Aandeel vrouwen op televisie toegenomen, maar nog steeds mannen in de meerderheid.
In 2021 zijn er meer vrouwen op televisie dan in 2019. Het aandeel vrouwen in Nederlandse non-fictie televisieprogramma’s is toegenomen met 2,5 procentpunten. Er zijn vooral meer vrouwen te zien in nieuws- en actualiteitenprogramma’s. In 2019 was nog 33,3 van de personen in deze programma’s vrouw; in 2021 is dit 37,8 procent. Een forse toename is te zien onder verslaggevers. Het aandeel vrouwelijke verslaggevers nam toe van een kwart (23,1 procent) in 2019 naar bijna 40 procent (39,5 procent) in 2021. Ook zijn er meer vrouwelijke deskundigen, zoals politici, woordvoerders en directeuren, te zien in nieuwsfragmenten of te gast in talkshows. In 2021 is een derde van de deskundigen vrouw (32,0 procent); in 2019 was dit nog een kwart (23,2 procent). Het aandeel vrouwelijke onafhankelijke experts (hoogleraren en wetenschappelijke onderzoekers) ligt lager: 26,7 procent van de experts is vrouw. Dit is ongeveer gelijk aan 2019.
Coronacrisis geen bepalende rol in toename representatie van vrouwen.
De coronacrisis heeft in de eerste helft van 2021 een grote stempel gedrukt op de berichtgeving in nieuws- en actualiteitenprogramma’s. Toch heeft de coronacrisis geen bepalende rol gespeeld in de representatie van vrouwen. Onafhankelijk van de aanwezigheid van vrouwen met professionele deskundigheid op het gebied van het virus, de pandemie of de maatregelen, is het aandeel vrouwelijke deskundigen significant toegenomen ten opzichte van 2019. Het aandeel vrouwelijke deskundigen dat over corona spreekt, is ongeveer even groot (34,1 procent) als het aandeel dat over andere onderwerpen spreekt (31,1 procent).
In sportprogramma’s vooral mannen te zien, maar aandeel vrouwen nam toe.
Het aandeel vrouwen in sportjournaals en talkshows over sport nam toe van 3,8 procent in 2019 naar 13,2 procent in 2021. Maar nog altijd is het overgrote merendeel van personen in sportprogramma’s man. Ook in andere nieuws- en actualiteitenprogramma’s wordt vooral door mannen gesproken over sport. 15,6 procent van de deskundigen die over sport spreken is vrouw. Vrouwelijke deskundigen spreken eerder over ‘sociale zaken, gezondheid, onderwijs en welzijn’ (40,9 procent).
Vrouwen vooral in beeld als onderwerp van portret en slachtoffer.
Waar in nieuws- en actualiteitenprogramma’s vrouwen een derde uitmaken, is dit aandeel groter in amusements- en overige non-fictieprogramma’s (42,3 procent). Vrouwen zijn vooral in beeld als (spel)kandidaat (50,5 procent) of onderwerp van portret (47,4 procent). Ook de verhouding mannen en vrouwen die in nieuws- en actualiteitenprogramma’s als slachtoffer, getuige of als gewone burger op straat aan bod komen, is vrijwel 50/50 (49,7 procent). Het voorgaande is gelijk gebleven aan 2019.
Vrouwelijke deskundigen over het algemeen jonger dan mannen in dezelfde functie.
Net als in 2019 is het leeftijdsverschil tussen mannen en vrouwen opmerkelijk. Vrouwelijke deskundigen zijn over het algemeen jonger dan mannelijke deskundigen. Dit geldt ook voor vrouwelijke presentatoren en correspondenten. Met name boven de 50 jaar neemt het aandeel vrouwelijke presentatoren, correspondenten en deskundigen af.
Aandeel vrouwen bij de publieke omroep toegenomen.
Het aandeel vrouwen nam met name op de publieke omroep toe; van 32,5 procent in 2019 naar 37,7 procent in 2021. Het aandeel vrouwen in programma’s bij de commerciële omroepen (40,5 procent) bleef ten opzichte van 2019 vrijwel gelijk. Nog steeds is het aandeel vrouwen in programma’s van de commerciële omroepen groter dan in programma’s van de publieke omroep. Het aandeel vrouwelijke deskundigen nam bij de publieke omroep toe van 18,9 procent in 2019 naar 30,9 procent in 2021.
Het Commissariaat voor de Media voerde dit onderzoek uit met een kwantitatieve inhoudsanalyse, door middel van een eigen ontwikkelde methode die gebaseerd is op eerder (inter)nationaal uitgevoerd onderzoek. De steekproef bestaat uit 4.312 personen uit 261 programma’s, die in het eerste half jaar van 2021 zijn uitgezonden. De programma’s zijn tijdens primetime uitgezonden op de zenders NPO 1, NPO 2, RTL 4 en SBS6. De steekproef is aangevuld met goed bekeken programma’s op andere tijdstippen en zenders.
Colofon
Representatie van vrouwen in Nederlandse non-fictie televisieprogramma’s in 2019 en 2021.
Dit onderzoek is een uitgave van het Commissariaat voor de Media.
Redactie
Jorien Scholtens
Wieneke Ruysenaars
Edmund Lauf
Vormgeving
de Toekomst - design | online | print | sign
Commissariaat voor de Media
Hoge Naarderweg 78
1217 AH Hilversum
035 773 77 00
cvdm@cvdm.nl