Demonstraties in coronatijd

Informatievoorziening en besluitvorming door de politie voorafgaand aan en tijdens de demonstraties op 1, 2 en 3 juni 2020

Op 25 mei 2020 overleed George Floyd, een 46-jarige Afro-Amerikaanse man, in de Verenigde Staten als gevolg van politiegeweld. Floyd stierf nadat een politieagent met zijn knie bijna negen minuten op Floyds nek leunde, terwijl deze geboeid met zijn buik op straat lag. De beelden van dit politiegeweld zijn gefilmd en wereldwijd uitgezonden.

Dit politiegeweld leidde binnen en buiten de Verenigde Staten tot demonstraties tegen racisme. In Nederland is op 1 juni in Amsterdam, op 2 juni in Den Haag en op 3 juni in Rotterdam tegen racisme gedemonstreerd. Later volgden meer demonstraties in andere Nederlandse steden. Op het moment van deze demonstraties raakten in Nederland nog steeds mensen met het coronavirus besmet. Om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, is het noodzakelijk om – ook bij demonstraties – ten minste anderhalve meter afstand van andere mensen te houden. Dit kan betekenen dat omwille van de gezondheid het recht op demonstreren wordt beperkt, zoals omschreven in de Grondwet en de Wet openbare manifestaties (Wom).

In Amsterdam kwamen duizenden mensen naar de demonstratie op de Dam. Hierbij konden door de grote opkomst de demonstranten geen anderhalve meter afstand tot elkaar houden. De demonstratie in Den Haag verliep zonder noemenswaardige incidenten. De grote opkomst voor de demonstratie in Rotterdam was aanleiding om in te grijpen, omdat de anderhalve meter niet meer gewaarborgd kon worden. Het verschil in verloop van de demonstraties vormt voor de Inspectie Justitie en Veiligheid (hierna: Inspectie) de aanleiding om de handelwijze en het handelingsperspectief van de politie voorafgaand en tijdens de demonstraties te onderzoeken.