De Groene Hub: Een living en learning lab in hartje Gaasperdam
Voorwoord door Ilonka de Beer en Hania Tahboub (Impact meting en rapportage): "Voor u ligt het impact magazine van de Groene Hub. De Groene Hub is een duurzame leer- en doe-gemeenschap in Gaasperdam, die haar deuren wijd openzet voor iedereen die mee wil denken, of mee wil doen.
Sinds de start in 2020 is er veel (organisch) ontwikkeld. Dit geldt voor mensen als persoon maar ook voor de organisatie en de buurt. Verhalen over deze ontwikkeling zijn prachtig weergegeven door Aukje van Bezeij en u vindt ze terug in dit magazine. De verhalen vertellen samen met de getallen van de MAEX Index (de Social Handprints) over de impact die de coöperatie de Groene Hub maakt op individuen, de organisatie zelf en de wijk.
U kunt lezen over de reparatie van fietsen en en het pimpen ervan. Huizen die door de Quickfix-Brigade weer comfortabel warm worden en het samenkomen in een naai-atelier, wat leidt tot mooie contacten, meer cohesie en een comfortabeler huis met slimme gordijnen.
We hopen dat dit magazine inspireert en laat zien wat WEL kan! Samen met de mensen uit de wijk, voor de wijk."
In het magazine lees je o.a. over het ontwikkelproces naar Living Lab Donut Economie, Impact assessment, de Energie Challenge, de Quickfix-Brigade, de Bike-Kitchen, ondernemen in het naaiatelier, het media instituut DIA en de Tuinen van Brasa.
De volgende personen hebben aan dit magazine bij gedragen:
Verhalen: Aukje van Bezeij Illustraties: Anabella Meijer Foto's: Johnson Adesida Tekst: Ilonka de Beer, Hania Tahboub, Maartje Bos, Tom Evers, Laura Meijer
Amsterdam wil een duurzame en circulaire stad zijn, voor nu én voor de generaties na ons. Een groene, gezonde, en welvarende stad voor iedereen die hier woont, werkt of op bezoek komt. Amsterdam gunt de Amsterdammers een gezonde groene leefomgeving. Om dit te bereiken heeft Amsterdam de Routekaart Amsterdam Klimaatneutraal 2050 opgesteld waarbij speciaal voor de stad ontwikkelde uitwerking van het ‘donut model’ van de Britse econoom Kate Raworth een centrale rol spelen. De implementatie van de plannen is in sommige wijken – met name ontwikkelbuurten – een grotere uitdaging vanwege de grote hoeveelheid andere problematieken die in de wijk bij de mensen spelen. Een onderschatte kostenpost zijn de kosten om bewoners (kopers en huurders) in de meewerkstand te krijgen. In de visie van dit project staat de burger als eindgebruiker aan het roer in keuzemogelijkheden, zeggenschap en eigenaarschap. Anders gesteld zijn het niet bewoners die betrokken worden bij ‘beleid’, maar overheden, bedrijven en andere maatschappelijke organisaties die dienstbaar worden aan de toekomstvisie van de wijkbewoners met betrekking tot hun wijk. Zij moeten de bewoners ondersteunen om daarin eigen kracht en organisatievermogen te ontwikkelen. Op deze manier werken we samen aan het behalen van de doelstellingen.
Het project ‘Gebiedsgericht SLIM‘ wil het consortium duurzame transitie in Gaasperdam realiseren door de essentiële en existentiële waarden van de bewoners en eigenaren centraal te stellen en te verbinden met de energietransitie en circulariteit. Alhoewel het project is gefocust op Gaasperdam, is het de uiteindelijke ambitie een blueprint te ontwikkelen van de aanpak die kan worden ingezet om soortgelijke uitdagingen in soortgelijke ontwikkelbuurten aan te pakken.
Binnen dit project ontvangen de volgende partijen subsidie: a) Coöperatie Energie Samen (penvoerder), b) Coöperatie Groene Hub, c) Hogeschool Utrecht, d) Gemeente Amsterdam, e) Corporatie Eigen Haard, f) Stichting Waternet, g) ESCom en h) KlimaatMissie. Deze partijen werken samen met een groot aantal andere organisaties die wel een bijdrage leveren aan het project, maar geen subsidieontvanger zijn. Dit zijn o.a. Alliander, CirC, AMS Institute, Samen Energie Neutraal, Firan, RUG, 02025, Woon!, Coöperatie Overstekend Wild. Het consortium is een juiste balans tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden (triple helix) die samenwerken aan deze grootstedelijke uitdaging. Binnen het project kennen we 4 werkpakketten:
Onderdeelvan het programma REACT EU, waarmee de EU een groen, digitaal en veerkrachtig herstel van de regionale economie stimuleert.
Looptijd van1 juli 2021 tot en met 31 december 2023.
Kansen voor West
Kansen voor West is het samenwerkingsverband van de vier randstadprovincies (Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland) en de vier grote steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Deze acht hebben voor de tweede keer gezamenlijk een programma gemaakt om de regionale economie in de Randstad een innovatieve impuls te geven. Dit gebeurt door het geven van subsidies aan het bedrijfsleven in de regio. Het programma wordt voor een belangrijk deel gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). (Kansen voor West II)
The Green Hub is a Living Lab in which we are organised as a cooperative with people who want to learn and do. We are an area cooperative that allows local initiatives to flourish by working and learning together with residents, local entrepreneurs and partner organisations. We start with residents and what lives in the neighbourhood. Our starting point is connecting social and environmental challenges through Donut Deals. We believe that the key to a just and inclusive energy transition starts with the social aspects. This results in multiple value creation in a new economy that is in balance with people and earth.
Video by the Young Reporters
A video by the Young Reporters presenting the Green Hub using their questions and interests. Young Reporters Ixchel and Thianey, Mubarak Nombre & Noa Benfield speak to:
Johnson Adesida (Men's Club),
Astrid Gilds (Sewing workshop/DIY workshops, Community),
Brian Juan Pedro (Bike Kitchen),
Nathalie Guicherit (Gardens of Brasa, Bike Kitchen),
De donut als inspiratie voor ontwerpers in (een) crisis
De donut in de ondertitel verwijst naar het idee van Doughnut Economics van econome Kate Raworth. Het gelijknamige boek is voor mij een grote inspiratiebron en loopt als een rode draad door wat je gaat lezen.In het boek staan de zeven dominante manieren van twintigste- eeuws economisch denken op een rijtje. Gevoed vanuit verschillende scholen van economisch denken – waaronder de ecologische, feministische, institutionele, gedrags- en complexiteits-economie – plaatst Raworth daar nieuwe manieren van denken tegenover. Met in het hart twee ontwerpprincipes: regeneratief en gedistribueerd.
Doughnut Economics eindigt met: ‘...When it comes to new economic thinking, draw the change you want to see in the world (too). By combining the well-known power of verbal framing with the hidden power of visual framing, we can give ourselves a far better chance of writing a new economic story – the one that we so desperately need for a safe and just twenty-first century. It’s easy to get started. Just pick up a pencil and draw.’ Die uitnodiging geef ik hier van harte door.
Inhoud en vormgeving: Ruurd Priester De foto’s in dit boekje zijn van circulaire hub De Groene Afslag, een voorbeeld van ontwerpen voor leven Begeleiding: Sabine Niederer, Visual Methodologies Collective Redactie: Twan Eikelenboom Uitgever: Faculteit Digitale Media en Creatieve Industrie, Hogeschool van Amsterdam, 2022 Druk: Drukkerij Jubels, Amsterdam Voor een gratis PDF-download of het bestellen van gedrukte exemplaren, ga naar ruurdpriester.nl
Op deze publicatie is de Creative Commons ‘Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationaal (CC BY-SA 4.0)’-licentie van toepassing.
In September 2020, cooperative Groene Hub was established in Gaasperdam (Amsterdam Southeast), as an active learning and doing community of social and sustainable frontrunners who want to work together on bringing a healthy (profi table) neighbourhood to life. We work in Groene Hub within the context of ‘the bigger story’ from ‘Gaasperdam SMART to QuickFit fossil gas-free’. We do this by giving a practical translation to Kate Raworth’s Doughnut Economics through the Doughnut Deals concept, as developed in 2019 by Cocratos Foundation, the ‘mother’ and ‘guardian’ of the Groene Hub.
De Groene Hub in Zuidoost werkt met Donut-Deals. Een Donut Deal is een set van werkafspraken tussen twee of meer organisaties. die samen in een complexe maatschappelijke opgave tenminste 1 thema van ‘de buitenkant’ (het ecologisch plafond) en tenminste 3 thema’s van ‘de binnenkant’ (het sociaal fundament) integraal aanpakken. Zo kom je (een gebied, een organisatie, bedrijven, mensen) meer en meer ‘in de donut’; gezond en wel, voor mens en aarde!
Donut Deals (ontwikkeld door Cocratos in juni 2019) zijn een praktische vertaalslag van de Donut economie van Kate Raworth:
De Groene Hub werkt aan de volgende 8 Donut-Deals:
‘Smart window dressing’:gordijnen leren of laten naaien of isoleren voor een lagere energierekening, met zicht op werk
De informatie in dit artikel is afkomstig van de website van de Groene Hub. De video is een productie van New Energy TV (Production and direction: Roelf van Til; Camera: Raymond Hartman)
De Groene Hub produceert groen gas met de CirC-minivergister. De minivergister is in coöperatief gebruik en Coöperatie de Groene Hub U.A. doet dit onder meer in partnerschap met de gemeente Amsterdam, Hoorne Vastgoed, de aangrenzende restauranthouders en de aangrenzende school. Samen zamelen deze partners hun reststromen (GFE, ook wel swill genoemd) in en zetten dat om in hoogwaardige producten.
De eerste winst voor de restauranthouders is dat voor elke kilo die nu in de minivergister gaat zij minder kosten hebben voor het afvoeren hiervan. De tweede winst komt van het groengas dat geproduceerd wordt en rechtstreeks wordt ingevoegd in de Groene Hub. Dat gas hoeft dus niet meer extern ingekocht te worden.
Het uitgespaarde bedrag wordt verrekend en vervolgens gedeeld met de deelnemende coöperanten. 50 kg swill per dag levert 15 m³ groengas op, met daarnaast ook biowater, te gebruiken als bodemverbeteraar.
Dit initiatief is ook een voorbeeld van de Donut Economie, zoals ontwikkeld door Kate Raworth. De praktische vertaalslag van deze Donut Economie – het samenspel met tenminste twee partners rondom tenminste drie sociale en tenminste één duurzaam doel – wordt een Donut Deal genoemd. Met deze Deal wordt ook het rattenprobleem in de wijk aangepakt, omdat er geen GFE meer op straat belandt. Er is dus veel meer winst dan een gezonde businesscase. Daarom brengt de Groene Hub ook de sociale impact goed in beeld.
Het doel van deze Deal is om gedurende tenminste 2 jaar gezamenlijk aan de circulaire economie doelen te werken (klimaat, luchtvervuiling, grondstoffen, biodiversiteit, landconversie), in combinatie met de sociaaleconomische doelen (gezondheid, onderwijs, inkomen en werk, energie, voedsel, netwerk en sociale gelijkheid). Daarbij zijn bewoners, bedrijven (restauranthouders en winkeliers), ouders, leerkrachten en leerlingen de actief betrokkenen, waarbij onze reststromen hoogwaardige grondstoffen worden (energie en plantenvoeding), waarbij een gezond ecosysteem ontstaat zonder overlast van ratten, en waarbij de schoolbuitenruimte omgevormd wordt tot een eetbare speelplaats. Dit complexe ‘vliegwiel’ komt in beweging EN blijft in beweging dankzij de jaarlijks te delen inkomsten uit GroenGas uit GFE (swill), vermeden afvalstoffenheffing en vermeden GGD kosten voor rattenbestrijding. Twee jaar na de ondertekening vindt de evaluatie plaats en wordt besloten tot bijstelling en voortzetting of stopzetting.
Donut criteria
De Donut-Deal betreft een sociale en duurzame deal tussen tenminste 2 partijen. Het betreft hier 9 partijen. De deal staat open voor nieuwe partijen om aan te haken.
De Donut-Deal betreft tenminstine 1 issue aan de buitenkant van de Donut. Het draagt bij aan het verminderen van klimaatverandering, met name door het gebruik van fossiel aardgas te vervangen voor GroenGas. Hier betreft het 5 issues.
De Donut-Deal betreft tenminste 3 issies aan de binnenkant van de Donut. Het draagt bij aan de versterking van het sociaal fundament van Zuioost. Het betreft het 7 issues.
Amsterdam Circular City => Doughnut City? YES, we DO!
De Donut Deals uit Amsterdam Zuidoost inspireren ook partijen in het buitenland om mooie initiatieven van bewoners te omarmen en de ruimte te geven om te groeien. De Donut Deals werden tijdens een conferentie in Frankrijk gepresenteerd, en hebben inmiddels de aandacht getrokken van hoge officials van de Europese Commissie. Het Donut Deal expertisecentrum krijgt steeds meer aandacht en vragen, terwijl in Amsterdam Zuidoost zelf het ontwikkelproces rond de Donut Deals ook doorgaat.
Een voorbeeld van een Donut Deal is 'Warmte delen met Infrarood Panelen'. Die is ontstaan als response op de oorlog in Ukraine en de stijgende prijzen van gas als gevolg daarvan. Met de Donut Deal krijgen alle bewoners inclusief mensen met een smalle beurs mogelijkheden om hun warmtebehoefte gedeeltelijk onafhankelijk te maken van gas. Ook vergroot de deal het bewustzijn van bewoners over hun energieverbruik en wat bewoners er zelf aan kunnen doen om dat te verlagen.
Bijdrage van lokale initiatieven aan het realiseren van de sociale energietransitie in Zuidoost
Tussen februari en juni 2022 hebben veertig studenten van de bachelor Sociologie van de Vrije Universiteit Amsterdam in opdracht van het LIFE-project onderzoek gedaan in Amsterdam Zuidoost. De vraag daarbij was hoe lokale initiatieven bijdragen aan het realiseren van de sociale energietransitie in Venserpolder, Amsterdamse Poort en ArenApoort. De uitkomsten van dit onderzoek bieden onder andere inzichten in de informele netwerken en behoeften van bewoners waar LIFE bij zou kunnen aansluiten.
Hieronder treft u de producten van de studenten, gesorteerd op lokaal initiatief.
Visit DG ENVI - Session 2 - How to make a neighborhood climate neutral
On the 8th and 9th of June the Deputy Director General Environment Patrick Child from the European Commision visited Amsterdam. The visit was sorted in three session, each with a different host and theme.
In this collection you will find the presentations on how to make a neighborhood climate neutral and the challenges that arise. This part of the visit was hosted by the Green Hub (Groene Hub) - a doing and learning community for social and sustainable initiatives.
In this collection you will find:
- Short tour at Green Hub and Donut deals, by Martin Jas-Mogling - A presentation on the complexitu at neighbourhood level, by Annoesjka Nienhuis - A presentation on Integrality/BiodiverCITY_a matter of vital soil!, by Joyce van de Berg - A presentation on Coöperation Zoë, By Klaas Kuijtenbrouwer | - A presentation on Energy transition, by Richard Ruijtenbeek - A discussion emerged from the presentations.
