Uitkomsten
Stookgedrag
- 40% van de Amsterdammers stookte in de afgelopen 12 maanden hout, de barbecue staat daarbij op de eerste plaats. Men stookt gemiddeld langer dan een uur.
- 25% van de Amsterdammers maakt gebruik van een binnenstookmiddel (vooral houtkachel of open haard) en 25% gebruikt een buitenstookmiddel (vooral barbecue).
- Amsterdammers stoken vooral vanwege de gezelligheid en om het warm te krijgen.
Overlast
- 42% van Amsterdammers ervaart weleens overlast (meestal van buitenstook). Men vindt vooral de stank vervelend, en dat deuren en ramen niet open kunnen.
- Er zijn ook Amsterdammers die angstig zijn voor de gezondheidseffecten, vooral bij overlast van binnenstook (35%) of zelfs al lichte tot ernstige (directe) gezondheidsklachten ervaren (33% bij overlast binnenstook).
- Bij overlast kiezen Amsterdammers er meestal voor om de deuren en ramen te sluiten (42%). Veel minder vaak gaat men in gesprek met de stoker (20%).
Houding ten aanzien van houtstook
- Amsterdammers hebben vooral een positief beeld bij houtstook: gezellig en warm
- Negatieve aspecten worden minder vaak genoemd, zoals slecht voor de luchtkwaliteit (66%), stank (57%) en overlast (50%).
- Circa de helft van de respondenten is zich ervan bewust dat hout stoken schadelijk is voor de gezondheid. Een klein deel denkt dat hout stoken vrij onschadelijk is (17%).
Beter stoken
- Een meerderheid van de houtstokers kent de verschillende maatregelen van het RIVM om verantwoord te stoken. 27%-38% zegt de maatregelen ook altijd toe passen.
- Drie op de tien Amsterdammers met een schoorsteen laat de schoorsteen jaarlijks vegen. 63% doet dit minder vaak en 7% laat de schoorsteen nooit vegen.
- Sociale druk en gezondheidseffecten motiveren het meest om verantwoorder te stoken. Een subsidie voor technische aanpassingen of alternatieve stookmiddelen zou bijna een vijfde van de stokers motiveren om verantwoorder te stoken.
- Stokers staan vooral open voor een barbecue zonder houtskool en minderen met stoken. Hoogstens een vijfde van de binnenstokers met haard of kachel heeft interesse in een minder vervuilend alternatief (elektrische haard).
Regulering
- 61% van de Amsterdammers vindt het (zeer) belangrijk dat er meer regels komen om de gezondheidsschade door houtstook te beperken en 46% vindt het (zeer) belangrijk dat er regels komen om overlast voor omwonenden te beperken.
- Circa de helft is positief over subsidies voor technische aanpassingen (52%), strengere regels (47%) en subsidies voor alternatieve stookmiddelen (47%). 42% is positief over een verbod op binnenstook of een verbod in bepaalde woonwijken (38%). Het meest positief is men over voorlichting over houtstook.
Communicatie
- Een derde van de Amsterdammers wil meer weten over de gezondheidseffecten van houtstook (32%), een kwart wil meer weten over een stookalert (24%) en circa een derde wil geen informatie ontvangen over houtstook (32%).
- Wanneer Amsterdammers informatie willen ontvangen over houtstook geven ze vaak de voorkeur aan een brief van de gemeente (30%). De website (21%) en een digitale nieuwsbrief van de gemeente Amsterdam (19%) hebben daarna de voorkeur.
Alternatieven
- Terrasverwarmer, elektrische haard, gashaard en gasbarbecue zijn bekendste en meest gebruikte alternatieve stookmiddelen.
- De redenen om alternatief stookmiddel te gebruiken zijn vergelijkbaar met de motieven voor stoken van hout, namelijk gezelligheid en om het warm te krijgen.
- Stokende Amsterdammers die geen alternatief stookmiddel gebruiken, zien hier vooral geen praktische toegevoegde waarde in.
Segmenten: kansen bij statusbewusten en verantwoordelijken
Als het over duurzaamheid gaat, onderscheidt Motivaction vijf segmenten.
- Van de vijf segmenten zijn het vooral ‘statusbewusten’ (45%) die hout stoken in Amsterdam. Deze groep is ook het vaakst positief over en voorstander van houtstook.
- De groep ‘verantwoordelijken’ (31%) stookt weliswaar minder dan gemiddeld hout, maar is zich meer bewust van de gezondheidseffecten en vormt een groot deel van de Amsterdamse inwoners en daarmee ook de houtstokers in Amsterdam.
Aanbevelingen voor de communicatie
- Begin met communiceren en voorlichten, ga daarna pas reguleren of subsidiëren. Een aanzienlijk deel is zich niet bewust van de gezondheidseffecten van houtstook, maar staat er wel voor open. Bied daarom informatie en voorlichting over gezondheidseffecten.
- Zorg ook dat men elkaar sneller aanspreekt bij overlast (sociale druk).
- Zorg voor meer aandacht voor verantwoord stoken en het jaarlijks schoorsteenvegen.
- Met een brief, de website of een nieuwsbrief kan een breed publiek bereikt worden.
- ‘Statusbewusten’ kunnen ook bereikt worden via sociale media. Het stookgedrag van deze groep kan verminderd worden door nadruk te leggen op gevolgen van houtstook op de gezondheid. Benadruk het innovatieve, luxe karakter van alternatieve stookmiddelen.
- Spreek ‘verantwoordelijken’ aan door in te spelen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de medemens en het milieu.
Achtergrond
Aanleiding voor het onderzoek
De gemeente wil schone en gezonde lucht voor bewoners en bezoekers van de stad. Houtstook levert een forse bijdrage aan de luchtverontreiniging in Amsterdam. We beschikken nauwelijks over data over het probleem van houtstook in Amsterdam. Zo is niet in beeld hoeveel houtstook er is, en wie, waarom, wanneer hout stookt. Ook weten we weinig over wat Amsterdammers ervan vinden en weten en of ze overlast ervaren.
Onderzoeksvraag
Hoe zorgen we ervoor dat Amsterdammers niet, minder of anders (op de juiste wijze) hout gaan stoken? Om gericht aan deze doelen te kunnen werken, wil de betrokken communicatieadviseur graag weten:
- In hoeverre gebruiken Amsterdammers houtkachels, open haarden, vuurkorven en barbecues? Wat is het stookgedrag van de doelgroep (waar, hoe vaak, hoe)? (gedrag)
- Waarom gebruiken houtstokers houtkachels, open haarden, vuurkorven en barbecues? (wat zijn de drijfveren van de doelgroep om hout te stoken?) (houding)
- Welke kennis heeft de doelgroep over de schadelijke effecten van houtstook? (kennis)
- Wat weten houtstokers van het beperken van overlast door houtstook (kennis)?
- Welke houding hebben houtstokers ten aanzien van het beperken van overlast door houtstook? (houding)
- Wat zijn drijfveren en barrières van stokers om minder, niet of anders te gaan stoken (als input voor gedragsdoelen voor fase 2 van de communicatie-inzet)? En wat is hun houding ten opzichte van een eventuele toekomstige subsidieregeling? (houding)
- Wat zijn de communicatievoorkeuren van de doelgroep als het gaat over houtstook? (houding, gedrag)
Onderzoeksopzet
Om cijfermatige en betrouwbare uitspraken te kunnen doen, is door bureau Motivaction een kwantitatief onderzoek uitgevoerd door middel van een online vragenlijst, van 22 november tot en met 13 december 2021. De vragenlijst bestond uit 27 vragen met een gemiddelde invulduur van 9 minuten.
Doelgroep van het onderzoek waren inwoners van gemeente Amsterdam. De respondenten komen uit het StemPunt-panel van Motivaction en een partnerleverancier van Motivaction. In totaal deden er n=973 respondenten mee aan het onderzoek. Achteraf zijn de data gewogen op geslacht en leeftijd zodat ze representatief zijn voor de bevolking van Amsterdam.
Meer weten?
Wil je de volledige onderzoeksrapportage lezen of heb je vragen? Neem dan contact op met Stella Marcé, s.marce@amsterdam.nl of 06-5175 0177.