Simon Drolsbach, Priya Nair en Louisa van den Brink in gesprek met Faezeh Mohammedi en het publiek over inclusief design (picture by openresearch)
De sessie was ontstaan nadat de sprekers van twee apart geplande sessies - eentje over inclusief ontwerpen en de ander over ontwerpen voor wilde dieren in de stad - door omstandigheden besloten ter plekke de koppen bij elkaar te steken. Het resultaat was een vloeiende dialoog waaruit bleek dat de ontwerpregels voor zowel mens als dier goed samengaan.
Wanneer we na enig beraad om de lange tafel hebben plaatsgenomen, worden de uitgangspunten van inclusief ontwerp ons aangereikt door programmamanger Faezeh Mohammadi (Pakhuis de Zwijger). Op basis van de geleerde lessen uit de debatreeks Designing Cities for All. legt zij uit dat één ervan inhoudt dat je inclusiviteit in een stad alleen kunt bereiken als je van hier van tevoren, in je ontwerp, al bij stilstaat.
Keuzes en context
Daarbij moet inclusiviteit breed geinterpreteerd worden, en tegenlijkertijd moeten er keuzes worden gemaakt: wanneer je een bepaalde plek in een stad voor de één ontwerpt sluit je een ander uit. Tegelijkertijd kan een andere plek juist weer meer voor de ander worden ontworpen. Context is daarbij van groot belang: wat op de ene plek werkt, werkt niet altijd op de andere plek.
Dat laatste wordt door het publiek herkend. "Ik heb me in het buitenland weleens bezig gehouden met het plaatsen van bushokjes op een kaart, maar er bestond voor die bussen geen tijdschema", vertelt iemand uit het publiek. Een andere toehoorder herkent het belang van context ook."Het is moeilijk om vanuit je kantoor iets te ontwerpen voor een plek in de stad die je niet zelf kunt 'voelen'.
Faezeh Mohammadi (Pakhuis de Zwijger) in gesprek over inclusief design op de AMS Conference 2024 (foto door redactie openresearch)
Faezeh Mohammadi (Pakhuis de Zwijger) in gesprek over inclusief design op de AMS Conference 2024 (foto door redactie openresearch)
Een infrastructuur voor egeltjes
Wat dieren betreft is dat voelen nog moeilijker, zo blijkt wanneer Louisa van den Brink (urban designer), Simon Drolsbach (urban mobility expert) and Priya Nair (ecoloog) de presentatie overnemen. Aan de hand van een foto van een kleine overdekte fietsenstalling krijgen we te horen dat deze plek in tegenstelling to wat we denken een favoriete stek is van veel egeltjes.
Maar ontwerp voor dieren gaat over veel meer dan een fietsenstalling. Met de egeltjes als voorbeeld laten de consultants zien dat we ook na moeten denken over infrastructuren in de stad, zodat ze veilig van de ene egelvriendelijke plek naar de andere kunnen. De dieren leggen namelijk nogal wat afstanden af. Volgens de consultants is het probleem vaak dat er weinig data zijn over dieren waardoor ze niet worden meegenomen in ontwerptrajecten. Ook ecologen zitten vaak niet of te laat aan tafel.
Vanuit de zaal wil iemand weten hoe het zit met beleid in Nederlandse steden rondom diervriendelijk ontwerpen. "Ik kom uit Zuid-Afrika en daar zit men over het algemeen niet te wachten op meer dieren in de stad", licht hij toe. Wanneer iemand opmerkt dat de dieren evengoed de stad in komen, knikt hij, maar zijn opmerking is volgens de presentatoren zee begrijpelijk: 'Ontwerpen voor egeltjes is één ding, als je te maken hebt met gevaarlijker dieren is het een ander verhaal.'
Misschien is de kunst dan toch vooral om een stad zodanig inclusief te kunnen ontwerpen dat het ontwerp het conflict tussen mens en dier vermindert. En wat dat betreft ook maar meteen tussen mens en mens.