Structurele winkelleegstand kan afnemen door transformatie van winkelpanden naar een andere functie zoals wonen, horeca of cultuur. Vooral vastgoed aan de rand van de winkelgebieden komt hier in aanmerking voor. In grotere gemeenten is ruim 2% winkelvastgoed op deze manier omgezet. De Nederlandse winkelleegstand is de afgelopen jaren sterk toegenomen; met een grote kans is een deel hiervan structureel. We ontwikkelen een model van de vastgoedmarkt in winkelgebieden, we analyseren hoe de structurele leegstand ontstaat en hoe deze kan worden verminderd. Het model is geschat op microdata over de huren en overige eigenschappen van winkels en ander vastgoed in Nederland in 2004-2016.

We laten zien dat de meeste winkelgebieden een duidelijk centrum hebben waar de winkelhuren het hoogst zijn. Met elke 100 meter afstand tot dit centrum dalen de huren met ongeveer 15%. De randen van de winkelgebieden zijn het meest kwetsbaar voor de leegstand: leegstand is daar bijna twee keer zo hoog als in het centrum. Door de relatief lage huren kunnen de randen echter aantrekkelijk zijn voor andere functies dan detailhandel; dit creëert ruimte voor transformaties.

Een daling van de consumentenvraag zoals de grote recessie leidt in ons model tot de leegstand aan de rand en tot transformaties van winkelpanden naar andere functies. Met behulp van een enquête onder 26 grote en middelgrote gemeenten vinden we empirische steun voor deze voorspelling. Ruim 2% van het vastgoed dat in 2010 winkel was, is tussen 2010 en 2016 omgezet naar een andere functie, vooral aan de rand van de winkelgebieden.

In een vervolgonderzoek kan dit model worden toegepast om de transformatiepotentieel in specifieke winkelgebieden te berekenen. In gebieden met een hoge vraag naar de grond kan de markt transformaties naar verwachting oppakken. In gebieden met een dalende vraag naar de grond gebeuren transformaties niet vanzelf en kan overheidssteun nodig zijn om structurele winkelleegstand op te lossen.

 

Auteur: Ioulia Ossokina

CPB Discussion Paper 352, 2 juni 2017

Bron: website CPB

Downloads