Deel 1: Kansen voor gevolgbeperking overstromingen in Amsterdam

Dit rapport betreft een inhoudelijke bouwsteen voor verschillende (gemeentelijke) trajecten. Het is nadrukkelijk een studie, er worden nog geen bestuurlijke keuzes in voorgelegd of gepresenteerd. Medio 2022 wordt aan deze rapportage (gericht op ruimtelijke ontwikkeling en gebiedsontwikkeling) het onderdeel bestaande stad toegevoegd, zodat een complete thematische studie ontstaat.

Samenvattend bevatten deel A en B van deze rapportage achtergrondinformatie over overstromingsrisico’s en zeespiegelstijging. Deel C schetst de ruimtelijke implicaties voor Amsterdam en deel D biedt een toolbox met mogelijke maatregelen. In deel E staat het demonstratieproject Haven-Stad centraal.

Waterveiligheid is een van de opgaven in Amsterdam waar de gemeente en waterschappen zich voor gesteld zien staan in het kader van klimaatadaptatie.
De thematische studie waterveiligheid geeft inzicht in de mogelijkheden om via ruimtelijke ontwikkeling en gebiedsontwikkeling de gevolgen van mogelijke overstromingen in Amsterdam te beperken in termen van schade en slachtoffers. Op hoofdlijnen zijn de bevindingen en aanbevelingen reeds opgenomen in de Omgevingsvisie Amsterdam 2050, in het hoofdstuk ‘Duurzame stad’.

De kans op een overstroming is klein, maar de impact indien het plaatsvindt is groot. Als land, regio en gemeente voegen we steeds meer kapitaal toe achter de dijken. Dat betekent dat de impact bij een overstroming steeds groter wordt. Door (versnelde) zeespiegelstijging zal de kwetsbaarheid voor overstromingen van met name West-Nederland in de toekomst verder toenemen.

Overstromingen in Amsterdam kunnen optreden vanuit de Noordzee (via IJmuiden), de Lek, het Markermeer en de regionale watersystemen. De kans op een overstroming varieert per locatie (van 1 x in de 100 jaar tot 1 x in de 100.000 jaar) en dat geldt ook voor de overstromingsdiepte (van 20 cm tot meer dan 5 meter in de diepe polders).

De ruimtelijke ordening kan een belangrijke rol spelen bij het omgaan met (versnelde) zeespiegelstijging. Het gaat hierbij met name om het toekomstbestendig maken van het gehele watersysteem. Het is van belang om ervoor te zorgen dat ruimtelijke ontwikkelingen dit faciliteren en niet blokkeren, en dat nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen waterrobuust worden aangelegd, o.a. in relatie tot een mogelijke peilopzet in het Noordzeekanaal en Markermeer. Regionale en landelijke samenwerking is hierbij noodzakelijk en loopt reeds.

In de ruimtelijke inrichting kunnen op verschillende ruimtelijke schaalniveaus concrete maatregelen worden genomen ten behoeve van gevolgbeperking. Daarnaast kunnen in diep overstroombare gedeelten bij voorkeur geen vitale en kwetsbare functies gepland worden, tenzij robuust ontworpen.

Bron: Defacto Stedenbouw, in opdracht van de Gemeente Amsterdam en Waternet

Afbeelding credits

Icon afbeelding: IJburg / fotograaf Edwin van Eis

Downloads