Artikel

Exploring the effects of a healthy school lunch on cognitive performance in Dutch primary school children within the Healthy School Lunch project

Het project de 'Gezonde Schoollunch' (TKI AF-16098) onderzoekt de haalbaarheid en het effect van een verzorgde gezonde schoollunch op de basisschool in Nederland.

Het project de 'Gezonde Schoollunch' (TKI AF-16098) onderzoekt de haalbaarheid en het effect van een verzorgde gezonde schoollunch op de basisschool in Nederland. In de eerste fase van het onderzoek hebben we onderzocht wat het draagvlak is van verschillende stakeholders voor een gezonde schoollunch en hoe een gezonde schoollunch er volgens hen uit moet zien. De tweede fase van het onderzoek had als doel om het effect van een gezonde schoollunch op de voedingsinname en cognitieve prestaties bij kinderen te onderzoeken. Om het effect van de gezonde schoollunch op de voedingsinname te onderzoeken hebben we een interventiestudie van een half jaar uitgevoerd op drie Nederlandse basisscholen. Door verscheidene financiële en methodologische uitdagingen die we bij de start van dit project niet voorzien hadden, bleek het niet mogelijk om de voedingsinnamestudie en de cognitieve studie te combineren. In plaats daarvan hebben we onderzocht wat de mogelijkheden en voorwaarden zijn voor het uitvoeren van een cross-sectioneel onderzoek naar de effecten van een gezonde schoollunch op cognitieve prestaties van basisschoolleerlingen binnen het project de Gezonde Schoollunch. Dit proces wordt beschreven in dit rapport.

Als eerste is een literatuurstudie uitgevoerd naar het effect van een gezonde schoollunch op een verscheidenheid aan cognitieve uitkomstmaten. Deze literatuurstudie liet zien dat een gezonde schoollunch (in vergelijking met geen lunch) op de korte termijn (i.e. kort na inname van de schoollunch), kleine maar inconsistente effecten kan hebben op de alertheid en het werkgeheugen van kinderen. Langetermijneffecten van een gezonde schoollunch (in vergelijking met een gewone lunch) lieten kleine verbeteringen zien in concentratie en taalverwerking van kinderen.

Aangezien het bestuderen van de lange termijn effecten van een gezonde schoollunch op cognitieve vaardigheden van kinderen niet kon worden onderzocht binnen de scope van dit project, is de focus verlegd naar effecten die kort na de lunch optreden (immediate effects). Een optimaal ontworpen studie naar de korte termijneffecten van een gezonde schoollunch op de cognitieve prestaties van de kinderen zou een strikt gecontroleerde cross-over studie inhouden met drie meetmomenten, die uitgevoerd wordt in de schoolomgeving. De interventie zou kunnen bestaan uit een gezond ad libitum lunchbuffet dat wordt vergeleken met een controleconditie waarin kinderen een lunch krijgen die lijkt op de standaardlunch van Nederlandse kinderen. Aangeraden wordt om een batterij aan cognitieve tests te gebruiken om zo verschillende effecten op cognitie te kunnen verkennen. Een powerberekening is nodig, maar het is duidelijk dat een groot aantal kinderen nodig zal zijn vanwege de eerder gevonden kleine effecten zijn en de vele methodologische uitdagingen. Hierbij moet methodologisch rekening gehouden worden met de geclusterde resultaten per school en klas en daarom zal een multi-level design en analyses nodig zijn. Hoewel meer onderzoek naar de effecten van een gezonde schoollunch op de cognitie bij kinderen op de basisschool is gerechtvaardigd, vraagt een goed ontworpen studie die overtuigend bewijs zou kunnen leveren om een aanpak, inzet en financiële belasting die aanzienlijk is. De belasting van scholen en kinderen bij een dergelijke studie is enorm hoog. Daarom hebben we besloten dat het niet realistisch is om dit onderzoek binnen het lopende project uit te voeren. We raden onderzoekers die dit willen gaan onderzoeken aan om de uitdagingen en aanbevelingen beschreven in dit rapport zorgvuldig te lezen en te overwegen.

Bron: Dijkstra, C., van der Haar, S., van Bergen, G., van Kleef, E., & Vingerhoeds, M. (2020). Exploring the effects of a healthy school lunch on cognitive performance in Dutch primary school children within the Healthy School Lunch project. (Wageningen Food & Biobased Research report; No. 2041). Wageningen Food & Biobased Research. https://doi.org/10.18174/519945

Afbeelding credits

Icon afbeelding: Flickr - Class

Media

Documenten