel van de oplossing.
Aanbevelingen voor de communicatie
Aanbevelingen over de kosten, tijden, aanmeldprocedure en de kennisontwikkeling van de professionals worden opgepakt door de beleidsafdeling. De communicatieadviseur gaat onder andere aan de slag met:
Kernverhaal over kinderopvang
Met behulp van de inzichten uit het onderzoek kan een nieuw kernverhaal gemaakt worden, dat vervolgens vertaald wordt in de communicatiemiddelen. Belangrijk is dat er niet meer over voor- en vroegschoolse educatie, kinderopvang óf voorschool gesproken wordt, maar over kinderopvang. En dat duidelijk wordt dat er in Amsterdam kinderopvang(locaties) met voorschool zijn en kinderopvang(locaties) zonder voorschool.
Website, brief en folder
Naast persoonlijk contact zijn de brief, website en folder belangrijke middelen voor ouders. Hierin kan meer de nadruk gelegd worden op de mogelijkheden om met andere kinderen te spelen, de ontwikkeling van de Nederlandse taal en sociale vaardigheden én het voordeel voor ouders dat ze even tijd voor zichzelf hebben als hun kind op de voorschool is. Ook de informatie over de kosten, tijden en de aanmeldprocedure verdient aandacht. Voor moeilijk bereikbare doelgroepen is het aan te raden om de informatie ook in andere talen en visueel aan te bieden, eventueel in de vorm van een stripverhaal en/of filmpje. Tot slot kan het zinvol zijn om nieuwe middelen te pre-testen onder moeilijk bereikbare doelgroepen.
Achtergrond
Aanleiding voor het onderzoek
De afdeling Onderwijs wil graag dat alle kinderen zonder (taal)achterstand starten op de basisschool. De voorschool speelt daar een belangrijke rol in. Helaas nam in 2017/2018 het aantal kinderen dat naar de voorschool ging, af. De afdeling Onderwijs heeft daarop nieuwe communicatiemiddelen ingezet, waaronder een animatiefilm, folder en vernieuwde website. In 2019 stabiliseerde het aantal inschrijvingen.
Onderzoeksvraag
De centrale vraag waar de afdeling Onderwijs antwoord op zoekt, luidt:
Hoe halen we meer ouders van kinderen mét en zonder voorschoolindicatie over om gebruik te maken van de voorschool?
Om gericht aan deze doelen te kunnen werken, wil de betrokken communicatieadviseur graag:
- Inzicht in de kennis en communicatievoorkeuren van de medewerkers van de OKT's
- Inzicht in de kennis en communicatievoorkeuren van ouders
- Inzicht in de motieven van ouders om hun kind wel/niet naar de voorschool te laten gaan.
Opzet van het onderzoek
Om het onderzoek goed af te bakenen, is in het voorjaar van 2021 geïnventariseerd wat we nu weten over de trend in de aanmeldingen en over de motieven en belemmeringen die meespelen bij de keuze van ouders voor de voorschool. Dit bureauonderzoek is gedaan met behulp van bestaande onderzoeken van OIS en CTO. Daarnaast zijn 2 oriënterende interviews met OKT-coördinatoren afgenomen. Vervolgens is tussen november 2021 en januari 2022 een kwalitatief onderzoek uitgevoerd in de vorm van diepte-interviews met 14 OKT-adviseurs en JGZ-medewerkers in Amsterdam. De uitkomsten van dit kwalitatieve onderzoek zijn niet representatief.
Meer weten?
De eindrapportage bevat nog veel meer informatie over het onderzoek. Wil je meer weten of heb je vragen? Neem dan contact op met Stella Marcé, s.marce@amsterdam.nl of 06-5175 0177.
Foto: Marlise Steeman