Dit zegt Mirjam. Zij is de dochter van ‘Tedje’ en ‘Meijer’ in de gelijknamige documentaire. Ted en Meijer van der Sluis ontmoetten elkaar na de oorlog op de Gemeentelijke Inhaalcursus voor Ondergedoken Leerlingen en zijn sinds die tijd onafscheidelijk. Maar het is niet alleen liefde die hen verbindt, zij delen ook een traumatische jeugd. Tedje overleefde Auschwitz en de dodenmarsen en Meijer bracht de oorlog door in de onderduik. Na de oorlog zijn ze allebei wees.
We leven nu 76 jaar na de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz. De herinnering aan de holocaust moet nu vaker worden doorverteld door de kinderen en de kleinkinderen van overlevenden. Dat maakt voor ons allen ook zichtbaar en tastbaar wat voor zware wissel de holocaust heeft getrokken op de naoorlogse generaties. Het is nodig dat we daar vaker bij stil gaan staan. Veel kinderen van Joodse overlevenden hebben hun leven lang gedeeld in de pijn van hun ouders. En ze hebben voor hun ouders gezorgd, zoals Mirjam en Ruben dat doen, de kinderen van Ted en Meijer.
Vandaag is de nationale holocaust herdenking. In Amsterdam denken we in het bijzonder aan de gruwelen die zoveel Joodse Amsterdammers moesten ondergaan in de Tweede Wereldoorlog. En we zeggen hardop ‘Nooit meer Auschwitz’.
Langzamerhand, met de loop van de jaren, kunnen grote gebeurtenissen – oorlogen, hongersnoden, en nu een wereldwijde pandemie – ons verwijderen van het lijden van diegenen die in Auschwitz waren.
Auschwitz kan dan een abstractie worden, een historische gebeurtenis, een pagina op wikipedia.
Maar de mensen die de hoogste prijs betaalden, die slachtoffer werden van de bruutste, meest wrede daden van het naziregime, verdienen het om dichtbij ons te zijn en te blijven. Persoonlijk en inividueel, in hun ooggetuigenverhalen, in de voortlevende herinnering van hun kinderen en kleinkinderen, in hun naam op het namenmonument (dat in september wordt onthuld) en in de 650 Stolpersteine in onze stad waarover wij elke dag onzes weegs gaan. Met het noemen van de namen van de doden houden we hen – in Joodse traditie - levend.
Auschwitz is vandaag 76 jaar geleden bevrijd. Maar aan zoveel tafels, bij zoveel families, zit Auschwitz nog elke avond aan tafel en eet een hapje mee.
Laten wij ons scharen bij de kinderen en de kleinkinderen en de herinnering aan Auschwitz levend helpen houden. Samen met hen zeggen wij: ‘Nooit meer Auschwitz’.