Wouter van Eck is medeoprichter en boer Voedselbos Ketelbroek bij Groesbeek, hij startte de avond. Hij begon met een verwondering. Hij brengt een recente opmerking aan ons nieuwe kabinet onder de aandacht. De opmerking was: schiet toch eens op met die apparaten om koolstof uit de lucht opslaan. Maar, geeft Van Eck gelijk mee, er is al een systeem hiervoor uitgevonden, daar hebben we geen dure apparaten voor nodig! We hebben hiervoor groene bladeren, elk blad heeft aan de onderkant huidmondjes die kooldioxine eten en slaan de bomen zo koolstof op. Een aanzienlijk deel van wat de bladeren maken gaat de bodem in. Het is magie, hiermee werd onze kale planeet ooit groen! De toon was gezet, Van Eck ging gelijk door. We zitten nu in een meervoudige crisis. De goede functies van onze bodems, de biodiversiteit en koolstofopslag, moeten worden terug gewonnen. Een ecologische bodembewerking maakt gezonde bodem die veel broeikasgassen vastlegt, de waterhuishouding verbeterd, weerbaar is tegen extremen en daarnaast ook nog een gezond voedselproductie en leefmilieu geeft.
In 2009 begon Van Eck Voedselbos Ketelbroek, het eerste voedselbos in NL. Het werd aangelegd tussen cultuurhistorisch verkaveld landschap. Niet elk cultuurhistorisch landschap is goed voor de bodem. Veel boerenlandschap bestaat tegenwoordig uit Engels raaigrasland, dit is een monocultuur, wat een ecologische ramp is, de bodem erodeert. Ketelbroek is een polycultuur, hier wordt de bodem niet gekeerd, en doen flora en fauna (en schimmels) hun werk qua bodemgezondheid. Het Voedselbos groeide snel en bracht elk jaar meer voedsel op. Het stress- en droogtejaar 2018 werd glansrijk doorstaan, terwijl de omringende boeren grote problemen op hun land hadden en veel extra geld, energie en water moesten inbrengen om nog iets te redden van hun oogst.
Veel bodems hebben tegenwoordig gebrek aan lucht en waterdoorlaatbaarheid. Zware machines drukken letterlijk de lucht eruit, dit geldt ook voor de stad. Maar op het land is alles echt gladgestreken, terwijl juist hogere plekken in landschappen gewenst zijn voor dieren en planten (bijvoorbeeld vluchtplekken bij wateroverlast). Als je functies als natuurbeheer, voedselproductie, waterberging, houtproductie etc weer kunt én mag combineren, dan zouden (grond)systemen als beschermde natuur en landbouw betere buren voor elkaar kunnen worden. Helaas laat de planologische regelgeving dit vaak niet toe. Er zijn allemaal aparte regelingen, afdelingen en subsidieregelingen, die de versplintering juist stimuleren. In principe zijn al veel functies op 1 kavel te combineren, helaas gebeurt het zelden. De overheid bepleit voor extensivering van het landschap, maar Van Eck bepleit voor intensivering van het landschap, meerdere functies op elkaar gestapeld, tegelijkertijd. Land dat maar 1 functie dient, die is af! Dan richt je alleen maar schade aan de bodem aan. De uitspraak om agrariërs uit te kopen om natuur te maken is Van Eck het niet mee eens. Dit is een groot misverstand! We moeten agrariërs juist helpen om gezond voedsel te produceren. Produceren met de natuur in plaats van tegen de natuur. Dus goede buur van elkaar worden.
Het herstellend vermogen van een bodem is fenomenaal, geeft Van Eck mee. Gebruik je geen mest, pesticiden en laat je de natuur haar werk doen dan gaat het herstelbodem heel snel en worden systemen weer aangesterkt. En onderschat de rol van fungi niet. In elke theelepelbodem ligt een paar honderd meter schimmeldraad. Schimmels kunnen dingen doen die plantwortels niet kunnen, ze hebben elkaar nodig. Schimmels halen bijvoorbeeld de watermoleculen uit de poriën, gaatjes in de bodem. Dit bieden ze aan plantwortels, waar ze weer suikers voor terug krijgen. Dit uitruil is geen liefde, maar een heuse ruilhandel, een verstandshuwelijk. Aan hand van Scale of Permanence van P.A. Yeoman toont Van Eck hoeveel tijd en moeite bepaalde zaken kosten om te veranderen. Wat ligt vast, wat is veranderbaar? Het traagst is het klimaat: na 150 jaar industriële revolutie vliegt het nu pas uit de bocht. Maar daarentegen kan met vergroenen, tegel wippen en ecologisch boeren de bodem al in 3 jaar tijd herstellen. Van Eck sluit af met zijn Engelse lievelingswoord: re-corver. Het is enerzijds herbedekken van kaal landschap maar ook herstellen van systemen.
Wouter van Eck is docent, medeoprichter en boer bij Voedselbos Ketelbroek (het oudste voedselbos in Nederland). Daarnaast is hij oprichter Stichting Voedselbosbouw Nederland
Watch this video externally on:
Vimeo
