Bewust worden, bespreken en bijstellen

Achter veel beleid schuilt een specifiek mensbeeld. Zulke beelden omvatten aannamen over wat mensen willen en kunnen, en hoe ze zich gedragen. Vaak blijken de mensbeelden die achter beleid schuilgaan te gesimplificeerd, te optimistisch of te somber te zijn. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor burgers en ertoe leiden dat mensen tussen wal en schip terechtkomen en in ernstige gevallen uitmonden in systematische uitsluiting van groepen of in etnisch profileren. Het vertrouwen dat burgers in de overheid hebben wordt hierdoor geschaad, en zet daarmee de legitimiteit van beleid onder druk.

Regelmatig worden in de uitvoeringsfase van beleid problemen duidelijk die burgers ondervinden door beleid dat niet aansluit op hun leefwereld. Maar de kern ligt vaak bij het beleid dat hieraan ten grondslag ligt. In de woorden van de Nationale Ombudsman (2021,p. 3): De politiek-bestuurlijke reflex is in dat geval vaak om als oplossing ‘maatwerk’ te bieden. Maar maatwerk is geen oplossing voor slecht beleid. Het verhult dat het beleid in de basis niet goed was en dát moet worden aangepakt.

Wat zijn mensbeelden? Welke type mensbeelden zijn te onderscheiden? Hoe komen mensbeelden tot stand? Hoe beïnvloeden mensbeelden beleidsmakers bij hun keuze voor specifieke beleidsinstrumenten?

Auteurs: Winnie Gebhardt en Peteke Feijten - Sociaal Cultureel Planbureau

Deze publicatie is afkomstig van de website van het Sociaal Cultureel Planbureau.

Afbeelding credits

Icon afbeelding: Mensbeelden bij beleid SCP - afbeelding: Clarify B.V

Downloads