0-meting Monitor Masterplan Zuidoost

5 juni 2023

Suzanne Wolf, Hans Schoemaker, Conny Tjin, Idske de Jong, Bas Broekhuizen

Om de ontwikkelingen gedurende de looptijd van het Masterplan te kunnen volgen is deze monitor ontwikkeld. Het resultaat is een samenwerking tussen het Masterplan als opdrachtgever en O&S en de onderzoekadviseurs van het stadsdeel Zuidoost als gezamenlijke opdrachtnemer. Op verzoek van het Masterplan worden de indicatoren en de streefwaarden herijkt, zodat ze beter aansluiten bij de doorbraken en dat per thema en strategisch doel de verschillende onderliggende doelen kunnen worden gevolgd. O&S en de onderzoeksadviseurs van de stadsdelen hebben gezamenlijk met de programmaregisseurs van de strategische doelen de set indicatoren gekozen om te kunnen monitoren. O&S heeft vastgesteld of de betreffende indicatoren beschikbaar zijn en kunnen worden berekend.

Na akkoord op deze indicatorenset door het Masterplan heeft O&S de data verzameld en hebben de onderzoeksadviseurs van Zuidoost onderliggend rapport, de eerste monitor Masterplan Zuidoost geschreven.

De cijfers hebben zoveel mogelijk betrekking op het jaar 2021, het jaar dat het Masterplan van start ging. In de bijlage is een overzicht opgenomen met de indicatoren en voor welke jaren zij beschikbaar (zullen) zijn. Een aantal indicatoren zijn nog niet beschikbaar. Getracht wordt deze via een lokale enquête in Zuidoost te verzamelen, zodat ze in de volgende monitors opgenomen kunnen worden.

Het Masterplan is een flexibel plan dat zich voegt naar de behoeften van de bewoners in het stadsdeel. Hierdoor is het goed mogelijk is dat doelen en indicatoren in de loop der tijd enigszins zullen wijzigen. Meer informatie over het Masterplan Zuidoost en de alliantiepartners is te vinden op zoiszuidoost.nl.

Inleiding

Aanleiding Monitor

Sinds 2021 heeft Zuidoost een Masterplan met een looptijd van 20 jaar. Door middel van het Masterplanwillen de alliantiepartners doorbraken op onderstaande vijf ambities realiseren:

Inwoner zijn van Zuidoost betekent dat je in alle opzichten volwaardig, geaccepteerd en gerespecteerd burger bent van Amsterdam;
In Zuidoost opgroeien en wonen betekent dat je veilig en goed woont en over straat kunt gaan;
In Zuidoost opgroeien en wonen betekent dat je alle kansen en mogelijkheden hebt om je te ontwikkelen, te groeien en talenten te ontplooien;
In Zuidoost zijn we trots op onze positie als economische toplocatie, op ons ondernemerschap en onze creativiteit en investeren we wederkerig daarin en in werk voor onze inwoners;
Zuidoost verandert het bestuur: In Zuidoost heb je te maken met één overheid, die transparant, flexibel en effectief is en stuurt vanuit het belang van haar inwoners en van het gebied.

Naast de ambities van het Masterplan Zuidoost is een drietal onderwerpen toegevoegd die de komende jaren voor het stadsdeel van groot belang zijn en gemonitord worden, nl:

Inwoner zijn van Zuidoost betekent dat je zelfredzaam bent en meedoet, gefaciliteerd via een
laagdrempelige sociale basis in de wijk
In Zuidoost opgroeien en wonen betekent dat je je eenvoudig fysiek kunt verplaatsen in een schone, hele en veilige openbare ruimte;
In Zuidoost professionaliseren we de infrastructuur van kunst en cultuur met als doel het verbreden en verdiepen van het aanbod.

Aansluiting op Meerjarenprogramma Masterplan Zuidoost 2023-2026

Deze monitor sluit aan bij het Meerjarenprogramma Masterplan Zuidoost 2023-2026. In het meerjarenprogramma worden de doorbraken voor de komende twintig jaar op hoofdlijnen uitgewerkt voor de komende vier jaar. De strategische doelen zijn onderverdeeld naar vijf thema’s:

Inclusie & Participatie

Inwoner zijn van Zuidoost betekent dat je in alle opzichten volwaardig, geaccepteerd en gerespecteerd burger bent van Amsterdam.

Veilig en prettig wonen en leven

In Zuidoost opgroeien en wonen betekent dat je veilig en goed woont en over straat kunt gaan
In Zuidoost opgroeien en wonen betekent dat je je eenvoudig fysiek kunt verplaatsen in een schone, hele en veilige openbare ruimte.

Gelijke kansen

Inwoner zijn van Zuidoost betekent dat je zelfredzaam bent en mee doet, gefaciliteerd via een laagdrempelige sociale basis in de wijk.
In Zuidoost opgroeien en wonen betekent dat je alle kansen en mogelijkheden hebt om je te ontwikkelen, te groeien en talenten te ontplooien.

Werk & Economie

In Zuidoost zijn we trots op onze positie als economische toplocatie, op ons ondernemerschap en onze creativiteit en investeren we wederkerig daarin en in werk voor onze inwoners.

Kunst & Cultuur

In Zuidoost professionaliseren we de infrastructuur van kunst en cultuur met als doel het verbreden en verdiepen van het aanbod.

In dit rapport worden deze strategische doelen gemonitord. De vijfde ambitie betreft de interne organisatie en wordt niet gemonitord. De volgorde van de strategische doelen van het meerjarenprogramma worden in de monitor overgenomen.

De ontwikkelingen in Zuidoost worden op het outcome-niveau gevolgd zodat, wanneer daartoe aanleiding is, kan worden bijgestuurd.

Stadsdeel- en gebiedsniveau

Het Masterplan heeft strategische doelen (ambities), doorbraken, en opgaven geformuleerd op stadsdeelniveau en voor de vier -gebieden voor het gebiedsgericht werken (GGW). De indicatoren worden daarom – voor zover als mogelijk is- getoond op zowel stadsdeel- als GGW-gebiedsniveau. Omdat Bijlmer West een ontwikkelgebied met weinig inwoners is, zijn er geen enquêtegegevens voor dit gebied. De enquêtecijfers voor Zuidoost en Gaasperdam uit 2021 zijn inclusief Driemond; in 2023 zal Driemond niet meer worden meegenomen.

In sommige gevallen zijn doelen in het Masterplan op een lager geografisch niveau geformuleerd, bijvoorbeeld als hotspot rondom een winkelcentrum. In deze nulmeting beschikken we niet over cijfers op het niveau van deze hotspots. Als in de toekomst data op dit niveau beschikbaar komt, zullen we dit in beeld brengen.

Aandacht voor de zittende bevolking

De totaalcijfers geven de ontwikkeling in het gehele gebied Zuidoost weer. In het Masterplan is het echter nadrukkelijk de bedoeling de aanwezige bevolking meer kansen en een beter leven te bieden.

Vanaf de volgende meting zullen cijfers gedifferentieerd worden naar oude versus nieuw inwoners van Zuidoost. Zo kan gemonitord worden of de verbeteringen ten gunste van de zittende bevolking zijn en niet komen door de vestiging van meer kansrijke bewoners in de nieuwbouw.
Omdat dit een eerste nulmeting betreft, worden de cijfers van geheel Zuidoost weergegeven zonder onderscheid tussen de zittende bevolking en de vestigers.

Nog geen streefwaarden

Omdat het om een nulmeting gaat, zijn er nog geen streefwaarden vastgesteld. De cijfers voor Zuidoost worden daarom vergeleken met het Amsterdams gemiddelde. Als Zuidoost of een GGW-gebied slechter scoort dan stedelijk is dat in deze nul-monitor in het rood aangegeven, omgekeerd in het groen. Hierdoor wordt duidelijk op welke punten gefocust kan worden en op welk terrein het al goed gaat in Zuidoost.

In het vervolgtraject zullen streefwaarden worden vastgesteld voor de indicatoren. De streefwaarden moeten realistisch zijn binnen de context van Zuidoost. Dit betekent dat niet automatisch gestreefd zal worden naar het Amsterdams gemiddelde. Gezien de verschillende uitgangsposities tussen dit stadsdeel en de gehele stad zou dit niet realistisch zijn. Bovendien veranderen het stedelijk gemiddelde mee als gevolg van veranderingen in Zuidoost en de andere stadsdelen.
Begin 2024 komt er een één-meting, waarin de beginsituatie en de recente situatie vergeleken worden met de streefwaarden.
Als gevolg van de activiteiten vanuit het Masterplan is het te verwachten dat een aantal indicatoren zich in eerste instantie in de ‘verkeerde’ richting zullen bewegen. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat er meer meldingen van bewoners binnenkomen of dat sprake is van een lagere tevredenheid. De streefwaarden moeten daarom op lange termijn worden bezien.

Auteurs: Hans Schoemaker, Suzanne Wolf (Zuidoost), Marloes de Hoon, Idske de Jong (O&S)