“Hoe kunnen we meer uit de gemeenschap halen voor de invulling van individuele wensen en behoeften van iemand met dementie?” Rond deze vraag voerde Kennisland in de periode juni tot oktober 2022 een actieonderzoek uit in opdracht van de gemeenten Hilversum en Wijdemeren, in samenwerking met Netwerk Dementie Gooi en Vechtstreek en King Arthur Groep. Onze lessen en aanbevelingen vind je in deze publicatie.
Zeven mensen met dementie en hun mantelzorgers (inwoners van Hilversum en Wijdemeren) stonden centraal in het actieonderzoek. Een groep zorgprofessionals, ervaringsdeskundigen en vrijwilligers (die we netwerkbegeleiders noemen) is vervolgens aan hen gekoppeld. Vanuit het perspectief van de deelnemers zijn de netwerkbegeleiders zich gaan verdiepen in wat een zinvolle daginvulling eigenlijk inhoudt en wat er nodig is om daar invulling aan te geven. In een zogenoemd leerteam hebben de netwerkbegeleiders de inzichten uit de individuele casussen omgezet in algemene lessen en concrete acties.
Deze publicatie geeft aan de hand van zeven persoonlijke verhalen concrete aanbevelingen voor hoe we als buurtgenoot, zorgverlener of beleidsmaker kunnen bijdragen aan een zinvolle daginvulling voor mensen met dementie. In het eerste deel word je meegenomen in de verhalen van de mensen met dementie die deelnamen aan dit actieonderzoek. Het tweede deel beschrijft het actieonderzoek zelf. In het derde deel lees je de lessen en aanbevelingen die uit het onderzoek volgden en het vierde deel biedt een handreiking om zelf aan de slag te gaan met een leerteam om mensen met dementie in jouw omgeving te helpen aan een zinvolle daginvulling. Hierin lees je over de aanpak en vind je materialen om zelf een leerteam op te zetten.
Lessen voor de lokale gemeenschap, de gemeente en de zorg
Samen met de netwerkbegeleiders haalden we algemeen geldende lessen uit de persoonlijke verhalen van de deelnemers met dementie. Lessen die niet zozeer iets zeggen over wat een zinvolle daginvulling is, maar wat er nodig is om tot een zinvolle daginvulling te komen. Vanuit de lokale gemeenschap, maar ook vanuit gemeenten en professionele zorg. Dit zijn:
- Zie de mens(en)
- Maak ruimte voor laagdrempelige ontmoeting
- Herijk de rollen in het netwerk
- Verbind en geef overzicht
- Maak ruimte voor leerteams
Lees in de publicatie wat elke les precies inhoudt. Elke les is gekoppeld aan een aantal concrete aanbevelingen en onderbouwd met voorbeelden van de mensen met dementie die we hebben gevolgd in dit onderzoek. Onder les 1 kaarten we bijvoorbeeld het belang aan van investeren in een dementievriendelijke samenleving. Eén van de aanbevelingen daarbij is:
Stimuleer inwoners van je gemeente om zelf in actie te komen. Bijvoorbeeld door middel van een campagne rondom de vraag: Welke kleine stap kan jij maken om iemand met dementie een zinvolle dag te bezorgen?
Zelf aan de slag met leerteams
De methode van dit actieonderzoek bleek een waardevolle manier om verschillende betrokkenen samen te brengen en via persoonlijke verhalen beter in beeld te krijgen wat er binnen een gemeenschap nodig is om te voorzien in de behoeften van mensen met dementie. Daarom geven we in deel vier handvatten om zelf aan de slag te gaan met leerteams. Want waarom het wiel opnieuw uitvinden als er al een werkende methode bestaat?
We leggen uit hoe je een leerteam samenstelt, geven aan de hand van een routekaart en een reisgids weer hoe je het proces doorloopt en delen de gespreksbladen die de netwerkbegeleiders gebruikten om de gesprekken met de mensen met dementie, hun naasten en het netwerk te voeren.