Looptijd: 1 april 2022-31december 2022
Intention for long-acting pre-exposure prophylaxis use among men who have sex with men and transgender persons in Amsterdam, the Netherlands
Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in de intentie van mannen die seks hebben met mannen (MSM) en transgender personen (TGP) om langwerkende hiv pre-expositie profylaxe (PrEP) te gaan gebruiken.
Orale (kortwerkende) PrEP is effectief en veilig in het voorkómen van een hiv-infectie.(1) PrEP wordt momenteel aangeboden als een dagelijks of event-driven slikschema (2 pillen 24-2 uur voor de seks, gevolgd door 1 pil elke 24 uur tot er 48 uur verstreken zijn na de laatste seks). De effectiviteit van PrEP is sterk afhankelijk van de therapietrouw. Niet alle personen die in aanmerking komen voor het gebruiken van PrEP zijn in staat PrEP correct te gebruiken of bereid PrEP te gebruiken. Redenen daarvoor zijn o.a. de ervaren last (‘burden’) van het (dagelijks) slikken van een pil, het stigma rondom het slikken van antiretrovirale middelen, het ervaren van persisterende gastro-intestinale bijwerkingen, en het risico op het achteruitgaan van de nierfunctie (nefrotoxiciteit).
Momenteel worden er trials verricht naar verschillende langwerkende PrEP-modaliteiten: een maandelijkse pil (islatravir), een tweemaandelijkse intramusculaire (i.m.) injectie (cabotegravir) en een jaarlijks subdermaal implantaat (islatravir). Voorlopige resultaten laten zien dat islatravir goed wordt getolereerd en dat de concentraties van de werkzame middelen hoog genoeg zijn om een hiv infectie te voorkomen.(2) Recente gerandomiseerde non-inferiority trials, waarbij cabotegravir i.m. werd vergeleken met dagelijks TDF/FTC p.o. in MSM en cis- en transgender-vrouwen, toonden aan dat cabotegravir i.m. superieur was ten opzichte van dagelijks orale TDF/FTC, en cabotegravir i.m. bleek veilig en goed getolereerd.(3, 4) In een kortdurende (12 weken) fase 1 trial naar langwerkende PrEP middels een subdermaal implantaat met islatravir, bleken de islatravir-concentraties boven de genomen drempelwaarde gedurende de 12 weken van de trial, en waren er weinig bijwerkingen.(5)
Hoewel er veel voordelen zijn van langwerkende PrEP, zijn er ook potentiele nadelen. Een mogelijk nadeel zijn langdurige (tot >4 jaar) subtherapeutische PrEP-concentraties in het bloed. Deze zogeheten farmacokinetische staart (pharmacokinetic long tail) kan tot 4.3 jaar duren bij cabotegravir.(3) Als een persoon na het staken van langwerkende PrEP, maar in de tijd van de farmacokinetische staart, een hiv-infectie oploopt, is er kans op het ontwikkelen van resistentie-geassocieerde-mutaties tegen de antiretrovirale middelen in de langwerkende PrEP-modaliteit. Een ander mogelijk nadeel is dat, mochten er bijwerkingen optreden, toediening van het middel weliswaar gestaakt kan worden, maar dat het dan weken tot maanden kan duren voordat de concentratie van het middel zodanig is gedaald dat ook de bijwerkingen verdwijnen. Van de andere middelen zijn nog geen gegevens over de duur van de farmacokinetische staart bekend.
Desondanks zou langwerkende PrEP een veelbelovend alternatief voor dagelijkse en event-driven orale PrEP zijn en zou het nieuwe groepen die risico lopen op een hiv infectie, maar nu geen PrEP gebruiken, kunnen aantrekken. De intentie voor het gebruiken van, of switchen naar, een van de langwerkende PrEP-modaliteiten onder MSM en TGP in Nederland is nog niet bekend.