Een smartphone kan de les verlevendigen met bijvoorbeeld een online quiz en effectieve leer-apps. Maar de voordelen wegen voor de meeste leraren niet (meer) op tegen de nadelen. De roep om een landelijk verbod op smartphones op scholen wordt dan ook steeds luider. Het Amstelveen College wacht niet op overheidsbeleid en wordt met ingang van volgend schooljaar een smartphonevrije school. Dat besluit is niet over één nacht ijs gegaan; de reacties lopen uiteen van opluchting en blijdschap tot onbegrip en praktische zorgen. Kennisland ondersteunt de school en geeft samen met leerlingen, ouders en onderwijspersoneel invulling aan het besluit. Wat is er nodig om dit te laten werken?

Het uitgangspunt van het Amstelveen College is dat ze leerlingen op een verantwoorde manier willen leren omgaan met technologie. Daarom gebruiken leerlingen laptops op school, volgen alle leerlingen in de onderbouw het vak digikunde, kunnen leerlingen als eindexamenvak informatica kiezen en wordt het media- en makerslab uitgebreid. Maar de smartphone zorgt voor veel hoofdbrekens; de balans tussen voordelen en negatieve effecten is zoek. We zien achteruitgang in concentratie, sociaal-emotionele ontwikkeling en sociale veiligheid voor leerlingen, en afnemende motivatie van leraren. Vanaf september geldt: smartphone thuis of in de kluis. Leerlingen, leraren én medewerkers maken geen gebruik meer van hun smartphone op school; niet in de lessen, maar ook niet in pauzes of tussenuren. Een ingrijpend besluit dat alleen goed kan werken als we alle betrokkenen meenemen in het proces. 

Naast veel positieve reacties, roept dit besluit ook zorgen en weerstand op. Daarom gaan we met leerlingen, ouders, docenten en de medezeggenschapsraad in gesprek over de praktische uitvoering van dit besluit. 

Hoe kunnen we gezamenlijk een succes maken van de verwachte opbrengsten: een beter pedagogisch en sociaal klimaat, rust en aandacht voor elkaar, veiligheid en energie in de school? 

Het Amstelveen College zet in op een normverschuiving, door samen met leerlingen, ouders, docenten en andere betrokkenen de tekening ‘smartphonevrije school 2023’ in te kleuren. Kennisland begeleidt het proces door een collectief bewustwordingsproces in gang te zetten op school en uitgangspunten en randvoorwaarden te formuleren voor het succesvol invoeren van het smartphonevrije beleid (op basis waarvan evaluaties kunnen plaatsvinden). Daarnaast bedenken we samen met de betrokkenen ideeën en oplossingsrichtingen voor uitzonderingen, neveneffecten en specifieke casussen.

Een co-creërende aanpak

Deze opdracht vraagt bij uitstek om een cocreërende aanpak. Dat wil zeggen dat we vanaf het begin een groep vertegenwoordigers van alle betrokken partijen (leerlingen, ouders, docenten) willen laten meebouwen aan de aanpak. Na elke fase checken we bij deze kerngroep hoe zij het proces ervaren en of we activiteiten moeten aanpassen. 

  • Fase 1: We bedenken met de kerngroep welke zorgen er leven en waar we rekening mee moeten houden. Hoe maken we dit traject zo leuk mogelijk en hoe kunnen we zoveel mogelijk leerlingen, ouders en medewerkers bereiken?
  • Fase 2: We doen onderzoek in en om de school. Kennisland gaat met zoveel mogelijk leerlingen, ouders en medewerkers in gesprek. Aan de hand van vragenkaarten en een enquête halen we zorgen, vragen, behoeften en ideeën op en brengen we het collectieve gesprek op gang over het Amstelveen College als smartphonevrije school.
  • Fase 3: Tijdens bijeenkomsten voor leerlingen, ouders en medewerkers brainstormen we over oplossingen voor zorgen die we tijdens het onderzoek hebben opgehaald. Ook komen we samen tot vijf belangrijke voorwaarden om van de smartphonevrije school een succes te maken.
  • Fase 4: Tijdens een slotbijeenkomst voor alle betrokkenen koppelen we terug wat we gedurende het hele traject hebben opgehaald.

We hebben veel ervaring opgedaan met het helpen ontwikkelen van een smartphonevrijbeleid op het Amstelveen College en delen graag onze inzichten met dit inspiratiepakket waar alle scholen wat aan hebben.

Afbeelding credits

Icon afbeelding: Smartphonevrije school

Downloads