De bodem is cruciaal voor de mens, het is een van de belangrijkste bronnen van voedsel en bouwstoffen, platform voor activiteit en reiniging van water en lucht. Het belang van een goed functionerend bodemsysteem wordt de laatste decennia steeds duidelijker. In de stedelijke omgeving heeft de bodem dezelfde functies, alleen staat hier de bodemkwaliteit meer onder druk vanwege het intensieve langdurige gebruik van de bodem, wat o.a. kan resulteren in verdichting, verontreiniging, afdekking door o.a. bestrating en bebouwing, en ondergronds gebruik door aanleg van leidingen en bekabeling. Door al deze zaken wordt er een flink beroep gedaan op de ecosysteemdiensten die de bodem levert en komen allerlei natuurlijke functies en processen in het gedrang.
Dit resulteert in het feit dat ook de ‘groene gebieden’ in het Amsterdam Metropoolgebied, waaronder stadslandbouw en stedelijk groen, en de functies die deze groene gebieden leveren – onder andere voedselproductie, recreatie en klimaatadaptatie – steeds meer onder druk komen te staan en het lastiger wordt de kwaliteit van deze gebieden en de diensten die ze leveren, te waarborgen. De bodem speelt hierbij een cruciale rol.
Beheerders en bestuurders hebben behoefte aan het kunnen duiden van de bodemkwaliteit binnen stadslandbouw en stadsgroen om de kwaliteit van deze gebieden op peil te kunnen houden of om de bodemkwaliteit te verbeteren. De kwaliteit van landbouwbodems kan worden gemeten aan de hand van indicatoren die voor deze context zijn ontwikkeld (voor Nederlandse situatie o.a. ‘Bodemkwaliteitsindicatoren voor Landbouwgronden in Nederland, BLN’ - Hanegraaf et al., 2019 en ‘Noodzakelijke indicatoren voor de beoordeling van de gezondheid van Nederlandse landbouwbodems’ (SHI-A(griculture)) – van den Elsen et al., 2018 – deze indicatorsets zijn bruikbaar voor zo veel mogelijk verschillende doelen), maar omdat de bodem in de stadslandbouw en stadsgroen, de functie ervan én de eisen die gebruikers en beheerders aan de bodem stellen vrij specifiek zijn, is het nodig om voor deze gebieden een specifieke subset van indicatoren te selecteren uit BLN en SHI-A. In dit rapport worden voor zowel stadslandbouw als stadsgroen lijsten met indicatoren gepresenteerd die kunnen worden gebruikt om specifiek in deze gebieden de bodemkwaliteit te duiden. De reden van het selecteren van deze specifieke subsets, met soms specifieke doelen of voor specifieke omstandigheden, wordt in dit rapport verduidelijkt.
Bron: van den Elsen, E., Römkens, P., Verzandvoort, S., Korthals, G., & Leenders -van Tol, D. (2021). Bodemkwaliteitsindicatoren voor stadslandbouw en stedelijk groen : wetenschappelijke basis en praktijktoepassing. (Wageningen Environmental Research rapport; No. 3054). Wageningen Environmental Research. https://doi.org/10.18174/539905