Het klimaatwiel is gebaseerd op “The wheel of power/privilege” van Sylvia Duckworth. Met haar illustratie visualiseert ze de term ‘marginalisatie’. Hoe verder je van ‘privilege’ staat, hoe meer je je genegeerd en onbelangrijk voelt omdat je niet aan de gemaakte ‘standaarden’ van de hedendaagse maatschappij voldoet. Wanneer je echter de verschillende categorieën afgaat zie je dat marginalisatie en privilege zich afwisselen tussen de verschillende categorieën. Je kan dus privilege hebben in de ene categorie en gemarginaliseerd zijn in de andere. Door de volgende stappen te volgen weet je met welk perspectief je zelf naar je project kijkt. De vakjes die overblijven zijn de perspectieven die je collega’s binnen het project eventueel bezitten. Zo niet, dan mis je deze perspectieven in je project. Dit hoeft niet altijd erg te zijn, zolang het bewust is overwogen.
Er zijn meer categorieën waar je rekening mee kunt houden. Een aantal factoren zijn minder goed te definiëren in relatie tot marginalisatie en privilege omdat ze meer context afhankelijk zijn, en daarom niet opgenomen in het wiel. Denk bijvoorbeeld aan leeftijd; in de ene situatie heeft een jongere meer klimaatprivilege, in de andere een oudere. Maar ook het type huishouden en mate van sociaal netwerk en -contact.
Het klimaatwiel is een dynamisch product wat altijd in ontwikkeling is, aangepast en doorontwikkeld door nieuwe inzichten en perspectieven.
Klimaatprivilege: drie categorieën
De term klimaatprivilege kan worden onderverdeeld in drie categorieën: boodschap/aanpak, impact en handelingsperspectief.
In het kader van communicatie dient namelijk een boodschap of aanpak overgebracht te worden, bijvoorbeeld in de vorm van een hitteplan of aankondigingen van (klimaat-adaptieve) projecten.
Communicatie naar Rotterdammers beperkt zich momenteel enkel tot het gebruik van de Nederlandse taal. Hierdoor kunnen Rotterdammers die de Nederlandse taal niet of minder goed vaardig zijn onze boodschap/aanpak mogelijk minder goed of niet begrijpen.
Binnen categorieën zoals opleiding kunnen individuen zonder startkwalificatie moeite hebben met het begrijpen van gemeentelijk taalgebruik. Duidelijk (B1) taalgebruik in onze communicatie is hierdoor essentieel. Categorieën uit het wiel die mogelijk effect ondervinden bij boodschap/aanpak zijn: taal, burgerschap, opleiding en neurodiversiteit.
De impact van klimaateffecten kunnen mogelijk intenser zijn voor gemarginaliseerde posities binnen categorieën als gender, lichamelijke beperking en neurodiversiteit. Zo lopen mensen met lichamelijke beperkingen, zoals hart-, long- en nierproblemen, een verhoogd risico tijdens extreme weersomstandigheden. Neurodivergente individuen kunnen in sommige gevallen moeite hebben met het uiten van hun behoeften tijdens dergelijke extreme weersituaties. Ook mensen met ernstig overgewicht en ouderen behoren tot een risicogroep bij bijvoorbeeld extreme hitte.
Het handelingsperspectief varieert afhankelijk van iemands financiële situatie en huisvesting. Mensen met een laag inkomen hebben mogelijk minder middelen om hun huis klimaatadaptief te maken en kunnen moeite hebben met het gebruik (en voorschieten) van subsidies. Huurders zijn afhankelijk van hun verhuurders voor grootschalige klimaatadaptieve maatregelen, terwijl de eigenaren van koopwoningen, ondanks mogelijke privileges, ook belemmeringen kunnen ervaren bij het financieren van dergelijke maatregelen.
Meer weten?
Dit artikel is geschreven door het ICAR team van de gemeente Rotterdam.
Wilt u meer weten over het gebruik van het wiel, of over de beweging Inclusive Climate Action Rotterdam? Mail ons dan via icar@rotterdam.nl of connect met ons op LinkedIn via Inclusive Climate Action Rotterdam (ICAR) | LinkedIn.