Article

Over de praktijk van het publieke bouwrecht in de Noordelijke Nederlanden tot 1650

Op 6 juli 1396 werd in het kartuizerklooster Nieuwlicht bij Utrecht de eerste steen gelegd van de kloosterkerk. Bij deze plechtigheid waren niet alleen kerkelijke, maar ook wereldlijke ambts- dragers aanwezig. Afgezien van enkele archeologische resten is van de kapel niets bewaard gebleven, maar dankzij de kloosterkroniek van Nieuwlicht is er toch enige informatie over de bouw van het klooster tot 1407 bekend.

In 1392 was al begonnen met de kloostergebouwen en in 1394 waren het kapittelhuis en het grote pandhof gewijd. Opmerkelijk is dat het klooster kort nadat het met de bouw van de kapel was begonnen, een berisping kreeg van het Generaal Kapittel van de Kartuizerorde. Zo’n Generaal Kapittel werd jaarlijks georganiseerd door het moederklooster van de centraal georganiseerde Kartuizerorde, de Grande Chartreuse, bij Grenoble. Daar kwamen de priors van alle kartuizerkloosters samen, met als doel toezicht te houden op de handhaving van de kloosterregels. Behalve zaken zoals liturgie en de organisatie van de orde, kwamen ook nieuw gestichte kloosters en dus bouwprojecten ter sprake. Visita- toren hadden vastgesteld dat er in Utrecht niet volgens de richtlijnen van de Kartuizerorde werd gebouwd. Mogelijk was de opzet van de plattegrond te ruim genomen en vanwege de slappe ondergrond sloot de oriëntatie van de pandhoven niet aan op die van de kapel, wat in strijd was met de voorgeschreven regels.

Bron: van Tussenbroek, G. 2019. Over de praktijk van het publieke bouwrecht in de Noordelijke Nederlandsen tot 1650. 

Image credits

Icon image: Picryl - Amsterdam

Media

Documents