Artikel

De bijdrage van de vastgoedsector aan een natuurinclusieve leefomgeving

De vastgoedsector kan een belangrijke rol spelen in een bredere transitie naar een natuurinclusieve leefomgeving die sociaal, economisch en ecologisch veerkrachtig is. In de huidige praktijk legt groen het vaak af tegen concurrerende ruimteclaims. Met dit project zoeken we naar aanknopingen om beweging in de vastgoedsector te creëren naar meer groen in een stedelijke omgeving. Dat doen we door het ontwikkelen van een transitieaanpak voor natuurinclusief ondernemen. In deze aanpak wordt gekeken naar de vastgoedsector in brede zin (zoals grondbezitters, investeerders, architecten, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars).

Natuur heeft een belangrijke functie voor de leefbaarheid van steden: stedelijk groen draagt bij aan gezondheid en welzijn, een aangename woonomgeving voor stedelingen en een positief vestigingsklimaat voor bedrijven. Ook voor de biodiversiteit en het milieu is de aanwezigheid van voldoende stedelijk groen van groot belang, bijvoorbeeld om wateroverlast tegen te gaan en te zorgen voor een goed leefmilieu voor diverse diersoorten. Toch legt groen het in de praktijk vaak af tegen concurrerende ruimteclaims. Dit kan een grote impact hebben op de leefomgeving van mensen die in de stad wonen en werken.

Dit project kijkt naar de invloed van de vastgoedsector op stedelijk groen. De vastgoedsector kan een belangrijke rol spelen in een bredere transitie naar een natuurinclusieve leefomgeving die sociaal, economisch en ecologisch veerkrachtig is. Met dit onderzoek zoeken we expliciet naar een actieve groene bijdrage van deze sector aan de leefbaarheid en veerkracht van steden. Dat doen we door het ontwikkelen van een transitie-aanpak voor natuurinclusief ondernemen. In deze aanpak wordt gekeken naar de vastgoedsector in brede zin (zoals grondbezitters, investeerders, architecten, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars).

Ten behoeve van deze aanpak presenteren wij in dit rapport een raamwerk waarbij we ons hebben laten inspireren door drie wetenschappelijke theorieën: de transitietheorie (transition theory), de theorie van de praktijk (theory of practice) en de theorie van gepland gedrag (theory of planned behaviour). De transitietheorie gebruiken we om het proces van verandering van praktijken te beschrijven op de lange termijn. Bij de theorie van de praktijk gaat het bijvoorbeeld over de handelingen die nodig zijn om van bouwmaterialen een woonhuis te bouwen. En met behulp van de theorie van gepland gedrag kijken we naar factoren die praktijken beïnvloeden en hoe actoren door bestaande praktijken worden beïnvloed. Een natuurinclusieve sector vergt een brede verandering, waarbij verandering plaatsvindt via het vernieuwen van een breed scala aan praktijken. Om deze praktijken in beweging te kunnen brengen, zoeken we naar aanknopingspunten in de afwegingen die diverse actoren in de vastgoedsector maken

De inhoudelijke studie van wetenschappelijke literatuur rondom natuurinclusief bouwen leidt uiteindelijk tot een selectie en analyse van 86 wetenschappelijke publicaties. Hoewel natuur geen dominant thema is in de vastgoedliteratuur (het gaat veel vaker over milieuaspecten), is er dus wel degelijk wetenschappelijke aandacht voor het onderwerp. Hierbij onderscheiden we acht inhoudelijke ‘clusters’ die van belang zijn binnen de wetenschappelijke literatuur:

1. De betrokkenheid van vastgoedpartijen bij groen in de stad

2. De functie van groen in de stad en de rol van vastgoedpraktijken hierbij

3. Stedelijk ruimtegebruik en de impact van de vastgoedsector

4. De wereld van de projectontwikkelaar: praktijken, afwegingen en incentives

5. Investering en financiering van groen in de stad

6. Planning en governance: sturingsinstrumenten voor een groene stad

7. Het perspectief van de bewoner (gebruiker)

8. De integratie van groen en grijs: een zoektocht naar synergieën

Voor elk van deze clusters benoemen we in deze rapportage de bevindingen uit relevante artikelen.

Uiteindelijk is de rol van groen op de (toekomstige) grijze agenda een belangrijke factor voor de toekomstige biodiversiteit en natuur in de stad. Het is de vraag of die agenda van kleur zal veranderen. De aandacht vanuit de literatuur lijkt enigszins groeiende, maar wanneer men het heeft over ‘groen’ in de vastgoedsector, gaat het nu nog vooral over milieu en duurzaamheid. Er zijn nog vele uitdagingen en barrières voordat natuurinclusief bouwen een gangbare praktijk wordt, maar er zijn wel degelijk aanknopingspunten in de wetenschappelijke literatuur.

In dit kader biedt deze rapportage een basis voor een brede enquête onder vastgoedpartijen, voor een verdiepend casusonderzoek naar natuurinclusief bouwen en voor het bieden van handelingsperspectief aan de sector. Met dit vervolgonderzoek beogen we bij te dragen aan een betere vertegenwoordiging van de sociaaleconomische en ecologische waarden van groen in het afwegingskader van de vastgoedsector.

Bron: Dijkshoorn-Dekker, M., Mattijssen, T., van Haaster-de Winter, M., Kortstee, H., & Polman, N. (2020). De bijdrage van de vastgoedsector aan een natuurinclusieve leefomgeving: Achtergrondrapport. (Rapport / Wageningen Economic Research; No. 2020-01). Wageningen Economic Research. https://doi.org/10.18174/521455

Afbeelding credits

Icon afbeelding: Freepik - green field

Media

Documenten