Opinieonderzoek demonstratievrijheid

Het aantal demonstraties in Nederland (maar ook internationaal) is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Waar begin deze eeuw in ‘demonstratiehoofdstad’ Den Haag 350 demonstraties per jaar waren, werden er in 2021 1.874 geteld.

Nationale en internationale wetgeving bieden geen ruimte om meningen die als kwetsend worden ervaren te verbieden. Ook mogelijk kwetsende uitingen vallen onder de vrijheid van meningsuiting en worden door het demonstratierecht beschermd. Alleen uitingen die aanzetten tot haat, discriminatie of geweld kunnen bestraft of verboden worden.

Enige overlast en hinder van een demonstratie moet in principe door omstanders, winkeliers en omwonenden geduld worden. Maar het kan op gespannen voet staan met punt 2 van het deel van de grondwet dat hierboven is geciteerd.

Het demonstratierecht beschermt ook spontane, niet aangemelde demonstraties. Het is in Nederland verplicht om een demonstratie aan te melden, maar een demonstratie mag niet ingeperkt of verboden worden alleen omdat een kennisgeving niet (tijdig) is ingediend.

Het demonstratierecht beschermt vreedzaam protest. Het gebruik van geweld is verboden. De politie moet een demonstratie beschermen tegen geweld van vijandig publiek. Een demonstratie inperken, laat staan verbieden, vanwege (dreigend) geweld door vijandig publiek is vaak in strijd met de mensenrechten.

Om beter inzicht te krijgen in de kennis en opvattingen van de Nederlandse bevolking met betrekking tot dit onderwerp heeft I&O Research in opdracht van Amnesty International een opinieonderzoek uitgevoerd.