Gemeente Amsterdam Cluster Digitalisering, Innovatie en Informatie

De Platformcoop Accelerator - een verkenning naar AmsterDOENers in tech

30 september 2023

Nathalie van Loon

Beschrijving

Amsterdam wil een veerkrachtige en duurzame stad zijn met een inclusieve en sterke lokale én digitale economie. De afgelopen jaren heeft het denken over hoe we dit kunnen vormgeven een vlucht voorwaarts genomen. Er is een beweging naar een economisch paradigma dat het welzijn van mens en planeet centraal zet, waarin ruimte is voor de gemeenschap en een vorm van waarde die zich niet in geld laat uitdrukken.

Tegelijkertijd ondergaat de stad een ongekende digitale transformatie. Van de dagelijkse boodschappen tot het datingleven, van mobiliteit tot zorg: in elk domein van het leven loop je tegen de effecten van deze digitalisering en platformisering aan. In bijna alle gevallen wordt deze transformatie nu door grote tech-bedrijven geleid. De zogeheten platformeconomie behelst zowel bezorgdiensten en schoonmaakdiensten als taxi’s en onderwijstools.

De Amsterdammer is vaak geen deelgenoot van deze veranderingen, maar vooral consument. We komen er steeds meer achter dat het om businessmodellen gaat die vooral waarde onttrekken aan de buurt en de stad. De datahonger van Big Tech dringt door tot in de haarvaten van onze samenleving. Werknemers worden onderdeel van de ‘gigeconomie’ en het lukt noch de overheid noch vakbonden om deze precaire werkenden adequaat te beschermen. Zo heeft de digitale transitie een enorme impact op arbeidsrechten en zelfbeschikking, maar ook op buurten, gemeenschappen en de lokale economie.

Doelstellingen van een platformcoops incubator/ accelerator:

Ondernemers begeleiden in het opzetten van hun business en met hen een businessplan, strategie en platform opzetten (en eventueel registratie bij de Kamer van Koophandel als coop). Koppeling aan financiering.
Opzetten publiek-collectieve partnerships, verbetering van vestigingsklimaat voor platformcoops, ambtenaren leren over coops en samen onderzoeken hoe je institutionele obstakels weg kan nemen.

Het coöperatief bedrijfsmodel biedt veel voordelen. Mensen hebben behoefte aan meer democratische vormen van produceren en consumeren. Er worden lokale gemeenschapsgedreven platformen opgezet waarop data ethisch beheerd wordt en waarvan werknemers mede-eigenaar zijn.

We zien bij deze democratische bedrijven een hogere kwaliteit banen met een eerlijke betaling, ze zijn veerkrachtiger dan andere bedrijfsvormen en de controle over het bedrijf blijft bij de werknemers of leden. In het digitale domein is er is meer controle over privacy, transparantie en wordt er ingezet op democratisch databeheer.

De zogeheten platformcoops gebruiken een coöperatief en democratisch bedrijfsmodel dat gebruik maakt van een online platform. Ze vormen een alternatief voor het dominante venture capital-gedreven bedrijfsmodel voor online platforms. Platformcoops zijn in bezit en beheer van de mensen die er het meest afhankelijk van zijn, de gebruikers, leden, werknemers en andere relevante stakeholders.

Om als platformcoop te concurreren met centrale, wereldwijd opererende commerciële
platformen, is lokale, nationale en internationale samenwerking essentieel. De incubator zal kennis delen tussen internationale en Amsterdamse initiatieven. De workshop met CoopCycle en gesprekken met energiecoöperaties leerden ons over de manier waarop men software-ontwikkeling gezamenlijk financiert.