Auteurs: Cretien van Campen, Frieke Vonk, Theo van Tilburg (VU Amsterdam)
Bron: website SCP
Eenzaamheid wordt beschouwd als een probleem in de vergrijzende samenleving. Het lijkt een hardnekkig verschijnsel waar geen eenvoudige oplossingen voor bestaan. Om vereenzaming van mensen in de samenleving te kunnen bestrijden, zullen we het verschijnsel eerst beter moeten leren kennen. Heeft eenzaamheid bijvoorbeeld met ouderdom te maken? Zijn mensen die hulp nodig hebben vatbaarder voor vereenzaming? Beschermt een grote vriendenkring tegen eenzaamheid? Maakt vereenzaming mensen ongelukkig?
Deze studie biedt inzichten in de ontwikkeling van eenzaamheid in de samenleving en bij individuele burgers. In het bijzonder bij drie kwetsbare groepen, namelijk: ouderen, verpleeghuisbewoners en mensen die zich melden bij de Wmo voor ondersteuning. Tevens verkent deze studie de achterliggende factoren die samen leiden tot sterke gevoelens van eenzaamheid.
Hoe kunnen professionals, vrijwilligers en inwoners elkaar helpen in de aanpak tegen eenzaamheid? In de publicatie ‘Preventie van eenzaamheid. Bouwstenen voor beleid’ heeft Movisie op een rij gezet wat er bekend is over de preventie van eenzaamheid en welke veelbelovende manieren er zijn om aan preventie van eenzaamheid te werken.
Deze publicatie beschrijft wat we weten over wat werkt bij een preventieve aanpak van eenzaamheid en staan stil bij risicogroepen, risicofactoren en beschermende factoren. De publicatie eindigt met aanbevelingen voor gemeenten, (sociale) professionals en inwoners om werk te maken van de preventie van eenzaamheid.Eenzaamheid kan leiden tot verschillende ernstige gezondheidsproblemen.
Bron en meer informatie: website Movisie
Eenzaamheid wordt vaak beschouwd als een eenduidig probleem dat met passende maatregelen kan worden aangepakt. Eenzaamheid is complexer. Gaan we beter kijken, dan zien we dat eenzaamheid in alle levensfasen voorkomt. Ook wordt eenzaamheid vaak gezien als iets eendimensionaals: het heeft een negatieve connotatie en is onwenselijk. Nadere beschouwing laat zien dat eenzaamheid soms onvermijdelijk is, en nu en dan is alleen zijn zelfs onmisbaar. Deze vorm van eenzaamheid, of misschien beter alleen zijn, staat in de huidige tijd steeds meer onder druk.
In de verkenning De vele kanten van eenzaamheid verkent de RVS deze spanning en onderzoekt hij of er mogelijkheden zijn om het lijden, als dat er is, te verzachten. Dat is allesbehalve een makkelijke opgave, het luistert nauw en vraagt om een benadering die rekening houdt met de situatie van de persoon. Het veelzijdige beeld dat verschijnt, maakt dat het niet werkt om eenzaamheid te bestempelen als een beleidsprobleem dat om een oplossing vraagt. In deze verkenning laat de RVS zien wat wel en wat niet kan en hoe fijnmazig interventies moeten zijn.
De gemeente Amsterdam werkt met de ‘Aanpak Eenzaamheid Amsterdam’ aan het terugdringen van eenzaamheid in de stad. Maar wat wordt onder eenzaamheid verstaan en waar in de stad en bij wie komt het veel voor? Om een beter beeld te krijgen van het voorkomen van deze problematiek in de stad heeft OIS dit in kaart gebracht, voornamelijk op basis van cijfers uit de Amsterdamse Gezondheidsmonitor van de GGD.
Dertien procent van de Amsterdammers van 19 jaar en ouder is ernstig eenzaam. Dat is meer dan in voorgaande jaren en ook meer dan landelijk (10%). Niet alleen 75-plussers kampen vaak met eenzaamheid, maar het komt ook vaak voor onder 45-64 jarigen. Verder komt eenzaamheid relatief vaak voor onder mensen die gescheiden zijn, weduwe of weduwnaar zijn, onder mensen van niet-Nederlandse herkomst en in Osdorp en De Bijlmer. Eenzaamheid hangt samen met een tekort aan financiële middelen en een lage opleiding. Mensen met gezondheidsklachten zijn vaker eenzaam en eenzaamheid geeft ook meer kans op gezondheidsproblemen.
Meer van deze feiten en een kort overzicht van werkzame elementen in het verminderen van eenzaamheid zijn te vinden in de hier te downloaden factsheet. Tegelijkertijd is vanuit het Amsterdams Netwerk Eenzaamheid een boek uitgekomen dat verslag doet van de Aanpak Eenzaamheid Amsterdam: ‘Lonely in Mokum - Reisgids Verbonden Stad’.
Eenzaamheid wordt als een belangrijk sociaal vraagstuk gezien. Toch was deze aandacht voor het vraagstuk er niet altijd. Het eerste advies van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) over eenzaamheid kwam uit in 1997. Na dit advies is de aandacht voor eenzaamheid als sociaal probleem in Nederland gegroeid, ook bij Movisie. In dit essay geven vijf experts antwoord op de vraag: Waar zouden we meer aandacht aan moeten besteden bij het aanpakken van eenzaamheid?
De deskundigen onderstrepen nog eens dat we precies moeten zijn over de problematiek waar we iets aan willen doen. Eenzaamheid kent vele gezichten en kan niet in zijn algemeenheid ‘bestreden’ worden. Bovenal komt uit de interviews een helder beeld naar voren van onderwerpen waar we nog veel winst kunnen behalen.
Bron en meer informatie: website Movisie
In dit dossier verzamelen we kennis over de werkzame factoren bij het verminderen van eenzaamheid. Daarmee willen we overheden, professionals en burgers ondersteunen bij het succesvol verminderen van eenzaamheid. Dit dossier is een zogeheten groeidocument en wordt aangevuld op basis van nieuwe inzichten over effectieve aanpakken van eenzaamheid.
Hoewel eenzaamheid herkend wordt als een belangrijk maatschappelijk vraagstuk, worstelen beleidsmedewerkers en zorg- en hulpverleners in veel gemeenten met de vraag hoe zij eenzaamheid op een duurzame en systematische manier kunnen aanpakken. In dit dossier bieden we een overzicht van de belangrijkste werkzame factoren, en van veelbelovende aanpakken.