Familieverhalen
Al bijna vier eeuwen spelen familieverhalen van Suriname en Amsterdam zich af op, of tussen, twee continenten. Dankzij brieven, cassettebandjes en smartphones is het contact tussen familieleden aan beide kanten van de oceaan altijd hecht geweest. Van zeventiende-eeuwse boodschappenlijstjes tot foto’s met lieve briefjes rond de Surinaamse onafhankelijkheid in 1975.
Vele Surinaamse families hebben een Amsterdamse geschiedenis. Zo ontstond de Surinaamse familie Frijmersum op het Museumplein, tijdens de koloniale Wereldtentoonstelling in 1883, waar twee voorouders tentoongesteld werden.
Johannes Charles leefde in de 19de eeuw in vrijheid in Amsterdam, maar zijn zoon Gideon in slavernij in Suriname. De zusters Trowidjojo reisden in 1900 van Java naar Suriname om daar als contractarbeiders te gaan werken. Hun reis liep via Amsterdam, belangrijke schakel in de geschiedenis van beide plaatsen.
En ook in Amsterdam hebben veel families een belangrijke Surinaamse geschiedenis. Zoals Pilar, Minnie en Idriss Madimin, wiens grootouders uit Suriname naar Nederland verhuisden, terwijl hun verdere voorouders uit India, Java, China, Afrika en Europa naar Suriname kwamen.
Surinaams-Amsterdamse coproductie
De verhalen in deze tentoonstelling zijn opgespoord door onderzoekers van het Stadsarchief Amsterdam en het Nationaal Archief Suriname. Zij zochten hiervoor in de collecties van deze archieven, en in collecties van particulieren. Ook putten zij uit de orale traditie, waarin belangrijke gebeurtenissen van generatie op generatie worden doorverteld. Deze bundeling van krachten heeft gezorgd voor een meerzijdig vernieuwend perspectief op de eeuwenoude banden tussen Suriname en Amsterdam.
Famiri Familie – de tentoonstelling
De kleurrijke installatie bestaat uit zeven historische verhalen – in een context van slavenhandel en slavernij, kolonialisme, gedwongen migratie en uitbuiting gaan ze bovenal over vindingrijkheid, veerkracht, overleven en verzet, verhalen die zijn overgedragen van generatie op generatie. Meerdere nazaten van de families die voorkwamen in de historische bronnen, deelden hun persoonlijke verhaal. Door het perspectief van familie ontstaat ruimte voor nuance en complexiteit. Want wat betekent famiri, als de banden met je bloedverwanten en geboortegrond met geweld worden verbroken? Als je al dan niet vrijwillig aan boord gaat van een zeilschip of oceaanstomer, wie neem je dan in vertrouwen? Op deze manier geeft Famiri Familie een gezicht aan een grotere abstracte geschiedenis.
Publieksbegeleiding, educatie en programmering
De verhalen worden ondersteund door audiofragmenten van nazaten als Dimitri Madimin en Jörgen Raymann, en jonge makers, zoals spoken word artiesten Josh & Robs en Stefanie Sewotaroeno. Surinaamse en Nederlandse filmmakers – Kevin Headely, Idi Lemmers, Charisa Chotoe en Steven Elders – maakten een mini-documentaire over de Wereldtentoonstelling in Amsterdam in 1883 en de familiegeschiedenissen die daarmee verbonden zijn. De tentoonstellingsteksten zijn te beluisteren in het Nederlands en Sranantongo. Er worden workshops Surinaamse genealogie aangeboden en zijn er inloopmiddagen om bezoekers te stimuleren onderzoek te doen naar hun eigen band met deze gedeelde geschiedenis tussen Suriname en Amsterdam.
Audiotour en mini-documentaire
Op de tentoonstelling is een minidocumentaire te zien over de Surinaamse familie Frijmersum die gevormd werd door de Koloniale Wereldtentoonstelling in Amsterdam in 1883.
Bij de tentoonstelling is een audiotour in het Nederlands en in het Sranantongo te beluisteren.
Drie locaties
De tentoonstelling Famiri Familie is tegelijkertijd in Amsterdam en Paramaribo te zien.
- Stadsarchief Amsterdam, Vijzelgracht 32: 29 juni t/m 14 januari 2024
- Nationaal Archief Suriname, Jaggernath Lachmonstraat 174, Paramaribo: 30 juni t/m 31 oktober 2023
- Cultureel Educatief Centrum, Bijlmerdreef 1289: 6 juli t/m 17 september 2023
Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt met steun van de Vrienden van het Stadsarchief, Dutch Culture en de Gemeente Amsterdam.
Meer informatie:
Soe-Fa Bakboord: soefa.bakboord@amsterdam.nl
Stadsarchief Amsterdam, Vijzelstraat 32
amsterdam.nl/stadsarchief