Article

Discriminatie bij het schooladvies

Suzanne Wolf, Conny Tjin

KIS; auteurs: Suzan de Winter-Koçak, Donya Yassine

Waar liggen er risico’s en waar kunnen ouders/verzorgers terecht met een klacht over discriminatie?

Het geven van een passend en onbevooroordeeld schooladvies voor het vo is een grote verantwoordelijkheid voor onderwijsprofessionals en -instellingen. Het advies heeft veel invloed op de onderwijscarrière en verdere toekomst van een kind. KIS onderzocht welke ruimte er is voor bias, vooroordelen en discriminatie in de adviesprocedure.

In het rapport geven wij weer wat er wettelijk vastgelegd is over het proces van advisering, welke keuzes onderwijsinstellingen en individuele onderwijsprofessionals zelf maken en waar, binnen deze keuzes, er ruimte kan zijn voor bias, vooroordelen en discriminatie. In totaal zijn zeven (mogelijke) risico’s op bias, vooroordelen en discriminatie vastgesteld, en twee (mogelijke) risico’s die breder invloed kunnen hebben op ongelijke kansen van kinderen, maar waarbij het nog onvoldoende helder is of en hoe bias, vooroordelen en discriminatie hierin een rol kunnen spelen.

Ook beschrijven wij welke mogelijkheden er voor leerlingen, ouders en verzorgers zijn om mogelijke bias, vooroordelen en discriminatie in de schooladviesprocedure aan te kaarten. Zo blijken er meerdere plekken en organisaties te zijn waar ouders en verzorgers (zowel binnen en buiten het onderwijsveld) terechtkunnen voor informatie en advies, en ook waar zij melding kunnen maken van discriminatie. Tegelijkertijd heeft geen enkele daarvan de bevoegdheid om de onderwijsinstelling aan te spreken en/of te toetsen op de juistheid van het schooladvies in individuele gevallen. De enige instelling die daar wél bevoegdheid tot heeft is de onderwijsinstelling zelf.

Aanbevelingen

Nader verbredend en verdiepend onderzoek risico’s

Dit onderzoek is gebaseerd op deskresearch en gesprekken met ouders/ verzorgers alsmede onderwijsprofessionals. Hoewel de bevindingen getoetst en geverifieerd zijn bij een groep experts op het gebied van onderwijs en/of discriminatie, kan dit rapport gezien worden als een voorverkenning. Nader onderzoek is wenselijk naar alle risicomomenten op bias, vooroordelen en
discriminatie binnen de huidige keuzevrijheid van onderwijsinstellingen rondom de totstandkoming van het schooladvies. In totaal hebben wij, op basis van dit verkennende onderzoek, zeven mogelijke risico’s op bias, vooroordelen en discriminatie gedestilleerd (en aanvullend twee risico’s voor ongelijke kansen in het algemeen) die het allen waard zijn om nader te onderzoeken.


Nader verdiepend onderzoek meldingsstructuur, klachtenprocedure(s) en de perspectieven die ouders/verzorgen hebben om bias, vooroordelen en discriminatie aan te kaarten

De onderzoekers raden aan om ook nader onderzoek te verrichten naar de effectieve mogelijkheden voor ouders/verzorgers om vooroordelen, bias en discriminatie bij het schooladvies aan te kaarten. En hierbij ook de te verkennen welke mogelijkheden er zijn om een onafhankelijk controleorgaan in te stellen voor individuele schooladviezen. Dit verkennende onderzoek laat zien dat, indien er sprake is van vooroordelen, bias en discriminatie, geen enkele externe organisatie slagkracht heeft om het schooladvies te (laten) corrigeren. Dit betekent dat ouders/verzorgers afhankelijk zijn van de school  zelf voor eventuele aanpassingen. Nader onderzoek naar het functioneren van de huidige meldingsstructuur, klachtenprocedure(s) en de effectiviteit hiervan is wenselijk.
Zie het rapport: kis_2024_discriminatie_bij_het_schooladvies.pdf (openresearch.amsterdam)


Handreiking voor ouders/verzorgers

Dit onderzoek is gestart met als doel ouders/verzorgers meer tools en informatie te geven over hoe het schooladvies tot stand komt, en waar men terechtkan met vermoedens van bias, vooroordelen en discriminatie. Naast deze publicatie is er dan ook een aparte handreiking opgesteld voor  ouders/verzorgers, die wat compacter is. Ouders/verzorgers kunnen deze handreiking gebruiken
om zichzelf te informeren. De handreiking is hier te vinden. Een aanbeveling voor beleidsmakers, onderwijsinstellingen en andere stakeholders is om de handreiking actief onder de aandacht te brengen bij ouders/ verzorgers, zodat ouders/verzorgers beter geïnformeerd zijn over de totstandkoming van het schooladvies. 
Zie de handreiking voor de ouders: discriminatie-bij-het-schooladvies-handreiking.pdf (kis.nl)

Additional info

Image credits

Header image: 2024 KIS voorpagina Discriminatie bij het schooladvies.png

Icon image: 2024 KIS voorpagina Discriminatie bij het schooladvies.png

Media

Documents