In september 2016 heeft de Nederlandse overheid het programma 'Nederland Circulair in 2050' gepresenteerd. De kernboodschap is duidelijk: Afval is de nieuwe grondstof. Alle materialen en producten die we gebruiken, moeten op een duurzame en efficiënte manier hergebruikt worden. Naast besparing van grondstoffen, is het idee dat we daarmee ook emissies verminderen en innovatie bevorderen (Rijksoverheid, 2016).
De transitie naar een circulaire economie wordt gezien als een van de grote uitdagingen in de 21ste eeuw en ontwikkelingen zoals het Nederlandse programma zien we wereldwijd. Er wordt ook onderkend dat deze transitie mogelijk grote veranderingen meebrengt. Er zal bijvoorbeeld nieuwe technologie nodig zijn om materialen efficiënt en circulair te gebruiken. Maar ook traditionele, lineaire, businessmodellen voldoen waarschijnlijk niet meer.
De Nederlandse overheid heeft in het circulaire programma een aantal transitieagenda’s op laten stellen met als doel de transitie concreet te maken voor een aantal thema’s: consumptiegoederen, kunststoffen, bouw, maakindustrie en biomassa & voedsel. Naast technische uitdagingen gaat het hier vooral ook over uitdagingen op systeemniveau, waar de waardeketen met al zijn belanghebbenden (bedrijven, consumenten, overheden) centraal staat.
De transitie naar een circulaire economie met meer en andere retourstromen en focus op efficiënt gebruik van producten en materialen vraagt in de meeste gevallen om nieuwe waardeketens. Dit is ook vooral een logistieke uitdaging: het bij elkaar brengen van vraag en aanbod zal structureel anders worden. Logistieke uitdagingen rond transport, voorraadbeheer, ketenregie, service logistiek zullen er nog steeds zijn, maar de huidige oplossingen en systemen zullen herzien moeten worden.
Naast een uitdaging is de transitie naar een circulaire economie ook een grote kans voor de logistieke sector. Naast de vraag naar logistieke diensten die uit retourstromen voortkomt, biedt vooral ook de ketenregie rond het efficiënt gebruik en hergebruik van materialen mogelijkheden. De expertise rond ketenregie in de logistieke sector is dan ook een essentieel onderdeel van de transitie naar een circulaire economie, die met duurzame en efficiënte logistieke netwerken aan elkaar hangt!
In dit rapport bespreken we de rol van logistiek in de circulaire economie in meer detail. Na een uitgebreidere introductie van de kernthema’s, bespreken we hoe logistieke netwerken er mogelijk uit gaan zien. Daarna identificeren we een aantal logistieke kern-afwegingen, die we door het rapport heen met praktijkcases illustreren.
Bron: Akkerman, R., Beames, A. G., Faber, C., Heideveld, A., van der Have, C., & Dijkstra, A. (2019). Logistiek in een Circulaire Economie. https://edepot.wur.nl/494736