Beleidsevaluatie Lijnennetvisie
De invoering van het nieuwe lijnennet bij de ingebruikname van de Noord/Zuidlijn heeft in belangrijke
mate de beoogde effecten gehad. Dat blijkt uit de Evaluatie van de beleidsdoelen, zoals beschreven in de
OV-Lijnennetvisie 2018. De evaluatie is uitgevoerd door de Vervoerregio Amsterdam en is gebaseerd op
verschillende onderzoeken van onder andere kennisinstellingen en onderzoeksbureaus.
De evaluatie laat zien dat de tevredenheid onder bewoners van Amsterdam, Zaanstad en Purmerend hoog is. De gemiddelde reizigerstevredenheid over alle concessie is licht toegenomen maar onder kwetsbare doelgroepen lijkt de tevredenheid licht te zijn gedaald. In Amsterdam is de gemiddelde reistijd
afgenomen. De evaluatie laat in alle concessies een stijging zien van het aantal instappers tussen 2017 en
2019. Ook is met het nieuwe lijnennet het aantal reizigers per aangeboden ov-kilometer verbeterd.
De Lijnennetvisie vormt de basis van het huidige netwerk van bus-, tram en metrolijnen in de vier
concessiegebieden van de Vervoerregio en heeft als uitgangspunt dat het Amsterdamse metronet de
ruggengraat is van het systeem. De Vervoerregio wilde met de komst van de Noord-/Zuidlijn zorgen voor
een kwaliteitssprong, terwijl tegelijkertijd de exploitatiekosten moesten dalen als gevolg van
rijksbezuinigingen op het openbaar vervoer. Ofwel: met efficiënter openbaar vervoer moeten meer
reizigers vervoerd worden om het openbaar vervoer ook in de toekomst betaalbaar te houden. En dat
zonder dat er te veel reizigers in reistijd op achteruit zouden gaan. Uit de evaluatie blijkt dat alle
doelstellingen zijn behaald.
Ruim anderhalf jaar na de ingebruikname van het nieuwe lijnennet is te zien dat het aantal reizigers flink is
gegroeid ten opzichte van 2017. Per dag zijn reizigers in Amsterdam samen ongeveer 7500 uur korter
onderweg en leggen ze zo’n 76.000 kilometer minder af. De reistijd voor 87% van de reizigers is verbeterd of ongeveer gelijk gebleven. Voor 13% van de reizigers werd de reistijd meer dan 1 minuut langer.
Tussen 2017 en 2019 nam bij GVB het aantal reizigerskilometers per dienstregelingskilometer voor het
gehele lijnennet met 8,3% toe. Het aantal gereden dienstregelingskilometers nam met 2,5% toe, maar het
aantal reizigerskilometers groeide met 11% veel sterker. De toename vond met name plaats op het
metronet. Op het tramnet en het busnet was sprake van een daling. Dit toont aan dat het metronet
daadwerkelijk de ruggengraat is en fors meer reizigerskilometers per dienstregelingskilometer vervoert
waardoor de reizigersinkomsten stijgen en de exploitatiebijdrage afneemt.
De gevolgen van het nieuwe lijnennet zijn voor het merendeel van de reizigers positief maar niet voor
iedereen. Zo blijkt Amsterdam Noord het meest verdeeld te zijn. Daar ervaren relatief veel respondenten
persoonlijk een verslechtering ervaren maar ook relatief veel mensen een persoonlijke verbetering. In
Amsterdam Nieuw-West oordelen relatief veel respondenten ‘neutraal’ en is het aandeel mensen dat een
verbetering ervaart relatief laag. Onder kwetsbare doelgroepen nam de tevredenheid licht af.
De opstellers van de evaluatie doen in het rapport aanbevelingen voor verbeteringen.