Article

2. De weg

De vier stappen voor een verantwoord project

Voor het succesvol ontwikkelen van een ethische bijsluiter voor je project onderscheiden we vier stappen:

1. De Morele Kans
2. Tada Waarden Wegen
3. Toepassen en testen
4. Communicatie

1. De Morele Kans

Waarom doen we dit eigenlijk?

Waarom doen we dit en hoe draagt dit bij aan een betere wereld?

Betrokkenen nemen aan het begin van een project de tijd om met elkaar een heldere visie te formuleren.

  • Wat heeft de Amsterdammer hier aan?
  • Wat zegt het over hoe we de wereld zien?
  • Wat zijn onze voor-aannames?

2. Tada Waarden Wegen

Welke waarden doen er toe en hoe bevorderen we die?

De waarden die we wegen zijn de waarden van het Tada manifest en de Ontwerpverklaring voor Europese digitale rechten en principes. Samen met dan bekende, belanghebbenden doen we een nulmeting en besluiten we samen hoe we ‘scoren’ op deze waarden.

Dat doen we om een schaal van drie: onvoldoende, matig, voldoende.

Er wordt een lijst gemaakt van punten die goed gaan en een lijst van verbeterpunten. Bij de punten die goed gaan kan worden beschreven hoe ze versterkt en bewaakt kunnen worden. Voor de verbeterpunten worden samen oplossingen geformuleerd.

  • Wat zijn de risico's?
  • Voor rechten en belangen?
  • hoe gaan we die risico's voorkomen?
  • doen we aan beheersmaatregelen?
  • zien we bepaalde diversiteit over het hoofd?
  • Is er sprake van een dilemma waar we niet zomaar uitkomen?

De uitkomst is een morele momentopname zoals het team het project waar ze aan werken op dat moment ziet.

3. Toepassen en testen

Hoe doen we dit en hoe checken we of we het goed doen?

Elke team heft een eigen methode om het werk te plannen en te verdelen; OKR's, Scrum, Agile, OCSM: wat het ook is; in deze stap neem je de acties uit de vorige stap op in je planning. Het team wijst een waardebewaker aan.

Zhij zorgt ervoor dat dit consistent gebeurt en dat er tijd wordt ingeruimd voor de uitvoer er van. Zhij bewaakt de continuïteit en noteert deze in de publieke bijsluiter. Zhij is niet verantwoordelijk voor de waardeweging; ethisch besluiten of het doorhakken van ethische dilemma's. Dat is en blijft de verantwoordelijkheid van alle teamleden. De waardebewaker ziet er slechts op toe dát het gebeurt, niet hoe het gebeurt.

De Ethische Bijsluiter is gedurende het project een levende tool en wordt voortdurend bijgewerkt. 

De Ethische Bijsluiter dient als middel voor informatieoverdracht als een project overgedragen wordt en een ander team of afdeling met het project doorgaat.

4. Communicatie

Weet iedereen al dat we dit doen?

De uitkomsten van de workshops en de voortdurende morele herijking van het project worden bijgehouden. Dit kan op een eigen Miro bord, bijvoorbeeld. Maar bij voorkeur gebeurt dit op een publieke website zoals Open Research

Hiermee informeren we het algemene publiek over onze vorderingen en onze dilemma's. We moedigen publiek debat aan en informeren betrokkenen over de effecten van ons handelen op hun rechten, belangen en wensen.

We creëren een publiek logboek waaruit ten alle tijde helder is waar we ons nu bevinden en hoe we daar gekomen zijn.

Image credits

Icon image: Tada2