Gertjan Rohaan
Samenvatting analyse
Amsterdam werkt sinds 2006 aan de energietransitie en heeft vier jaar geleden eveneens ingezet op de transitie naar een circulaire economie. In onderstaande analyse wordt een beeld geschetst van waar we in Amsterdam staan en welke opgave voor ons ligt.
De energietransitie gaat over de structurele verandering van energie-infrastructuren, ons energiesysteem in woningen, bedrijven, industrie en vervoer en over grootschalige opwek van duurzame energie. De gemeente Amsterdam heeft de ambitie gesteld om 55% CO2 reductie in 2030 en 95% CO2 reductie in 2050 ten opzichte van 1990 te realiseren. De grondstoffentransitie gaat over de fundamentele verschuiving van een lineaire naar een circulaire economie. In een circulaire economie is sprake van hoogwaardig hergebruik van grondstoffen; er wordt voorkomen dat bestaande voorraden worden uitgeput; en tegelijk is er volop aandacht voor de ontwikkeling van nieuwe infrastructuren zoals decentrale sanitaire- en inzamelvoorzieningen. De gemeente Amsterdam heeft zich gecommitteerd aan de nationale doelstellingen om per 2030 50% minder primaire grondstoffen te verbruiken en per 2050 volledig circulair te zijn. Ook als organisatie heeft de gemeente doelen gesteld voor verduurzaming. Om de klimaatambities te behalen, is een trendbreuk nodig aangezien geen van de benodigde stakeholders in de stad de middelen heeft om de transitie met het juiste tempo vorm te geven.
De gemeentelijke klimaatdoelstelling voor 2050 vereist dat Amsterdam haar energieconsumptie zeer sterk terugdringt en volledig gebruik maakt van lokale duurzame bronnen en import van duurzame energie. Dit betekent bijvoorbeeld dat we van bijna 550.000 woningequivalenten aangesloten op aardgas naar 0 gaan in 2050. Het vereist verder de opbouw, afbouw en het slimmer maken van de energie-infrastructuur zoals het warmtenet en elektriciteitsnet.
Het behalen van de klimaatdoelstelling vereist daarnaast volledige elektrificatie van uitstootvrij vervoer. Per 2025 moeten zoveel mogelijk verkeersgroepen uitstootvrij zijn en per 2030 mogen er landelijk alleen nog maar elektrische voertuigen worden verkocht. De groei van de stad en regio zou tot een mobiliteitstoename van 20%-40% in 2040 kunnen leiden als we niets doen.
Wat betreft de transitie naar een circulaire economie staan markt en overheid aan het begin ervan. De gemeente heeft zich de afgelopen jaren gericht op twee belangrijke ketens van activiteiten voor de stad met grote ecologische en economische impact: de bouw en biomassa. Amsterdam heeft 65% scheiding van huishoudelijk afval in 2020 als doelstelling. Huishoudelijk afval heeft een aandeel van 14% in de stedelijke afvalproductie en de bouwsector 38% en is hiermee verantwoordelijk voor 35% van de landelijke CO2-uitstoot.
