‘Nadenken over deze complexe materie is ontzettend belangrijk’

Het manifest ‘Tada – duidelijk over data’ biedt steden en regio’s handvatten om op een verantwoorde manier om te gaan met digitalisering. In een serie interviews gaat de Amsterdam Economic Board vanuit verschillende invalshoeken in op het belang hiervan. Deze keer: Caroline Nevejan, Chief Science Officer bij de gemeente Amsterdam.

Bron: 1 februari 2018, www.amsterdameconomicboard.com 

Interview: Mirjam Streefkerk.

Aan de ene kant bedrijven die miljarden verdienen met data, aan de andere kant overheden die zelf nauwelijks met hun grote hoeveelheden data kunnen omgaan en burgers die geen besef hebben over wat er met hun data gebeurt: Caroline Nevejan maakt zich zorgen, maar is tegelijkertijd geïnspireerd door de nieuwe mogelijkheden die data ons bieden. Zo blijkt onder meer uit haar eigen onderzoek City Rhythm, naar ritmes in de stad door onder meer datasets op een nieuwe manier te gebruiken. De medeoprichter van De Waag Society is sinds april Chief Science Officer bij de gemeente Amsterdam, was daarvoor onder meer werkzaam als universitair hoofddocent in Delft en is nu verbonden aan de Amsterdam School for Social Science Research aan de UvA.

Wat vind je van het manifest?

“Met elkaar nadenken over de context waarin we onze datasamenleving vormgeven is enorm belangrijk, omdat de materie zo complex is. Het is dus goed dat dit onderwerp geagendeerd wordt. De waarden van Tada zijn hartstikke mooi, maar tegelijkertijd wel erg generiek. Ook Google zal het hier mee eens zijn. Zo is die menselijke maat een fantastische waarde, maar als je die helemaal letterlijk neemt dan zouden we alle grote serverparken moeten gaan afbreken. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. We moeten aan deze waarden vormgeven n in een wereld van vele verschillende en ook tegengestelde belangen.”

Wat is het gevaar?

“Data creëren, net als een foto, een bepaalde weergave van de werkelijkheid. Op een foto worden ook dingen niet in beeld gebracht. En iedereen ziet iets anders in een foto. Ook data geven een specifiek beeld van de werkelijkheid. We zijn nog niet gewend om de goede kritische vragen te stellen als het over data gaat. De meeste mensen begrijpen weinig of niets van algoritmen die worden gebruikt om de data te interpreteren. En dan is er ook nog bad data, valse data, data die al dan niet bewust niet kloppen en op basis waarvan wel beslissingen worden genomen.”

Welke consequenties heeft dat?

“De rechtstaat komt in gevaar. De Wet Openbaarheid Bestuur is nu bijvoorbeeld vaak onuitvoerbaar omdat overheden hun archieven niet op orde hebben. Tegelijkertijd verzamelen bedrijven veel data van mensen die niet worden gedeeld. Er is een soort Wilde Westen ontstaan, waarin het recht van de sterkste geldt. Een paar bedrijven hebben nu een monopolie en bedreigen de samenhang in onze samenleving. Hoogleraar Jeroen van de Hoven van TU Delft onderzoekt wat er gebeurt als de privacy in een maatschappij verdwijnt. Dit heeft grote invloed op hoe mensen elkaar onderling vertrouwen. Het is belangrijk dat wij als samenleving nu doen wat nodig is om de wereld vriendelijk te houden anders hebben de kinderen na ons een groot probleem.”

En daar is nog onvoldoende bewustzijn over vind je.

“Klopt, al helpen partijen als Bits of Freedom, of het werk van de journalisten van de Correspondent en ook zo’n manifest natuurlijk ook. Maar heel veel mensen willen het gevaar niet zien. Het is ook onhandig om te weten. Ik wil zelf ook heel graag snel ‘I agree’ zeggen bij software die ik download, zonder dat ik die hele overeenkomst hoef te lezen. En als ik iets snel wil opzoeken op een website dan accepteer ik de cookies, waardoor ik gevolgd kan blijven worden. We leveren onszelf zo uit. Ik was niet zo lang geleden op een conferentie van onderzoeksjournalisten waar Paul Moreira, die veel in Syrië werkt, vertelde over een collega die tegen zijn advies in haar iPhone mee had genomen. Zo kon ze getrackt worden en werd ze het doelwit van een aanslag die ze niet overleefde. Dat het zo ver gaat realiseert niemand zich. We denken allemaal dat we niets te verbergen hebben.”

Wat kunnen we doen om dat grote probleem in de toekomst te voorkomen?

“Al die nieuwe technologieën zijn fantastisch. Juist daarom is het van groot belang on de context voor die data goed vorm te geven. Daarom moeten we ze bevragen en bewustzijn over de mogelijkheden en gevolgen ervan ontwikkelen. Het debat moet zorgvuldig gevoerd worden en ik lever daar graag mijn bijdrage aan. Bedrijven en burgers hebben belang bij een gebalanceerde markt. Dat is een taak van de overheid, de markt te reguleren. Er zijn al een paar mooie initiatieven, waaronder de Amsterdam Open Data Exchange waarmee we het gebruik van open data in de regio stimuleren. We zijn vanuit de gemeente met de UvA een project gestart om de juridische aspecten van deze open data te onderzoeken. Journalisten en politici hebben ook de taak om beslissingen op basis van data kritisch te benaderen.”

Meer weten over het Manifest Tada?

Bekijk hier de website tada.city.

Zie ook: 'Tada'! Manifest over Amsterdam as a responsible city

 

 

Afbeelding credits

Icon afbeelding: foto bij artikel van https://www.amsterdameconomicboard.com/nieuws/nadenken-complexe-materie-is-ontzettend-belangrijk